شش اثر خاطره‌انگیز در مدح بزرگمردِ تاریخ+صوت
عید غدیر خم بهانه‌ای است برای پرداختن به قطعات ماندگاری که طی این سال‌ها توسط خوانندگان ایرانی در وصف و مدح مولای متقیان خوانده شده‌اند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، امروز شنبه هجدهم مردادماه، مقارن با 18 ذی‌الحجه عید غدیر خم است، که طی آن پیامبر اسلام(ص)، حضرت علی(ع) را با حدیث «مَن کُنتُ مولاه فَهذا علیَ مولاه اللهم والِ من والاهو عاده من عاداه» پس از خود به مقام امامت رساند. پس از این اتفاق، شیعیان جهان بر اساس سنتی دیرینه عید غدیر خم را در مساجد و تکیه‌ها و هیئت‌های مذهبی جشن می‌گیرند. عید غدیر بهانه‌ای است برای پرداختن به قطعات و آهنگ‌هایی که طی این سال‌ها در وصف این واقعه تاریخی و مدح مولای متقیان(ع) توسط خوانندگان ایرانی خوانده شده‌اند.
بیژن بیژنی، علیرضا عصار، محمد اصفهانی، فریدون آسرایی، روزبه نعمت اللهی و محسن چاووشی برخی از خوانندگانی هستند که طی سال‌های گذشته با تولید و ارائه آثاری در مدح امیرالمونین علی(ع) یاد واقعه بزرگ و تاریخی خم را گرامی داشته‌اند.
«یا مولا دلم تنگ اومده»
با صدای بیژن بیژنی
بیژن بیژنی، خواننده و خوشنویس ایرانیِ اهل مازندران، از دهه شصت تاکنون در عرصه هنر فعالیت کرده. او با آهنگ «نهانخانه دل» که به بازخوانی «نوایی» یکی از مقام های خراسانی می‌پردازد، به شهرت رسید.
یکی دیگر از آثار خاطره‌انگیز بیژن بیژنی، «یا مولا دلم تنگ اومده» است که به آلبوم «ایران زمین» محصول سال ۱۳۷۹ اختصاص دارد و کامبیز روشن روان آهنگسازی آن را به عهده داشته است. درمورد شاعر این قطعه تفاوت نظر وجود دارد. برخی باباطاهر را شاعر آن می‌دانند و برخی دیگر معتقدند سروده ابوسعید ابولخیر است و عده‌ای نیز آن را متعلق به بابا‌افضل کاشانی دانسته‌اند. علیرضا افتخاری نیز در سال 1382 این اثر را با آهنگسازی جمشید عندلیبی در قالب آلبوم «باباطاهر» خوانده است.
متن شعر:
در دیده‌ی جان خواب آر است مرا
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
زیرا که به دیدنت شتاب است مرا
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
گویند که بخواب تا که به خوابش بینی
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
ای بی خبران چه وقتِ خواب است مرا؟
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
ای لاله تو هم رنگِ رخِ یارِ منی
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
ای غنچه تو چون دهانِ دلدارِ منی
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
ای ماه هم اگر مثلِ شکر خنده کنی
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
گویند که نگارِ شهرِ گلزارِ منی
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
بلبل به سَرِ چشمه چه کار آمده‌ای؟
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
یا تشنه شدی یا به شکار آمده‌ای
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
نی تشنه شدی نی به شکار آمده‌ای
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
دیوانه شدی دیدنِ یار آمده‌ای
یا مولا دلم تنگ اومده شیشه‌ی دلم آی خدا زیر سنگ اومده
«علی ای همای رحمت»
با صدای محمد اصفهانی
محمد اصفهانی (خواننده و آهنگساز) آواز ایرانی را از محمدرضا شجریان و علی جهاندار آموخته و طی همکاری با آهنگسازان مختلفی، چندین آلبوم در کارنامه دارد که از میان آنها «حسرت»، «تنها ماندم»، «نون و نمک»، «برکت» و «بی واژه» از بقیه مطرح‌ترند. «ماه غریبستان» از آلبوم‌های محمد اصفهانی است که در وصف امام علی (ع) تولید شده. این آلبوم پاپ سنتی، محصول سال 1380 است و علیرضا کهن‌دیری، محمد حقیقی‌فرد، شهریار فریوسفی، مجید اخشابی و فریدون شهبازیان آهنگسازان قطعات آن هستند.
«علی ای همای رحمت» با شعری از زنده یاد شهریار نیز از قطعات همین آلبوم است و آهنگسازی آن را شهریار فریوسفی به عهده داشته است.
