ایمنی بالا و بی‌خطری از ویژگی‌های واکسن پاستوکووک است

به گزارش خبرنگار ایلنا، «علیرضا بیگلری» رییس سازمان انستیتو پاستور در نشست خبری با حضور پروفسور ویسنته رییس موسسه فینلای کوبا با اشاره به اینکه انستیتو پاستور سابقه‌ای بیش از یک صد سال دارد، بیان کرد: ما پرچم دار بیماری‌های همه گیری بودیم و افتخار داریم که قدیمی‌ترین موسسه تولید واکسن خاورمیانه هستیم.

وی ادامه داد: وقتی بحران عالمگیر کرونا شروع شد، انستیتو پاستور ایران بود که مسئولیت تشخیص کرونا را برعهده گرفت و روزهایی بود که کیت‌های بسیار محدودی در اختیار داشتیم، اما در هر حال توانستیم این زمینه را در کشور ایجاد کنیم تا در کوتاه‌ترین مدت ممکن کشور در زمینه تشخیص آزمایشگاهی کووید ۱۹ کاملاً خودکفا شود.

بیگلری افزود: بعد از آن، موضوع واکسن کرونا بود که ما به دنبال واکسن ایمن و کارا بودیم، واکسنی که عوارض کمی داشته باشد و سعی ما بر این بود که از راه‌هایی استفاده کنیم که در انستیتو پاستور ایران تا الان جواب داده است، به دنبال راهی نرویم که مجبور باشیم از اول فضا بسازیم و از صفر شروع کنیم.

وی گفت: شرط بعدی این بود که اگر می‌خواهیم زیرساختی برای تولید واکسن ایجاد کنیم، طوری باشد که برای پروژه‌های دیگر هم قابل استفاده باشد، بنابراین دیدیم بهترین راه استفاده از همکاری مشترک با کوبا است که از دو سال قبل شروع کرده بودیم.

بیگلری افزود: واکسن ذات الریه مورد نیاز کشور است ولی کشورهایی که می‌توانند این واکسن را تولید کنند، تعدادشان کمتر از انگشتان یک دست است که حدود سه الی چهار کشور هستند، خوشبختانه کوبا یکی از آن کشورها بود که توان تولید این واکسن را داشت و ما با آنها وارد یک همکاری مشترک شدیم البته نه در خصوص یک واکسن بلکه این همکاری در یک پلتفرم و زیرساخت بود.

وی ادامه داد: این زیرساخت نه تنها برای ساخت واکسن کرونا که برای خیلی از واکسن‌های دیگر که در آینده به آن نیاز خواهیم داشت، می‌تواند مورد استفاده خواهد کرد، که این تصمیم بسیار علمی و دقیق بود.

بیگلری گفت: این واکسن ویژگی‌هایی داشت که با توجه به فرایندهای شیمیایی، تولید آن خیلی راحت‌تر انجام می‌شد و آمیخته بود از فرآیندهای شیمیایی، آقای دکتر خودشان نفر اول در این علم هستند و واکسن‌هایی را تولید می‌کنند که بی نظیر خواهد بود، زیرا ایشان حدود ۴۰ سال است که در این حوزه تجربه دارد.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه از همان روزهای اول پیش‌بینی می‌شد که جهش‌های مختلفی در پیش باشد، باید واکسن‌هایی را می‌ساختیم که قادر به مقابله با جهش‌ها باشد، هوشمندی در طراحی این واکسن نیز به کار برده شد و این واکسن علاوه بر این ویژگی‌های خاص و ایمنی بالایی دارد در این حال واکسنی بی‌خطری است که حتی برای کودکان به راحتی به کار برده می‌شوند این واکسن برای زیر هجده سال تست شده و برای آنها مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

بیگلری گفت: همان زمان تصمیم گرفته شد تا برای واکسن، دز یادآور هم ساخته شود که دز  یادآور می‌تواند برای کسانی که قبلا به این بیماری مبتلا شدند یا واکسن‌های دیگر تزریق کردند موثر باشد.

