تشریح بندهای سند ملی حقوق کودک و نوجوان

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری کبری خزعلی رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنوان سند ملی حقوق کودک و نوجوان  برگزار شد.

وی در این نشست بیان کرد: مصوبه (سند ملی حقوق کودک و نوجوان) بنا به پیشنهاد مورخ چهارم بهمن سال ۹۳ شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده، به تصویب رسیده است‌. کودکان و نوجوان سرمایه اصلی کشور بوده و جایگاه آنها در دیدگاه اسلامی بسیار متعالی است‌.

وی افزود: در طول چند دهه اخیر موضوع حقوق کودک در عرصه بین المللی نیز محور توجهات نهادهای بین‌المللی و دولت‌ها قرار گرفته است. تدوین و تصویب کنوانسیون حقوق کودک حاکی از دغدغه‌های جامعه بین المللی در زمینه حقوق کودک است که جمهوری اسلامی ایران نیز به این پیمان نامه بین المللی به طور مشروط ملحق شده است. شرط بر اینکه طبق موازین اسلام باشد.   

خزعلی بیان کرد: با اعتقاد به توحید و شریعت مقدس اسلام و با عنایت به توجه ویژه اسلام به فرزندآوری مسلمانان، طهارت نسل و تربیت نیکویی کودکان و رشد و تکامل مادی و معنوی ایشان و با اعتقاد به اینکه خانواده به عنوان رکن اصلی جامعه در پرورش و رشد جسمی و روحی، عاطفی و معنوی کودک دارای مسئولیت اولیه و اساسی است ؛ سند ملی حقوق کودک و نوجوان منطبق با توجه به دیدگاه اسلام اعلام شد.

رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به ماده های متعدد این سند اظهار داشت: این سند شامل ماده تعاریف، ماده کودک و نوجوان، ماده حق حیات و بقاء، ماده حق هویت، ماده حقوق خانوادگی ماده حق سلامت ماده حق تفریح، بازی و ورزش، ماده حقوق فرهنگی، آموزشی و تربیتی، ماده حقوق اقتصادی، ماده حقوق قضایی، ماده حق امنیت و ماده حقوق کودکان اقلیت دینی می‌شود.

وی در تشریح برخی از بندهای این ماده‌ها اظهار داشت: به عنوان مثال در ماده تعاریف موضوع؛ رشد، بلوغ، قوانین و مقررات، مصلحت و غبطه، سرپرست قانونی، استانداردها، عدالت بهداشتی-درمانی، رفتارهای حرام جنسی، اختلالات جنسی، مالکیت آثار فکری، اهلیت قانونی، مسئولیت کیفری، مسئولیت مدنی پرداخته شده است.

خزعلی در توضیح ماده کودک و نوجوان گفت: از نظر سند حاضر منظور از کودک هر انسانی است که به سن بلوغ نرسیده باشد و منظور از نوجوان فرد بالغ است که بر اساس قانون به رشد عقلی متناسب با حق و تکلیف ویژه خود نرسیده است. این تعریف شامل افراد بالغ محجور نمی‌شود.

وی درباره حق حیات و بقا اشاره کرد: حیات موهبت الهی است که باید از آغاز تشکیل جنین مورد حمایت قرار بگیرد. هیچکس نباید به حق حیات و سلامت جنین کودک و نوجوان تعرض نماید و باید برای پیشگیری و مقابله با این طرح از اقدامات لازم صورت بپذیرد. در این بند تاکید شده که سقط جنین ممنوع است مگر در صورت به خطر افتادن حیات مادر، یا قبل از ۴ ماهگی با وجود حرج  در صورت حفظ جنین به تشخیص به مراجع ذیصلاح و بر اساس قوانین.

رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره حق هویت کودک گفت: دولت وظیفه دارد بر حفظ حقوق نسب کودک در ولادت های ناشی از روش‌های نوین بارداری از قبیل تلقیح مصنوعی، رحم جایگزین اهدای جنین و نظارت کند. همچنین کودک و نوجوان در استفاده از زبان، گویش، پوشش و اجرای آداب و سنت‌های قومی و محلی با رعایت موازین اسلامی قوانین و انسجام ملی آزاد است.

وی در توضیح ماده حقوق خانوادگی بیان کرد: دولت موظف است برای بهره‌مندی کودکان و نوجوانان از خانواده مشروع و قانونی و شایسته کلیه اقدامات و حمایت‌های لازم را انجام داده و از خانواده در مقابل زمینه‌های بروز ضعف، نابسامانی و از هم پاشیدگی حفاظت کند و در قالب ظرفیت‌ها و منابع خویش از تامین مراقبت و رشد کودکان و نوجوانان در خانواده حمایت نماید. همچنین حضانت کودک و نوجوان بر عهده والدین است. ضمناً کودک و نوجوان حق با "خانواده بودن" را دارد و نباید از خانواده خود جدا شود مگر در مواردی که با تشخیص دادگاه صالح و با رعایت مصلحت و غبطه او باشد.

خزعلی گفت: حق سلامت نیز به این منظور است که کودک و نوجوان از حفظ سلامت جسمی و روانی و نیز بهره مندی از استاندارد بهداشت و زندگی سالم و تسهیلات لازم برای درمان بیماری و توانبخشی برخوردار باشد. علاوه بر این والدین و دولت باید در جهت مراقبت های دوران بارداری و حفظ سلامت جنین و جلوگیری از تعرض و آسیب به آن اقدامات شایسته به عمل آورند.

رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی در تعریف ماده حقوق قضایی گفت: در این ماده کودک قبل از رسیدن به سن بلوغ فاقد مسئولیت کیفری است لیکن در صورت ضرر رساندن به دیگران دارای مسئولیت مدنی نیست. یا به عنوان مثال کودکان و نوجوانان بدون لحاظ جنسیت، قومیت موقعیت اجتماعی و اقتصادی خود یا خانواده خویش در برابر قانون مساوی هستند.

 وی با اشاره به اهمیت حقوق کودکان اقلیت‌های دینی بیان کرد: کودکان و نوجوانان متعلق به همه فعالیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی حق آزادی انجام مراسم و تعلیمات دینی و امور مربوط به احوال شخصیت مرتبه آیین خود در محدوده قانون را دارند. همچنین کلیه دستگاه‌های مرتبط با امور کودکان و نوجوانان بر حسب وظایف دستگاه‌ها و سازمانی باید با اتخاذ تدابیر قانونی، تصمیمات و برنامه‌ریزی راجع به آنان، مواد مندرج در این سند را اعمال کنند.

رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان گفت: این سند مشتمل بر کلیات مقدمه و ۱۴ ماده در جلسه ۸۰۶ مورخ ۹۷/۱/۲۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.