پیامدهای انعقاد توافق «ریاض۲» بر تحولات سیاسی و میدانی یمن/ تاثیر باخت ترامپ بر وضعیت امارات و عربستان

«حسن هانی‌زاده» تحلیلگر مسائل منطقه با اشاره به انعقاد نسخه جدید توافق ریاض و ابوظبی با محوریت جنوب یمن در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: چند روز پیش شاهد انعقاد قرارداد میان شورای انتقالی جنوب یمن و جریان منتسب به عبدربه منصور هادی بودیم که از آن با عنوان «توافق ریاض ۲» نام برده شد. این توافق در اصل نتیجه و خروجی ماه‌ها تقابل میان امارات و عربستان در جنوب یمن است؛ چراکه شورای انتقالی تمام و کمال توسط امارات متحده عربی حمایت می‌شود و منصور هادی هم تمام دستورات خود را از ریاض دریافت می‌کند. توجه داشته باشید که هر دو کشور در کنار یکدیگر یمن را به خاک و خون کشیدند و بر اساس آخرین آمارها، عربستان حدود ۳۵۰ میلیارد دلار در یمن هزینه کرد و تا همین حالا آنچه که مدنظرش بود را به دست نیاورده است.

وی ادامه داد: سعودی‌ها به دنبال آن هستند تا بتوانند خطرات و تهدید منافع خود در یمن را به حداقل برسانند و از این جهت احساس می‌کنند که به هر نحوی باید با اماراتی‌ها کنار بیایند. به همین دلیل پس از آنکه توافق ریاض دو میان دو طرف به امضا رسید شاهد آن بودیم که شورای انتقالی جنوب یمن از اعلام خودمختاری در این منطقه خودداری کرد. این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که هماهنگی میان دو طرف در عالی‌ترین سطح صورت گرفته است اما نکته‌ای که باید در این میان مورد نظر قرار بگیرد این است که امارات و عربستان منتظر نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا هستند. واقعیت این است که هر دو کشور در حال حل و فصل اختلافات خود در یمن هستند تا بتوانند از بن‌بست فعلی بیرون بیایند اما مساله اینجاست که بخشی از این کنار آمدن‌ها و حل و فصل اختلاف‌ها، به دلیل ترس از عدم پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ است.

این کارشناس مسائل سیاسی گفت: واقعیت این است که اگر ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر (۱۳ آبان ۱۳۹۹) پیروز نشود و جو بایدن وارد کاخ‌سفید شود، بدون تردید او و تیمش سعودی‌ها و امارات را مورد شدیدترین انتقادها قرار خواهند داد. باید متوجه باشید که بایدن در دولت اوباما حضور داشته است و در آن زمان دولت ایالات متحده شش کشور حاشیه خلیج‌فارس را از منظر حقوق بشر مورد انتقادهای شدید قرار داد حالا هم اگر بایدن وارد کاخ‌سفید شود، بدون تردید او عربستان و امارات را در مورد پرونده یمن با شدیدترین سناریوها و با محور حقوق بشر تحت فشار قرار خواهد داد. به همین دلیل سعودی‌ها و امارات سعی می‌کنند به صورت موقت هم که شده با یکدیگر در مورد مسائلِ جنوب یمن کوتاه بیایند و در این مسیر قرار شده است که یک دولت مشتمل بر ۲۴ وزیر توسط شورای انتقالی جنوب یمن و همچنین جناح عبدربه منصور هادی در یمن تشکیل شود. در این راستا «معین عبدالملک» به عنوان نخست‌وزیر دولت ائتلافی میان دولت مستعفی و شورای انتقالی جنوب یمن انتخاب شد. سعودی‌ها تعیین استاندار و مدیر امنیتی برای استان عدن و همچنین مکلف شدن نخست‌وزیر دولت مستعفی به تشکیل دولتی دارای صلاحیت سیاسی ظرف ۳۰ روز را به عنوان ساز و کار جدید پیشنهاد داده‌اند.

هانی‌زاده افزود: بنابر داده‌های موجود قرار بر این است که دولت جدید متشکل از ۲۴ وزیر تحت نظارت عربستان تشکیل شود که چهار نفر از این وزیران سهم عبد ربه منصور هادی، (رئیس جمهوری مستعفی یمن)، چهار وزیر سهم شورای انتقالی جنوب (تحت حمایت امارات متحده عربی) و باقی وزیران سهم دیگر احزاب و تشکیلات سیاسی در شمال و جنوب یمن خواهند بود. نکته‌ای که در این میان باید متوجه بود این است که سهم شورای انتقالی جنوب یمن در آینده این کشور بسیار زیاد خواهد بود و به همین دلیل است که آنها از تجزیه یمن عقب‌نشینی کرده‌اند. این در حالی است که اگر منصور هادی می‌خواست به صورت انفرادی کابینه تشکیل دهد، بدون شک چند روز بعد این کابینه از هم می‌پاشید اما حالا یک تضمین برای بقای او و عربستان وجود دارد که آن هم در قالب باج‌دهی به امارات باید معنا شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: توافق ریاض ۲ اگرچه برای سعودی‌ها یک فرصت به حساب می‌آید و خروجی آن تا حدودی می‌تواند درگیری  میان ریاض و ابوظبی را آرام کند، اما اگر وضعیت اینگونه ادامه پیدا کند و آنها به دنبال قبضه کردن قدرت باشند،‌ بدون شک انصارالله هم هیئتی را در مقابل آنها معرفی خواهند کرد تا منافع خود را کسب کنند. در این مسیر شورای امنیت سازمان ملل از توافق دولت مستعفی یمن با شورای انتقالی جتوب این کشور برای احیای مجدد توافق ریاض استقبال و بر اهمیت اجرای سریع و کارآمد این توافق تاکید کرد اما مساله اینجاست که این شورا هیچ اقدام مثبتی در این راستا انجام نداده است. اگرچه این شورا بر حمایت خود از روند سیاسی در یمن براساس قطعنامه‌های ذی‌ربط سازمان ملل از جمله قطعنامه ۲۲۱۶ و نیز ابتکار عمل شورای همکاری خلیج فارس و مکانیزم اجرایی آن امیدوار است اما مساله اینجاست که شورای امنیت به این توجه نمی‌کند که سهم انصارالله در این میان نادیده گرفته شده است. شورای امنیت طی پنج سال گذشته نتوانست یک آتش‌بس سراسری را در یمن برقرار کند، حالا چگونه می‌خواهد متضمن توافقی باشد که هر لحظه ممکن است به دلیل اختلاف‌های عربستان و امارات از بین برود. به همین دلیل من معتقدم که درگیری‌های سعودی‌ها با امارت ادامه پیدا خواهد کرد و دو طرف نگاهشان به خروجی انتخابات آمریکا است.