وی گفت: طبق پیام‌هایی که دریافت می‌کنیم به نظر می‌رسد توجه جهانی به این واکسن معطوف شده است و روند کارآزمایی‌ها در ایران هم با کیفیت خوبی انجام شد.

بیگلری افزود:  در ۸ شهر کشور ۲۴۰۰۰ نفر واکسن را دریافت کردند و تا شهریور نتایج کارآزمایی تحویل داده می‌شود و اطلاعاتمان را به سازمان جهانی بهداشت تحویل می‌دهیم که یکی از هدف‌ها تامین نیازهای داخلی هر دو کشور است.

پرفسور ویسنته ورز بنکومو رئیس انستیتو فینلای کوبا در ادامه‌ی این نشست خبری با اشاره به اینکه بیش از ۳۰ سال پیش برای کنترل اپیدمی‌های مختلف مخصوصا مننژیت B انستیتو پاستور فینلای تاسیس شد، گفت: واکسن‌های مختلف را در دهه‌های اخیر هم در سطح کوبا و هم در سطح بین المللی تولید کردیم که در حقیقت فلسفه شکل‌گیری انستیتو فنیلای بر اساس تولید اولیه واکسن پنوموکوک بود و بعد از تولید موفق آن، دولت کوبا تصمیم گرفت که برای ارتقای این موسسه واکسن ساز سرمایه گذاری کند و فیدل کاسترو که رییس جمهور ما بود به طور خاص خودش نقش خیلی موثری برای رشد موسسه داشته است.

بنکومو افزود:  در سال‌های بعد فعالیت تولید واکسن برای کودکان را داشتیم و به طور خاص هموفیلوس آنفلوآنزا را تولید کردیم که اکنون در حال استفاده از آن هستیم و واکسن فعلی که در حقیقت بر اساس همکاری مشترک با طرف ایرانی پیش می‌رود اولین واکسن کرونایی است که بر پایه شیمی بنا نهاده شده است  و این همان چارچوبی است که برای واکسن پنوموکوک هم استفاده کردیم و ۱۵ سال طول کشید تا این پلتفرم تولید واکسن را راه اندازی کنیم.

وی ادامه داد: ابتدای شکل‌گیری همین واکسن هم بر پایه همکاری مشترک با انستیتوپاستور ایران بود و مشکل و چالش جدی این بود که واکسن‌های پنوموکوک اصلی در کشور آمریکا تولید می‌شود و این برای ایران و کوبا دسترسی به واکسن را با چالش جدی مواجه می‌کرد.

بنکومو بیان کرد: بنابراین به خاطر این چالش که شامل تحریم‌های کشور آمریکا بود، تصمیم گرفتیم همکاری مشترک ایران و کوبا را رقم بزنیم که هر دو از چالش‌های تحریمی تحت تاثیر بودند و واکسن پنوموکوک را برای کودکان تولید کنیم.

وی گفت: بنابراین اولین همکاری ما با انستیتو پاستور ایران حدود چهار سال پیش برای واکسن پنوموکوک شکل گرفت و این همکاری علمی و تکنولوژی بود که هر دو موسسه به یکدیگر کمک موثری داشتند، تا سال گذشته که درگیر پاندمی کووید۱۹ شدیم و همه‌ی ما از این اتفاق که دنیا با آن درگیر شده بود غافلگیر بودیم و می‌دانستیم باید پاسخ صریحی به این پاندمی دهیم و آن تجربه‌ای که در سالیان گذشته برای پنوموکوک رقم زده بودیم فرصت خوبی بود که از تجربه آن برای واکسن کووید استفاده کنیم. این همکاری مشترک بر پایه واکسنی است که در کوبا "سوبرانا۲" تولید و نامیده می‌شود و "پاستوکووک" که در ایران تولید و استفاده می‌شود.

