تمرکز اصلی «شبکه‌ پژوهشگران ‌و متخصصان‌ نهاد» بر خُردپژوهش‌هاست

تلاش برای نظام‌مند کردن فعالیت‌های پژوهشی در نهاد

در این مراسم امین متولیان با اشاره به سابقه حمایت از پژوهش و فعالیت علمی در نهاد گفت: در سیر تحولات تاریخی پژوهش امروز به معنایی از آن نزدیک شده‌ایم که چند شاخصه دارد. یکی اینکه پژوهش دیگر ماهیت نهادی انحصاری ندارد و چند نهاد مثلا دولت، دانشگاه و صنعت یا خدمت آن را انجام می‌دهند. دیگر اینکه پژوهش به معنای پژوهش و توسعه است نه پژوهش صرف. علاوه براین دو، پژوهش بخشی از یک زنجیره است که در آخر باید به یک نوآوری یا تولید فناوری در معنای عام آن یعنی روش حل مساله برسد. و در آخر اینکه پژوهش به شکل سازمانی یا گروهی پیش می‌رود نه انفرادی و شخصی.

وی در مورد رویکردهای موجود در حمایت از پژوهش در نهاد توضیح داد: در سالهای قبل، مدیران نهاد زحمت  تلاش کردند و چارچوب نظام تشویق را طراحی کردند که فعالیت ارزشمندی بود. اما درحال حاضر چند متغیر اقتضا می کند که این چارچوب ارتقا یابد.  یکی افزایش قابل توجه همکارانی که در مقاطع تحصیلات تکمیلی مشغول به تحصیل‌اند و به تبع تحصیل خود دغدغه مطالعاتی دارند. و دیگر نیاز بیشتر به پاسخ‌گویی هدف‌مند و دقیق‌تر به نظام مسائل نهاد. ترکیب این متغیرها با اوصافی که از مفاهیم متاخرتر پژوهش، به سمت طراحی این شبکه که امروز محقق می شود، رهنمون شد.

معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد افزود: بر این اساس همکاران ما در دفتر پژوهش پیشنهاد دادند که طراحی این شبکه را در قالب یک طرح پژوهشی  برای دریافت مجوز شورای عطف وزارت علوم تحقیقات و فناوری تعریف کنیم. در ادامه پس از انتخاب مجری، پروپوزال ارائه و کار آغاز شد؛ گرچه به دلیل مشکلات شیوع بیماری کرونا کمی به تأخیر افتاد، اما امروز در قالب یک سامانه تعریف و ارائه شده است. بر این اساس نظام تشویق پژوهشگران نهاد تغییر صورت داده و در قالب بخشی ازاین شبکه قرار گرفته است که کارکرد اصلی آن انجام خردپژوهش‌ها و بعضا نیز پژوهش‌های موقت است.

متولیان با اشاره به حمایت‌های دبیرکل نهاد از حوزه پژوهش گفت: جناب آقای مختارپور عنایت و حمایت مستمر به حوزه پژوهش داشته و با همه تنگناهای مالی و اعتباری نهاد، به هزینه کرد اعتبارات مصوب یک‌درصد پژوهشی بسیار مقید بودند. البته ممکن است برخی بگویند که این یک تقید قانونی است و باید انجام می‌شده اما بنده عرض می‌کنم این حمایت صرفا بخاطر تمکن از قانون نبوده بلکه از سر اعتقاد و احترام به این امر جاری شده چراکه به اذعان مراجع نظارتی و وزارت عتف، متاسفانه بسیاری از دستگاه در تحقق این بند از بودجه کوتاهی کرده یا روش‌های دورزدن آن را تجربه می‌کنند.

امکان گسترش قابلیت های این شبکه به دیگر حوزه های تولید محتوا در نهاد

در ادامه این مراسم مهدی رمضانی طی سخنانی گفت: بنده به همت و پیگیری دوستان در معاون برنامه‌ریزی پژوهش و فناوری اطلاعات اعتقاد دارم و برنامه فعالیت مجموعه خودمان در معاونت توسعه را بر این اساس تنظیم کردم و خواهش کردم که آنچه به عنوان فعالیت‌های پژوهشی صورت می‌گیرد، باید مابه ازای اجرایی پیدا کند

معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد افزود: بر اساس واقعیت‌ها و ظرفیت‌های درون نهاد باید به سمت تولید محتوا برویم چه محتوای پژوهشی چه سایر محتواها. من گمان می کنم که این شبکه در حالت گسترش یافته خود می‌تواند چارچوبی برای مدیریت حمایت از تولید محتواهای فرهنگی نیز قرار بگیرد. رمضانی اظهار امیدواری کرد که با استفاده از سازوکار این شبکه اولویت‌های اقدام نوظهور در نهاد ازجمله ارائه خدمت گسترده‌تر در دوره کرونا، به آورده‌های علمی همکاران مستند شود.