متن شعر:
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوی فکندی همه سایه هما را
نــاشناسی کـه به تاریکـی شب
می‌برد شــام یتیمان عــرب
پادشاهی که به شب برقَع پوش
می‌کشد بار گدایان بردوش
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوی فکندی همه سایه هما را
دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین
به علی شناختم من بخدا قسم خدا را
به علی شناختم من بخدا قسم خدا را
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوی فکندی همه سایه هما را
بخــدا کـه در دو عـالم اثــر از فنــا نمانـد
چو علی گرفته باشد سر چشمه بقا را
برو ای گدای مسکین در خانه علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
درجهانی همه شور و همه شر
ها علیُّ بشر کَیف بشر
شبروان مست وِلای تو علی
جان عالم به فدای تو علی
«ای عاشقان»
با صدای علیرضا عصار
علیرضا عصار (خواننده، نوازنده و آهنگساز ایرانی) را مخاطبان با آثار متعددش در دهه‌های هفتاد و هشتاد به یاد می‌آورند. او که فعالیت در عرصه موسیقی را از سن 5 سالگی با ساز پیانو شروع کرده، در سن 16 سالگی نخستین کنسرت خود را به صحنه برد. نخستین تجربه خوانندگی رسمی او مربوط به قطعه «عیدانه» است که در سال 1377 به سفارش مرکز موسیقی صدا و سیما و آهنگسازی فواد حجازی تولید شده و شعر آن سروده مولاناست.
«کوچ عاشقانه»، «عشق الهی»، «حال من بی تو»، «نهان مکن» و «محتسب» برخی از آلبوم هایی هستند که طی این سال ها با صدای علیرضا عصار منتشر شده‌اند.
«ای عاشقان» با صدای علیرضا عصار که در مدح مولا علی(ع) تولید شده، متعلق به آلبومی با همین نام است که فواد حجازی، علیرضا عصار، شاهکار بینش پژوه آهنگسازی قطعات آن را به عهده داشته‌اند. اشعار و ترانه‌های این مجموعه نیز سروده مولانا، حافظ، شاهکار بینش‌پژوه، بابک برزویه، افشین مقدم و علیرضا شجاع‌پور هستند. عصار این اثر را با همراهی حسام لرنژاد (خواننده کرمانشاهی و فرزند زنده یاد حشمت لرنژاد) نیز بازخوانی کرده است.
متن شعر:
ای عاشقان ای عاشقان دل را چراغانی کنید
ای می‌فروشان شهر را انگور مهمانی کنید
معشوق من بگشوده در روی گدای خانه‌اش
تا سرکشم من جرعه‌ای از ساغر و پیمانه‌اش
بزم است و رقص است و طرب مطرب نوایی ساز کن
در مقدم او بهترین تصنیف را آواز کن
مجنون بوی لیلی‌ام در کوی او جایم کنید
همچون غلام خانه‌اش زنجیر در پایم کنید
نوری به چشم دوستان خاری به چشم دشمنان
می‌سوزم از سودای او این شعله را افزون کنید
چندان که خون اندر سبو از روح جانم می‌رود
ای عاشقان از قلب من پیمانه‌ها پر خون کنید
بزم است و رقص است و طرب مطرب نوایی ساز کن
در مقدم او بهترین تصنیف را آواز کن
مجنون بوی لیلی ام در کوی او جایم کنید
همچون غلام خانه اش زنجیر در پایم کنید
ای عاشقان ای عاشقان دل را چراغانی کنید
ای می فروشان شهر را انگور مهمانی کنید
معشوق من بگشوده در روی گدای خانه اش
تا سر کشم من جرعه ای از ساغر و پیمانه اش
«ای عاشقان» یا «قراضه چین»
با صدای محسن چاوشی
محسن چاوشی، نخستین آلبوم زیر زمینی خود با عنوان «نفرین» را در سال 1383 تولید کرد و طی این سال‌ها آلبوم‌های رسمی «یه شاخه نیلوفر»، «ژاکت»، «حریص»، «پرچم سفید»، «من خود آن سیزدهم»، «پاروی بی قایق»، «امیر بی گزند»، «ابراهیم» و «بی نام» را روانه بازار کرد.
چاوشی چندین اثر را به مناسبت‌های مختلف خوانده که «ای عاشقان» یا «قراضه چین» تولید شده در اوائل دهه نود یکی از آنهاست. این آهنگ متعلق به آلبوم «من خود آن سیزدهم» است که اشعار آن از سروده‌های شهریار، مولانا، وحشی بافقی، باباطاهر و خیام انتخاب شده‌اند. آهنگسازی این مجموعه به عهده چاوشی بوده و شهاب اکبری، کوشان حداد و امیر جمال فرد تنظیم قعطات آن را به عهده داشته‌اند.
شعر قطعه «قراضه چین» که در وصف و مدح امیرالمونین(ع) خوانده شده، سروده مولانا است و آهنگسازی و تنظیم آن به عهده محسن چاوشی بوده و امیر جمال‌فرد تنظیم آن را به عهده داشته است.