بنکومو ادامه داد: هدف گذاری این واکسن پیشگیری از بیماری و حتی پیشگیری از انتقال عفونت است و الان خوشحالم که بگویم که توانستیم فاز سه کارآزمایی بالینی در کوبا را با موفقیت به پایان برسانیم و خیلی خوشحالم که اثربخشی واکسن در کشور کوبا و در کارآزمایی بالینی سوم ۹۱.۲ درصد نشان داده شده است و همچنین ۹۱.۲ درصد پیشگیری از فرم‌های علامتدار بیماری است و خوشحالم که این واکسن ۷۵ درصد در پیشگیری از عفونت و انتقال بیماری اثر داشته است و مهم است علاوه بر اینکه جلوی بیماری را می‌گیریم بتوانیم جلوی انتقال ویروس را هم بگیریم.

وی افزود:  این خیلی خوشحال کننده است که واکسن قوی و قابل اتکا داریم و کارآزمایی بالینی واکسن در ایران هم در چندین استان با موفقیت پیش می‌رود و بر اساس نتایج فاز ۳ کارآزمایی بالینی که در ایران انجام شد و در هفته‌های آینده نتایج آن مشخص می‌شود بر اساس یافته‌های مشترک ایران و کوبا آن وقت می‌توان مستندات قوی را برای ارائه به سازمان جهانی بهداشت برای گرفتن مجوزهای لازم از این سازمان بین الملی داشته باشیم ولی چیزی که انتظار داشتیم این بود که واکسن بی‌خطر باشد که نتایج فعلی ما هم این را نشان می‌دهد.

بنکومو ادامه داد: از این نظر که ما واکسن کونژوگه که پلتفرم تولید واکسن است را به صورت معمول در کودکان هم استفاده می‌کنیم که نشان می‌دهد واکسن بی خطری است. به همین دلیل هم ما فاز یک و دو این واکسن را در کودکان در کشور کوبا آغاز کردیم.

وی افزود: خوشبین هستیم که تا آخر تابستان بتوانیم نتایج مطالعه روی کودکان را هم داشته باشیم و این برای افرادی مثل من که پدربزرگ هستم خوشحال کننده است که بتوانیم بچه‌های خود  را از پاییز به مدرسه بفرستیم، اما نکته مهم این است که زمانی که داشتیم کارآزمایی بالینی در کشور کوبا را انجام می دادیم سویه غالب در کشورمان سویه آفریقای جنوبی بود که ۷۴ درصد واریانت‌هایی که شناسایی کردیم از آفریقای جنوبی بود که یک واریانت واکسن گریز محسوب می‌شود.

بنکومو گفت: بنابراین آن اثربخشی ۹۱.۲ درصدی در شرایطی بود که واریانت آفریقای جنوبی در کشور کوبا در گردش باشد ولی ما در عین حال مطالعه‌ی خود را بر اساس دو دز سوبرانای۲ در کشور کوبا انجام دادیم و مطالعه نشان داد اثربخشی این واکسن در دو دُز به تنهایی ۶۵ درصد است که با استفاده از دوز یادآور می‌توانیم به ۹۱.۲ درصد در شرایط پر چالش از نظر واریانت‌های در گردش ارتقا دهیم و این برای ما یک ایده خیلی خوبی بود که بخواهیم از این سوبرانا پلاس به عنوان دُز یادآور در افرادی که سابقه ابتلای قبلی به بیماری داشتند استفاده کنیم که برای آنها به عنوان تک دوز واکسن استفاده می‌کنیم، در هر حال شاید ایمنی جمعی ناشی از واکسن بتواند برای واریانت‌های در گردش فعلی پاسخگو باشد اما این دغدغه جدی وجود دارد که برای  واریانت‌های بعدی واکسن نتواند پاسخگو باشد.