از نظام تشویق پژوهشگران تا شبکه متخصصان و پژوهشگران نهاد

در ادامه سجادی محمدیان، سرپرست اداره کل پژوهش و آموزش نهاد به ارائه گزارشی از شکل‌گیری و ویژگی‌های سامانه «شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد» پرداخت و گفت: در سال ۱۳۹۱ اداره کل پژوهش و نوآوری  نهاد برای مستندسازی آثار منتشر شده همکاران و تقدیر از پژوهشگران نهاد اقدام به ایجاد نظام تشویق پژوهشگران کرد که تا کنون ۵ مرحله از مستندسازی و تشویق انجام شده است. این طرح با هدف هدایت استعدادها و خلاقیت‌های کارکنان جهت حل مسائل پیش روی کتابخانه‌های عمومی، ترغیب و تشویق کارکنان نهاد کتابخانه های عمومی کشور به حضور در عرصه های علمی- پژوهشی، حمایت از تولید علم در حوزه کتابخانه‌های عمومی و تقویت متون و ادبیات مرتبط با کتابخانه‌های عمومی ارائه و اجرایی شد.

وی افزود: اما در ادامه مشخص شد که نظام تشویق پژوهشگران لزوماً باعث حل شدن مسائل نهاد نشد. از سویی لزوم مستندسازی دانش ضمنی متخصصان دیگر، ایجاد فرصت اشتراک گذاری دانش، تقویت کارکنان دانشی  سازمان و انتقال دانش در سطوح مختلف سازمان ما را به سمت مدیریت دانش سوق می‌داد که بر این اساس طرح شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد ارائه و اجرایی شد.

هسته اولیه تشکیل دهنده اعضای این طرح را ۱۴۰ نفر از کتابداران و کارکنان سراسر کشور تشکیل می‌دهند

سرپرست اداره کل پژوهش و آموزش نهاد درباره این شبکه توضیح داد: شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور پلتفرمی برای مشارکت فعال نخبگان نهاد در حل مسائل پیش روی نهاد است همچنین این شبکه می خواهد فرصت‌های بهتر و برابری برای رشد و ارتقای کارکنان نهاد با تخصص‌های گوناگون ایجاد کند. در واقع شبکه پژوهشگران و متخصصان باعث استفاده از تمامی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها نهاد، تشویق  هدفمند پژوهشگران و  متخصصان، مدیریت دانش، حل مسائل نهاد، شکل گیری حلقه‌های R&D و در نهایت ایجاد فضا برای تعامل و گفتگوی نخبگانی می‌شود.

محمدیان در ادامه به قابلیت‌های این شبکه اشاره کرد و گفت: پروفایل کاربری حرفه‌ای، به اشتراک‌گذاری ایده و تجربه (شبکه علمی – حرفه‌ای)، ایجاد گروه‌های تخصصی برای کارسپاری، مستندسازی دانش و ارزیابی عملکرد اعضا از قابلیت‌های ویژه این طرح است؛ طرحی که در ۵ گروه‌های تخصصی پژوهش، آموزش، انتشارات و ارتباطات علمی و کتابدار طراحی شده است.

وی هسته اولیه تشکیل دهنده اعضای این طرح را ۱۴۰ نفر از کتابداران و کارکنان سراسر کشور عنوان کرد و گفت: این تعداد شامل ۱۰۰ نفر برتر ۵ دوره نظام تشویق پژوهشگران نهاد برای فعالیت در حوزه‌های موضوعی پژوهش، آموزش و انتشارات علمی و ۵۰ نفر از کتابداران برتر ۵ سال اخیر هفته کتاب برای فعالیت در حوزه‌های موضوعی کودکان، کتابخانه‌های روستایی، فهرست نویسی، امور فرهنگی و نابینا هستند. دستورالعمل اجرایی استفاده از این سامانه تهیه شده و در هفته آینده طی مکاتبه‌ای ابلاغ خواهد شد.

در پایان این مراسم محمدپور، نماینده شرکت نداگستر ایرانیان و مجری این طرح پژوهشی نیز با تشریح قابلیت‌ها و ویژگی‌های این سامانه، به معرفی بخش‌های مختلف و کارکردهای آن پرداخت.