روند ارزی ما بهتر خواهد شد/ امروز هیچ شخص و سازمانی نمی‌تواند بدون هماهنگی با بانک مرکزی مبالغ بزرگ را جابجا کند

به گزارش خبرنگار ایلنا، عبدالناصر همتی در جلسه علنی امروز (سه‌شنبه ۱۳ خرداد) مجلس شورای اسلامی با ارائه گزارشی در خصوص عملکرد بانک مرکزی گفت:تحریم های تحمیلی در۲ ساله گذشته بی سابقه و هوشمندانه بود، هوشمندانه از این جهت بود که دولت آمریکا از همه ابزارهای خود استفاده کرد تا ایران را از درآمدهای بین المللی خود محروم کند و تمام منافذ بانکی و صادراتی ایران را مختل کند. این اقدامات در چارچوب هدف فروپاشی اقتصادی کشور و نرسیدن به چهلمین سال انقلاب اسلامی بود. سال گذشته علی رغم جنگی نابرابرانه توانستیم ۴۳ میلیارد تومان واردات داشته باشیم.

رئیس بانک مرکزی خاطرنشان کرد: درست است که مردم در گرفتاری و سختی قرار گرفتند و طبقات پائین جامعه با مشکلاتی رو به رو شدند اما ما توانستیم در یک مبارزه یک طرفه که تمام دنیا بودند پیروز شویم. 

وی تاکید کرد: در مراوده با تمام دوستان ما در دنیا از کره گرفته تا همین همسایه‌مان عراق به خاطر فشار آمریکا به بانک‌های‌شان اجازه نداریم از ارزهایمان استفاده کنیم.

رئیس بانک مرکزی تاکید کرد: ما مشکل ارزی نداریم بلکه به دلیل فشارهای که وجود دارد به منابع ارزی‌مان دسترسی نداریم و باید بگویم علیرغم همه این مشکلات ما برای تامین کالاهای اساسی مشکلی نداریم به طوری که سال گذشته ۴۰ و نیم میلیون دلار دارو وارد کردیم.

وی گفت: روند ارزی ما بهتر خواهد شد و باید این نکته را هم در خاطر داشته باشیم که نرخ ارز برای ما کلیدی است اگر ارز متلاطم شود سیستم به مشکل برخواهد خورد.

همتی با بیان اینکه برای مهار تورم چاره‌ای جزء اصلاح روابط دولت و بانک مرکزی نداریم، عنوان کرد: در چند سال گذشته علت رشد نقدینگی رابطه دولت و بانک مرکزی بوده که باید این روند اصلاح شود.

رئیس کل بانک مرکزی  با اشاره به آمارهای رشد اقتصادی، گفت: تحریم‌ها تاثیر بسیاری بر شاخص‌های رشد اقتصادی داشت به طور مثال ما در سال ۹۷، بالغ بر ۱۰۷ میلیارد دلار درآمد حاصل از نفت داشتیم که در سال ۹۸ به کمتر از ۲۰ درصد این رقم دست پیدا کردیم. واردات در سال ۹۷ بالغ بر ۷۸ میلیارد دلار بود که در سال گذشته ۴۲ میلیارد دلار واردات داشتیم. در عین حال که می‌دانیم تحریم تاثیر بسیاری بر اقتصاد دارد و می‌تواند تهدید و شوک تورمی به دنبال داشته باشد آن را فرصتی برای تولید ملی و عدم وابستگی به درآمدهای نفتی می‌دانیم.

وی ادامه داد: پیش از وقوع کرونا در فصل سوم سال ۹۸ شاخص رشد اقتصادی کشور با وجود تمام تحریم‌ها مثبت ارزیابی شد، در شاخص کشاورزی به رشد ۷.۲ درصد، در صنعت ۷ درصد و در خدمات به ۱.۲ درصد دست پیدا کردیم و در واقع رشد اقتصادی با درآمد نفتی ما ۱.۲ درصد مثبت ارزیابی شد. براساس همین اسناد مقام معظم رهبری سال ۹۹ را، سال جهش تولید اعلام کرد که البته پس از دوران کرونا با احیای دوباره شرایط این هدف در سال ۹۹ محقق خواهد شد.