وی گفت: اما سوبرانا پلاس این قابلیت را دارد که تغییراتی در آن دهیم که برای واریانت‌هایی که ممکن است در آینده چالش بشری باشد پاسخگو باشد و خیلی خوشحال هستم که بگویم بعد از انجام فاز یک و دو کارازمایی بالینی در استفاده از تک دوز سوبرانا پلاس در افرادی که سابقه ابتلای قبلی به بیماری داشتند افزایش معنادار و ۱۰۰ برابر افزایش آنتی بادی اتفاق افتد.

بنکومو افزود:  ما بر اساس آن اولویت‌های مشترکی که بین ایران و کوبا تعریف شده بود که بتوانیم واکسن خوبی تولید کنیم، خوشبختانه در مدت همکاری که داشتیم همکاری علمی و تکنولوژی مشترک و موثری داشتیم و مشارکت انستیتوپاستور ایران یک مشارکت جدی علمی در تولید واکسن فعلی بود و امیدوارم که بتوانیم در هفته‌های آینده جشن مشترک در مورد به ثمر رسیدن همکاری مشترک با انستیتوپاستور ایران در پیش داشته باشیم، همچنین کشور کوبا این تعهد را دارد که اگر ظرفیت تولید واکسن در ایران در ابتدا به حد مطلوب نرسد، نصف واکسنی که تولید می‌کند را به ایران بدهد و همکاری وجود خواهد داشت.

بنکومو افزود: اگر من به ایران آمده‌ام برای این است که به شبهات پاسخ دهم که ما یک همکاری خوب با ایران داریم و ما از آن خشنود هستیم.

وی ادامه داد: انتظار داریم نتایج فاز دوم مطالعه بر روی کودکان تا آخر تابستان مشخص شود و در عین حال به نظر نمی‌رسد نیازی به انجام فاز سه کارآزمایی بالینی در کودکان باشد و خوشبین هستیم که اجازه استفاده اضطراری در کودکان را کسب کنیم، اما قابل توجه است که تیم بالینی ما در یک هفته‌ی گذشته از بازدیدهایی که از مراحل کارآزمایی ایران داشتند هیجان زده شدند.

بنکومو گفت: آنچه همکارانم گفتند این بود که استانداردهای لازم در کارآزمایی بالینی بسیار خوب رعایت شده است و همچنین به من گفتند خیلی چیزها از این کارآزمایی بالینی یاد گرفتند، قابل ذکر است که به جز ایران شرکای علمی دیگری برای تولید واکسن کرونا داریم و محققینی از ایتالیا، فرانسه و چین همراهی می‌کنند و از نظرات آنها برای ارتقای واکسن استفاده کردیم.

بیگلری در ادامه‌ی این نشست گفت: آنچه که فعلا در اسکیل کمتر تولید کردیم  در حدود ۱۲۰ هزار دُز واکسن تحویل وزارت بهداشت دادیم که طی این روزها تزریق آن در کشور آغاز می‌شود و  برنامه ریزی نصب خط صنعتی اولمان نیز در شهریورماه تمام می‌شود و از اوایل پاییز بتوانیم از این خط که ظرفیت تولید، ماهی ۳ میلیون دُز را دارد، استفاده کنیم و در انتهای پاییز هم امیدواریم خط دوم به بهره برداری برسد که آن هم ظرفیت مشابه دارد.

وی ادامه داد: در این بین اگر به واکسن نیاز داشته باشیم چون جمعیت کوبا از ما کمتر است، هرچه در کوبا تولید شود نصفش به ایران تعلق می‌گیرد تا وقتی که خودمان ظرفیت تولیدمان کفاف نیازمان را بدهد و خط تولیدی که راه افتاده است حتی با اتمام کووید می‌تواند صدها استفاده دیگر داشته باشد.

بیگلری افزود: مقداری از واکسن که تولید شده بود به وزارت بهداشت تحویل داده شد و این هفته به واکسیناسیون عمومی کشور وارد می‌شود و از اوایل پاییز هم تولید انبوه صنعتی آغاز می‌شود.