کامروا: بایکوت یونسکو، برجام و نفتا/ ترامپ رئالیسم سیاسیِ اوباما را بایکوت کرد/ گره‌های کور او، کار نفر بعدی را سخت می‌کند

«مهران کامروا» استاد دانشگاه «جورج تاون» در تشریح کارنامه چهار ساله سیاست خارجی دونالد ترامپ با تمرکز بر منازعه با نهادهای بین‌المللی و نقض پیمان‌های دسته‌جمعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: از زمانی که ترامپ در سال ۲۰۱۶ وارد کاخ‌سفید شد، به وضوح دیدیم که او و تیم سیاست خارجی‌اش طی چهار سال گذشته قراردادهای چندجانبه را منقضی اعلام کردند و صرفاً بر توافق‌های دوجانبه تاکید داشتند. در این مدت شاهد آن بودیم که او از طیف گسترده پیمان‌های بین‌المللی خارج شد که البته این اقدام ترامپ ریشه در تفکر جمهوری‌خواهان دارد. این جریان معتقد است که چندجانبه‌گرایی یا جهانی شدن منفعتی برای واشنگتن ندارد و به همین خاطر سیاست درونگرایی را بر‌گزیدند. جریانی که اصولاً ترامپ نماینده آنها بود، معتقدند که ایالات متحده یک امپراتوری در اقیانوس آرام است و نیازی به دنیا ندارد. از منظری دیگر باید متوجه بود که ترامپ سعی کرد تا مکتب ناسیونالیسم آمریکایی و ملی‌گرایی را تقویت کند و نهایتاً با تئوریزه کردن این مکتب به سبک خود، هزینه‌های زیادی را بر سایر کشورهای دنیا تحمیل کرد.

خروج از یونسکو

وی ادامه داد: به عبارت دیگر باید بگوییم که دولت او طی این چهار سال صراحتاً اعلام کرده است که با نهادهای بین‌المللی سازگاری ندارد. یکی از اقدام‌هایی که ترامپ انجام داد، خارج کردن ایالات متحده از یونسکو به عنوان بخشی از ساختار سازمان ملل بود. به یاد داریم که در زمان «رونالد ریگان»، ایالات متحده از یونسکو خارج شد و او معتقد بود که منافع آمریکا در خارج شدن از این سازمان است. در دوران ترامپ هم شاهد چنین مسأله‌ای بودیم. زمانی که «نیکی هیلی» نماینده وقت آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد که همه باید از دستورات و تصمیمات آ‌مریکا حمایت کنند، بسیاری این سخنان وی را نشأت‌گرفته از تفکر ترامپ دانسته‌ و اعلام کردند که او و تیمش در حال تزریق یک جانبه‌گرایی در ملل متحد هستند. نیکی هیلی در آن زمان علناً دولت‌ها را به صورت مستقیم تهدید می‌کرد و اعلام کرده بود که اگر کشورها طبق خواسته واشنگتن جلو نروند، بودجه‌ای که به سازمان ملل به صورت سالانه تخصیص داده می‌شود را کاهش می‌دهند. این یعنی اگر منافع من (آمریکا) تامین نشود به هیچ چیز پایبند نیستم و از آن ساختار خارج می‌شوم. نکته‌ای که در اینجا باید مورد نظر قرار بگیرد این است که اساساً شعارهای آمریکا روابطش با نهادهای بین‌المللی را تنظیم می‌کند.

از هر قراردادی که منفعت ندارد، خارج می‌شویم

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: این شعارها همیشه با نگاه «ایده‌آل‌گرایانه» توأم بوده است. بدان معنا که ایالات متحده و همچنین دولت ترامپ، ایده‌آلیسم را در دستور کار قرار داد ولی در دوران اوباما شاهد رئالیسم سیاسی بودیم و منافع آمریکا بر این اساس جلو می‌رفت. اما من معتقدم ترامپ حتی همانند رؤسای قبلی ایالات متحده از ایده‌آلیسم حرف نمی‌زند کما اینکه بوش پسر با شعار دموکراسی به عراق حمله کرد ولی ترامپ معتقد است که هر سیاستی که منافع آمریکا را تامین کرد، همان را پیش می‌گیریم. بر این اساس باید گفت که رفتار ترامپ اگر چه در عرصه بین‌المللی زننده به حساب می‌آید اما او شفاف‌تر از اوباما و کلینتون عمل کرده و به همین دلیل در داخل و در طیف مختص به خود دارای مقبولیت سیاسی است. در بحث قراردادهای بین‌المللی هم این‌گونه است. او می‌گوید که اگر این قراردادها همانند پیمان نفتا یا برجام و همچنین توافق آب و هوایی پاریس برای آمریکا منافع نداشته باشد، این کشور باید از آن خارج شود.

کارِ رئیس‌جمهوری بعدی سخت است

کامروا افزود: ترامپ بارها اعلام کرده که او می‌تواند توافق‌های بهتری را رقم بزند و به همین دلیل است که از معاهده‌های بین‌المللی طی چهار سال گذشته خارج شد. منظور از سخنش این است که او قراردادهای جدید را به نحوی می‌تواند شکل دهد که منافع حداکثری برای آمریکا داشته باشد. معتقدم عواقب این اقدامات ترامپ طی چهار سال گذشته می‌تواند برای نفر بعدی که قرار است کارش را در کاخ‌ سفید شروع کند، بسیار سخت و هزینه‌بردار خواهد بود. اگر او پیروز انتخابات شود، همین رفتار را ادامه می‌دهد اما اگر فرض را بر این بگذاریم که «جو بایدن» وارد کاخ سفید شود، جایگاهش به شدت از هم گسیخته و همچنین اقدام‌های پرزحمتی سد راهش خواهد بود. حتی این احتمال وجود دارد که اگر دموکرات‌ها پیروز شوند، ترامپ طی مدتی که در کاخ سفید حضور دارد، گره‌ها را کورتر کند تا بایدن نتواند آنها را به راحتی باز کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: نکته‌ای که در اینجا باید مطرح شود این است که عده‌ای معتقدند ترامپ در صورت پیروزی در مورد مسائلی مانند مدل برخورد با سازمان‌ها و پیمان‌های بین‌المللی هیچ برنامه‌ای ندارد و اساساً روسای جمهوری آ‌مریکا در دو سال آخرِ دوره دومشان بسیار متفاوت‌ عمل خواهند کرد و وارد فازهای دیگری می‌شوند. به هر ترتیب اگر او وارد کاخ‌ سفید شود، برنامه مدونی برای رویارویی با نهادها و همچنین انعقاد قراردادهای جدید ندارد. این در حالی است که در سراسر جهان به خصوص در اروپا یک روند پوپولیستی ایجاد شده و فکر می‌کنم که شرکای آمریکا هم تغییر کرده‌اند. اینکه امروز ایالات متحده به سمت هند و برزیل کشورهای نوظهور گام برداشته است، نشان می‌دهد که خروج از این توافق‌ها و سازمان‌های بین‌المللی باعث شده تا آمریکا شرکای جدید به دست بیاورد و از برخی کشورهایی که قبلاً شریک راهبردی این کشور به حساب می‌آمدند، فاصله بگیرد.

گفت‌وگو: فرشاد گلزاری