همتی تاکید کرد: اگر روند رشد اقتصادی ادامه پیدا می‌کرد و با کرونا روبه‌رو نمی‌شدیم خدمات و صنعت مختل نمی‌شد، قطعا وضعیت بهتری داشایم. به واسطه شیوع کرونا ورود ارز به کشور در اسفندماه به دلیل قطع ارتباط با همسایگان کاهش یافت و شاهد فشار بر روی بازار ارز بودیم البته اشکالات در حال رفع است. با گذشت ۲ ماه ونیم از سال ۹۹ و با وجود شرایط سخت توانستیم ۴ میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی، دارو و مواد اولیه کارخانجات با کمک صادرات غیرنفتی فراهم کنیم.

وی با اشاره به میانگین نرخ ارز در بازار آزاد عنوان کرد: میانگین نرخ ارز در بازار آزاد سال ۹۸، ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان و در سال ۹۷، ۱۱ هزار تومان بود. با وجود ادامه فشار حداکثری اقتصادی آمریکا بر ایران در سال گذشته ۴۳ میلیارد دلار واردات داشتیم که این به معنای شکست سیاست‌های آمریکا بود.

همتی با اشاره به شرایط تورمی حاکم بر کشور، گفت: باید رابطه بانک مرکزی و دولت اصلاح شود، نرخ تورم در ۵ سال گذشته به طور میانگین ۲۰ درصد و میانگین رشد نقدینگی در طول این ۵ سال ۲۵ درصد ارزیابی می‌شود اما میانگین رشد نقدینگی در سال‌های گذشته ۲۷ درصد برآورد شد که علت آن را رابطه میان دولت و سیستم بانکی می‌دانیم. باید دو چیز را اصلاح کنیم یکی در رابطه با دخل و خرج دولت با بانک مرکزی و به درستی هم آقای رئیس‌جمهور چند روز پیش گفتند که نیاز نداریم دست در جیب بانک مرکزی کنیم اگر دولت به این نتیجه برسد که دست در جیب بانک مرکزی نکند و اگر ما بتوانیم تولید ناترازی بانک‌ها را اصلاح کنیم مطمئن باشید که ما بر نقدینگی و تورم فائق خواهیم آمد.

وی تاکید کرد: برنامه بانک مرکزی هم همین است یکی از ویژگی‌های سیاست‌گذاری جدید پولی و بانک مرکزی این است که در طول سال‌های گذشته ما به ابزار عملیات بازار باز استفاده نمی‌کردیم الان سه دهه است که بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف از هدف‌گذاری تورمی استفاده می‌کنند اگر قرار است بخواهد بنشینند و تورم اتفاق بیفتد این کاری ندارد. ما به این نتیجه رسیدیم که باید تورم را هدف‌گذاری کنیم و به سمت کاهش تدریجی آن برویم. این اتفاق خواهد افتاد با این عملیات در بازار باز که در بودجه امسال اجازه آن را داشتند و قبلا هم از شورای هماهنگی اقتصادی تائید عملیات بازار باز را گرفته بودیم، بنابراین کسری بودجه دولت نباید منجر به رشد پایه پولی شود.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: این تصمیمی است که دولت و بانک مرکزی گرفته است و ما این موضوع را شروع کردیم و اولین مرحله آن ۲، ۳ روز پیش با حراج اوراق خزانه شروع شد، به نظر من بهترین روش است برای اینکه در شرایطی که دولت مشکل نقدینگی دارد. البته تاکید می‌کنم که نمایندگان و دولت هزینه‌ها را کنترل کنند. معنا ندارد در کشور هزینه افزایش پیدا کند. باید بتوانیم درآمدها را در مقابل هزینه‌ها تامین کنیم و در کنار کنترل هزینه باید کنترل استقراض از بانک مرکزی را جدی بگیریم. ما امسال مصمم هستیم عملیات بازار باز را با جدیت دنبال کنیم و مصمم هستیم براساس پیش‌بینی متغیرهای تاثیرگذار و تورمی اگر شرایط همین طور باشد، تورم ۲۴ درصد خواهد بود.

وی افزود: تورم‌های بالا بیشتر انتظارات تورمی ایجاد می‌کند، یک عده‌ای سودجویی می‌کنند از این مسیر و می‌خواهند قیمت کالاهای بادوام و دارایی‌ها را افزایش دهند. تورم همان ۲۴ درصد است البته هدفگذاری کردیم که آن را کاهش دهیم و از ۲۲ درصد هم در میان مدت پایین‌تر بیاوریم. نکته دوم مسئله بانک‌هاست، یکی از دلایل تورم در کشور و نقدینگی مسئله شبه پول است.