متن شعر:
ای عاشقان ای عاشقان آن کس که بیند روی او
شوریده گردد عقل او آشفته گردد خوی او
معشوق را جویان شود دکان او ویران شود
بر رو و سر پویان شود چون آب اندر جوی او
شاهان همه مسکین او خوبان قراضه چین او
شیران زده دم بر زمین پیش سگان کوی او
این عشق شد مهمان من زخمی بزد بر جان من
صد رحمت و صد آفرین بر دست و بر بازوی او
شاهان همه مسکین او خوبان قراضه چین او
شیران زده دم بر زمین پیش سگان کوی او
این عشق شد مهمان من زخمی بزد بر جان من
صد رحمت و صد آفرین بر دست و بر بازوی او
جلوه گاه رخ او دیده من تنها نیست
ماه و خورشید همین آینه می‌گردانند
«خاک تشنه»
با صدای فریدون آسرایی
«اولین سلام» با تنظیم رامین زمانی نخستین آلبوم رسمی فریدون آسرایی‌ست و «غریبه»، «از تو دورم»، «ریمیکس»، «خاطرات گمشده» و «عشق یعنی» دیگر آثار او.
تک‌آهنگ «خاک تشنه» با آهنگسازی و صدای فریدون آسرایی یکی از آثاری است که در مدح حضرت علی(ع) تولید شده است. ترانه این اثر را عبدالجبار کاکایی سروده و پاشا یثربی تنظیم آن را به عهده داشته است.
متن شعر:
پایان کاروان رسولان بود
رویای حج آخر
نجوای وحی آمد
در گوش آفتاب
به ناچار
آنک چراغ راه بیاویز بر تارک بلندترین نام
بر قامت شریف‌ترین یار
برخواب گرم صحرا بیدار بود
برکه باران
ناگه رسول صبح برآمد بر تارک بلندترین جام
آهسته چون دمیدن خورشید
دستی به جام باده و دستی به زلف یار
مثل لاله‌های مجنون
مثل ریگای بیابون
مثل دلتنگیه صحرا
مثل برکه مثله بارون
مثل ابرای مسافر
مثل جاده‌های خالی
مثل قطره‌های کوچیک ته ظرفای سفالی
حتی آسمون تنها
چتر خورشیدشو وا کرد
تو رو با تموم غربت
با تموم دل دعا کرد
تا گذشتی از رو پله
تا رسیدی به تماشا
تا شکفتی رو به خورشید
تا دمیدی رو به دریا
مثل لاله‌های مجنتو
مثل ریگای بیابون
مثل دلتنگیه صحرا
مثل برکه مثله بارون
مثل ابرای مسافر
مثل جاده‌های خالی
مثل قطره‌های کوچیک ته ظرفای سفالی
حتی خاک تشنه اون روز
رو به آسمون دعا کرد
برای دیدن تو دنیا
گره چشماشو وا کرد
دلمون به خط رسیدو
فرق اسمی عزلی شد
بعد بارونی که بارید
همه جا رنگ علی شد
«علی»
با صدای روزبه نعمت‌اللهی
روزبه نعمت اللهی علاوه بر خوانندگی و آهنگسازی و تنظیم، نوازنده سازهایی چون گیتار، پیانو و ویلون نیز هست و در دانشگاه سوره موسیقی خوانده. او علاوه بر تولید تک‌آهنگ‌ها و برگزاری کنسرت، آلبوم‌های «سرزمین مادری»، «هفته عاشقی»، «عمو زنجیرباف» و «داروگ» را در کارنامه دارد.
نعمت‌اللهی قطعه «علی» را در توصیف امام اول شیعیان خوانده است. شعر این اثر که توسط محمد اصفهانی و برخی دیگر از خوانندگان خوانده شده، سروده شهریار است و آهنگسازی آن به عهده روزبه نعمت اللهی بوده و پیام قربانی تنظیم آن را به عهده داشته است.
متن شعر:
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایه هما را
به امید آن که شاید برسد به خاک پایت
چه پیام‌ها سپردم همه سوز دل صبا را
علی علی علی علی گویم
علی علی علی علی جویم
علی علی علی علی جانم
علی علی علی علی جان
علی علی علی علی گویم
علی علی علی علی جویم
علی علی علی علی جانم
علی علی علی علی جان
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایه هما را
دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین
به علی شناختم من به خدا قسم خدا را
برو ای گدای مسکین در خانه علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
علی علی علی علی گویم
علی علی علی علی جویم
علی علی علی علی جانم
علی علی علی علی جان
علی علی علی علی گویم
علی علی علی علی جویم
علی علی علی علی جانم
علی علی علی علی جان
