مرور زمان، شهریار بودن «شهریار» را بیش از پیش نمایان خواهد کرد

عضو هیات علمی همایش بین المللی فرهنگ مردم در شعر شهریار گفت: مرور زمان، شهریار بودن «شهریار» را بیش از پیش نمایان خواهد کرد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، حمید سفیدگر شهانقی با اشاره به اهداف برگزاری این همایش اظهار داشت: شهریار نامی بزرگ است، به بزرگی تاریخ و ادبیات این سرزمین و طبیعتاً بزرگداشت شهریار، بزرگداشت تاریخ و ادبیات ایران است.

مشاور فرهنگی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی افزود: این همایش به پاس یک عمر تلاش بی‌وقفه ادبی و هنری ایشان و نیز ارج‌گذاری به انسانی است که در قلۀ شعر و عرفان این سرزمین ایستاده است و شاید قرن‌ها باید طول بکشد تا مادرِ گیتی چون شهریار بزاید.

وی با اشاره به تاثیر برگزاری همایش شهریار در فرهنگ و ادبیات منطقه اظهار داشت: همایش بزرگداشت شهریار که امسال با عنوان «فرهنگ مردم در شعر شهریار» برگزار می‌شود، نگاه‌های زیادی را به خود معطوف خواهد کرد و این همایش سبب توجه بیشتر به موضوع فرهنگ عامه یا فولکلور خواهد شد که متاسفانه در کشور ما آنچنان که باید، شناخته شده نیست چراکه فولکلور، اساس و بنیانِ مطالعاتِ جامعه‌شناختی است و بدون شناخت فرهنگ عامۀ جوامع نمی‌توان شناختِ کاملی از آن‌ها به دست آورد.

سفیدگر افزود: اولین تاثیر مستقیم این همایش توجه جامعۀ پژوهشی و دانشگاهی کشور به موضوع فولکلور در شعر شهریار بود، به طوری که بیش از ۴۰ درصد مقالات رسیده به همایش، در همین زمینه بود. دومین نقطۀ اثرگذاری همایش، توجه دادن مدیران آموزشی و فرهنگی جامعه به مقولۀ فولکلور و ادبیات شفاهی است که چگونه زیربنا و خشت اول شاهکاری چون «حیدربابایه سلام» می‌شود و سومین تاثیری که این همایش می‌تواند بگذارد این است که جامعه را با داشته‌های فرهنگ بومی خود که همانا فرهنگ عامه و فولکلور است بیش از پیش آشنا می‌سازد و مردم را به اهمیت آن واقف می کند.

وی با اشاره به جایگاه و تاثیر شعر شهریار در منطقه تصریح کرد: شعر شهریار از دهۀ بیست تاثیر خود را بر شعر فارسی و ترکی گذاشته و می‌گذارد. اساساً نه فقط در ایران بلکه در کشورهایی چون ترکیه، آذربایجان، تاجیکستان، افغانستان، ازبکستان و… کسی که به شعر جدّی رو می‌آورد نمی‌تواند بدون توجه به شهریار کار شاخصی انجام دهد. شهریار پدیدۀ غزل فارسی و شعر ترکی است و بزرگ‌تر از خیلی از نامهای بزرگ تاریخ ادبیات فارسی و ترکی است که مرور زمان شهریار بودن شهریار را بیش از پیش نمایان خواهد کرد.

مشاور فرهنگی مدیرکل ارشاد استان، به نمود یافتن هویت ایرانی و آذربایجانی در شعر شهریار اشاره کرد و گفت: امروزه دنیا، دنیای هویت خواهی است و همه ملت‌ها به دنبال هویتِ واقعیِ خود، اعماق تاریخ و فرهنگ خود را می‌کاوند تا عناصر فرهنگی مختص خود را بیابند و در معادلات جهانی از آن بهره برداری کنند و در این میان شهریار و شعرش، آئینۀ تمامیتِ زندگیِ ایرانی‌ها بویژه آذربایجانی هاست. اگر شهریار را عمیق مطالعه کنید و بشناسید، می‌توانید ادعا کنید که یک مسلمانِ ایرانیِ آذربایجانی را شناخته‌اید؛ چون شهریار در شعر خود همۀ عناصرِ تشکیل دهندۀ زندگی فردی و اجتماعی این سه مؤلفه را به بهترین وجه ممکن منعکس کرده است.

وی گفت: شهریار شاعر مردم است، هنرمندی که با مردم زندگی کرد، در اندوه و سوگ‌شان گریست و با شادی‌هایشان شاد شد. در شعر شهریار از مردم عامی مثل شاطرِ نانوایی سرِ کوچه تا انشتین و مولانا نمود دارند. او شاعری است که بر دل‌ها حکومت می‌کند. شهریار سیاست را خوب می‌شناخت، مردم جامعه‌اش را هم خوب می‌شناخت؛ به همین جهت هیچوقت وارد بازی‌های سیاسی نشد. او فردی سیاسی به مفهوم مصطلح یا به بیان دیگر سیّاس نبود و به قول خودش «مرضی به نام سیاست» در او وجود نداشت، اما اجتماعیات او، مملو از مؤلفه‌های سیاسی دورۀ خودش است.

سفیدگر افزود: شهریار قبل از هرکسی از مردم و فرهنگ مردمش تاثیر گرفته است و این موضوع در اشعار ترکی‌اش بیشتر صادق است. اما در شعر فارسی بویژه غزل ابتدا از سعدی و حافظ تاثیر پذیرفته که بعد‌ها این تاثیر به حداقل رسیده چنانکه خود مکتبی به نام «مکتب شهریار» بنا نهاده که مختصات خاص خود را دارد.

در مورد تاثیر شهریار بر دیگران، هر چند پژوهش جامعی در این خصوص انجام نگرفته یا بنده ندیده‌ام، اما تا جایی که می‌دانم در ایران، آذربایجان، ترکیه، عراق و… نزدیک به یکصد نظیره بر حیدربابا نوشته شده است. تاثیر شهریار بر شعر افغانستان و تاجیکستان نیز علی حده است.

براساس این گزارش حمید سفیدگر شهانقی متولد ۱۳۴۶ در شهرستان خوی بوده و دارای مدرک دکترای فولکلور‌شناسی است.

وی مدرس و پژوهشگر فولکلور‌شناسی و علم اطلاعات و دانش‌شناسی، مدیر مرکز آموزش - های دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، مدیر مسئول مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی آموزگار مهر، مدیر مسئول ماهنامه «اطلاع رسانی نوین» و مشاور فرهنگی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی است.

وی مؤلف ۱۹ عنوان کتاب منتشر شده از جمله: «ترانه‌های کار در آذربایجان»، «آیین‌های جشن شب یلدا در ایران»، «موسیقی عاشیق‌های آذربایجان»، «نوازش‌های کودکان ایران»، «شرح احوال و آثار شاعران و نویسندگان ایران و جهان»، «زندگی و مبارزات آیت الله دستغیب به روایت اسناد»، «عنصر جذابیت در موسیقی رسانه» و… و نویسندۀ بیش از ۳۰ مقاله در نشریات معتبر داخلی و خارجی در حوزه‌های مردم‌شناسی، فولکلور‌شناسی، علم اطلاعات و دانش‌شناسی است.