همتی با تاکید بر اینکه شبه پول ۸۰ درصد نقدینگی ما را شامل می‌شود، گفت: شبه پول درست نمی‌شود مگر از طریق سود بانکی و سود بانکی بالا ایجاد نمی‌شود مگر از ناترازی بانک‌ها و ناترازی بانک‌ها ایجاد نمی‌شود مگر از ضعف بانک مرکزی و تسهیلات تکلیفی که به بانک‌ها تحمیل می‌شود. وقتی که ما تسهیلات را تحمیل می‌کنیم، دولت مجبور می‌شود از سیستم بانکی استقراض کند و سیستم بانکی از بانک مرکزی استقراض می‌کند و اگر کمبود داشت از بازار نرخ‌های بالاتر سود بگیرد و این قابل دوام نیست.

وی ادامه داد: این همان است که باعث می‌شود نقدینگی با سرعت رشد خیلی بالایی در کشور اتفاق بیفتد در طول سال گذشته و امسال یکی از مهم‌ترین کارهایی که انجام دادیم رسیدگی به بانک‌های ناتراز بوده است. اولا ادغام بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح را در مدت ۲ سال گذشته با کار بسیار پیچیده شروع کردیم، ۲ تا از بانک‌ها ادغام شد و بقیه آن‌ها نیز به تدریج ادغام می‌شوند، بعضی از بانک‌ها و موسسات ناتراز بود که با مجوز شورای عالی هماهنگی اقتصادی خیلی از آن‌ها را تحت سرپرستی گرفتیم.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بعضی از بانک‌هایی هم که بانک‌های بزرگی بودند و مشکل ایجاد می‌کردند و نرخ سود و بهره را در بازار به هم می‌زدند مدیریت آن‌ها را از سهامداران آن جدا کردیم و افراد مورد تائید را سرکار گذاشتیم تا بتوانند تراز آن را درست کنند، عنوان کرد: در حال حاضر نرخ سود به سمت کاهنده شدن می‌رود. مطمئن باشید از این بابت شبه پول در آینده کمتر رشد خواهد کرد و نقدینگی هم کمتر رشد خواهد کرد ما این کار را ادامه م‌ دهیم و تراز بانک‌ها را به تدریج بهتر خواهیم کرد.

وی ادامه داد: یکی از دلایلی که بازار پولی رشد می‌کرد اضافه برداشت بانک‌ها از سال گذشته تا الان بود، اضافه برداشت تقریبا نصف شده است و آن مبلغی که باقی مانده برای ۲، ۳ بانک ناتراز است که به هسته سخت خورده است و آن را تحت مدیریت گرفته‌ایم. بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نزدیک به ۴۰ درصد در سال گذشته کاهش پیدا کرده است، تمام هدف ما این است که بانک‌ها را از فشار رشد نقدینگی خلاص کنیم و نقدینگی را در کشور کنترل کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: برای کنترل بازار ارز در سال‌های گذشته به طور متوسط سالی ۱۸ میلیارد دلار ارز به بازار تزریق می‌شد، اما ما در طول ۲ سال گذشته یک دلار هم به بازار تزریق نکردیم و حتی یک میلیارد دلار ارز از بازار خرید داشتیم. کنترل ارز شاکله اصلی کنترل اقتصاد در کشور است و ما برای مدیریت بازار ارز و اصلاح نظام پولی و بانکی اقدامات خوبی انجام دادیم.

وی ادامه داد: در جهت حمایت از تولید و تسهیلات مولد و به عبارت دیگر هدایت تسهیلات و نقدینگی به سمت تولید، بانک مرکزی برنامه‌های خوبی را اجرا کرد و در کنار این کنترل نظام بانکی و نظارت بر عملکرد بانک‌های عامل را هدف قرار داد و نظارت‌ها را تشدید کردیم.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بانک مرکزی برای مبارزه با پولشویی و رانت‌های ارزی برنامه مدیریتی طراحی کرده است، گفت: امروز هیچ شخص و سازمانی نمی‌تواند بدون هماهنگی با بانک مرکزی مبالغ بزرگ را جابجا کند و سیاست‌های کنترلی ما در این زمینه ادامه خواهد داشت.