علوم پایه موتور محرکه علم و فناوری است

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری سعدالله نصیری قیداری رییس دانشگاه شهید بهشتی صبح امروز در محل این دانشگاه برگزار شد.

نصیری قیداری در این نشست خبری اظهار داشت: موضوع اصلی جلسه سال بین المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار است. در سال ۲۰۱۹ سازمان جهانی یونسکو تصمیم گرفت در چهلمین کنفرانس عمومی خود که سال ۲۰۲۲ را با عنوان سال بین المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار نامگذاری کند.

وی اظهار داشت: روال سازمان جهانی هر ساله این گونه بوده یک نام گذاری بر اساس علم و دانش داشته باشد و هدفش هم ترویج دانش در جهان است. پیشتر نیز این نامگذاری‌ها صورت گرفته بود تا جامعه بشری اهمیت دانش را بدانند.

رییس دانشگاه شهید بهشتی گفت: علوم پایه نقش مهمی در توسعه کشور‌ها داشته است. در جهت اهمیت علوم پایه به سخنی از رهبری اشاره می‌کنم،  ایشان تاکید کردند علوم پایه مانند ذخیره بانکی شماست که هر وقت لازم شد از آن دخیره برداشت می‌کنید و علوم کاربردی مانند یک پول توی جیبی است که از آن استفاده می‌کنید. این واقعا بیان خوبی است زیرا علوم پایه موتور محرکه علم و فناوری است.

وی افزود: اگر به علوم پایه توجه نشود بعد از مدتی خاموش می‌شود. ممکن است علوم پایه بلافاصله تبدیل به محصول نشود اما در دراز مدت عامل تحول و توسعه است. علوم پایه زودبازده نیست از این رو از بخش خصوصی انتظار نمی‌رود در آن سرمایه گذاری کند، بنابراین دولت و حاکمیت‌ها باید از توسعه آن حمایت کنند.

ما منتظر نماندیم که سازمان جهانی علوم پایه را اعلام کند بعد ما به آن توجه کنیم، خوشبختانه بعد از انقلاب طرح‌هایی مثل ایجاد قطب‌های علمی، رشد کمیت و کیفیت علمی، گسترس رشته‌ها و... اتفاق افتاده که قابل تقدیر است.

نصیری قیداری گفت: همین تحول و توسعه است که باعث شتاب دادن به سایر حوزه‌های دانشی شده است. توسعه علوم پایه باعث می‌شود رشته‌ها و حوزه‌های دیگر هم توسعه پیدا کنند. در قوانین کشورها به این موضوع توجه شده است لذا در برنامه های پنج ساله و چند ساله بودجه هم مورد نظر بوده است. در سال ۱۳۷۹ حمایت از علوم پایه از جمله برنامه‌های این وزارت خانه بوده است.

وی در ادامه بیان کرد: توجه مقام معظم رهبری به پیشرفت‌های علوم پایه بسیار حائز اهمیت است که نشان از حرکت در مرزهای دانش دارد. با همه نکات مثبتی که وجود دارد، تا رسیدن به آن نقطه مطلوب که در شأن کشور باشد، مسیر طولانی در پیش داریم.

وی افزود: برخی در حوزه علوم پایه انتظار زودبازدهی دارند که البته این انتظار بیجاست. در سال 1900 میلادی در جامعه بشری، کسب و کار و صنعت هیچ‌وقت به مکانیک کوانتومی نیاز نبود ولی اگر مکانیک کوانتومی احساس نمی‌شد امروزه زندگی بشر با مشکلاتی مواجه می‌شد.

رئیس دانشگاه شهید بهشتی اضافه کرد: البته در سال‌های اخیر، نظام جامعه از علوم پایه کاملا تغییر پیدا کرده و امروزه علوم پایه وارد متن زندگی انسان شده است. رشته‌های علوم پایه باعث شده توسعه علم سرعت بگیرد همانند توسعه در هوش مصنوعی، تحول شبکه‌ای، فناوری اطلاعات و....

نصیری اشاره کرد:  از اوایل سال 1400 و تقریبا از خرداد ماه به بعد یک حرکتی در راستای علوم پایه در کشور آغاز شد. ما در کشور حدود 400 انجمن علمی داریم که 32 انجمن آنها در حوزه علوم پایه فعال هستند. حرکت این 32 انجمن منجر به تاسیس شورای سیاست‌گذاری بین‌المللی علوم پایه برای پیشرفت شد که به ریاست وزیر علوم و نایب رئیسی معاون پژوهشی وزیر است.

وی تاکید کرد: بنا شد در یکی از جلسات این شورا که دیگر به ستاد ملی تبدیل شده است افراد دیگری مانند نماینده فرهنگستان علوم انسانی، نماینده برنامه و بودجه، یکی از مدیران صدا و سیما و یکی از نمایندگان معاونت علمی ریاست جمهوری اضافه شوند. حدود 10 جلسه کمیته اجرایی توسط این ستاد برگزار شده است. همچنین 5 جلسه شورای سیاست‌گذاری نیز تشکیل شده که نتیجه آن ارائه مصوبه‌های ذیل بوده است.

رئیس دانشگاه شهید بهشتی درباره این مصوبه‌ها اظهار کرد: در این شوراهای سیاست‌گذاری مصوباتی مانند آئین‌نامه اجرایی تشکیل ستادهای استانی تنظیم، تصویب و برای استان‌ها ارسال شده است که در نهایت هر استان به ریاست دانشگاه مادر این ستاد استانی را تشکیل داده است تا امروز تعدادی از ستادها هم در سراسر کشور تشکیل شده‌اند.

نصیری افزود: این ستادها به صورت شبکه‌ای و در کل استان‌ها فعالیت خواهند داشت. همچنین مصوبه دیگری که توسط شورای سیاست‌گذاری تنظیم شده مصوبه کلنگ زدن خانه علم است؛ خانه علم در واقع همان خانه ریاضیات است که توسعه خواهد یافت.

وی اضافه کرد: علاوه بر اینها، تاریخ شفاهی علم در انجمن‌ها اجرا شد و بودجه‌ای هم برای آن در نظر گرفته شده است. قرار است در این سال جدید از برندگان جایزه ابن سینا، نوبل و مصطفی جهت حضور در کشور ما و شرکت در سمینارها دعوت به عمل بیاید.

رئیس دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: در این ستاد، هدفگذاری ما بردن جایزه نوبل است. ایران با توجه به اینکه بیش از 35 نفر از دانشمندان و مشاهیر آن ثبت جهانی شده‌اند، این پتانسیل را دارد که بتواند جایزه نوبل را کسب کند.

نصیری یادآور شد: گسترش برنامه ترویج علم برگزاری سمینارهای مختلف از جمله اقدامات ما به نام سال بین‌المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار است. همچنین ما در روز سه‌شنبه 17 اسفند ماه مراسم افتتاحیه برنامه سال بین‌المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار را خواهیم داشت. ترجمه و انتشار کتب، تلاش برای تدوین منشور ایران و بررسی مشکلات اشتغال فارغ‌التحصیلان علوم پایه مورد بررسی توسط این برنامه قرار خواهد گرفت.