در قالب طرح پژوهشی در حال انجام است:
مردم‌شناسی خوراک در بین ترکمن‌های یموت گنبدکاووس
طرح «مطالعه انسان شناسی خوراک و الگوهای تغذیه در بین ترکمن‌های یموت گنبدکاووس» یکی از پژوهش‌های در حال انجام پژوهشکده مردم شناسی است که به بیان موقعیت گنبدکاووس از نظرآب و هوا و نوع معیشت ترکمن‌های یموت ساکن در آن می‌پردازد.
به گزارش ایلنا، زلیخا قرنجیک (کارشناس و مجری طرح «مطالعه انسان‌شناسی خوراک و الگوهای تغذیه در بین ترکمن‌های یموت گنبدکاووس») با بیان این مطلب یکی از مهمترین عناصر فرهنگی در میان اقوام و اجتماعات مختلف را خوراک و آیین‌های مربوط به آن دانست و افزود: طرز تهیه، کاربرد و چگونگی استفاده خوراک‌های طبخ شده در میان اقوام مختلف شکل متفاوتی به خود می‌گیرد.
وی یکی از مهمترین راه‌های حفظ این امر مهم را ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به آن دانست و تصریح کرد: این اقدام توسط پژوهشکده مردم‌شناسی در حال انجام است.
این پژوهشگر افزود: گنبد کاووس با داشتن بلندترین برج آجری جهان با قدمت بیش از هزار سال بعد از گرگان به عنوان دومین شهرستان استان گلستان محسوب شده و دارای قدمت تاریخی و فرهنگی زیادی است و به لحاظ جمعیتی از تنوع قومیتی زیادی برخوردار بوده و بیش از نیمی از جمعیت آن را اقوام ترکمن تشکیل می‌دهند.
به گفته او، ترکمن‌های ساکن گنبد کاووس متشکل از سه ایل بزرگ یموت، گوگلان وتکه هستند و در بین این ایلات، ایل یموت به عنوان بزرگترین و اصیل‌ترین ساکنین این شهر تاریخی شناخته شده و به دو طایفه بزرگ آتابای و جعفربای تقسیم می‌شود.
این کارشناس خاطرنشان کرد: تحقیق حاضر به بررسی خوراک ترکمن در بین طوایف دوگانه ایل یموت باتوجه به تفاوت‌ها و تشاب‌هات آن خواهد پرداخت.
قرنجیک اظهار داشت: اکثریت ترکمن‌های یموت ساکن گنبدکاووس متشکل از افرادی هستند که از سال‌های گذشته تاکنون به دلایل مختلف از شهرها وروستاهای اطراف به شهر گنبدکاووس مهاجرت کرده و در محله‌های مختلف آن با فرهنگ وعادات غذایی که متاثر از نوع معیشت و محیط جغرافیایی قبلی آنان بوده ساکن شده‌اند.
به عنوان مثال طایفه جعفربای که در گذشته از شهرهای گمیش تپه و بندرترکمن به گنبد کاووس مهاجرت کردند، فرهنگ غذایی خودرا که به دلیل نزدیکی این شهرها به دریا و داشتن شغل صیادی برپایه مصرف غذاهای دریایی بود حفظ کرده و در مکان جدید نیز همچنان انواع ماهی‌ها را به خصوص در فصل زمستان از مناطق دریایی یاد شده تهیه و مصرف می‌کنند.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: ترکمن‌های طایفه آتابای نیز در گذشته به علت زندگی در دشت و داشتن شغل دامداری بیشتر از انواع گوشت قرمز و به علت دوری و ارتباط کمتر با مناطق دریایی کمتر از ماهی و فرآورده‌های آن استفاده می‌کردند.
البته در سال‌های اخیر، پیشرفت علم و تکنولوژی، بالا رفتن سطح سواد و آگاهی، مهاجرت و نیز ازدواج بین دو طایفه باعث ایجاد ارتباط بیشتر و آشنایی و رواج فرهنگ مصرف ماهی و فرآورده‌های آن شده است.
او گفت: تحقیق حاضر ابتدا به بیان موقعیت گنبدکاووس از نظرآب و هوا و نوع معیشت ترکمن‌های یموت ساکن در آن پرداخته و سپس به بیان فرهنگ و عادات غذایی ترکمن‌های یموت ساکن این شهرستان از قبیل نحوه تهیه و پخت انواع غذاها، نان و شیرینی‌های سنتی ترکمن باتوجه به جایگاه آن درزندگی روزمره و مراسم‌های مختلف آیینی (در طول یکسال شمسی و قمری)، ادبیات عامیانه و نیز نقش خوراک ترکمن در اشتغال‌زایی افراد منطقه از طریق صنعت گردشگری و... خواهد پرداخت.
