مصایب پرستاران ۸۹ روزه؛
تعدیل به وقتِ عدم نیاز/ پرستاران اقامه دعوی می‌کنند
پرستاران گیلان از تمهیداتی برای اقامه دعوی به دیوان عدالت اداری و ادارات کار و ارائه مستندات برای اقدام غیرقانونی وزارت بهداشت و درمان مبنی بر انعقاد قرارداد ۸۹ روزه در ایام کرونایی به ایلنا خبر دادند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، این روزها ۵۳۶ پرستار داوطلبِ گیلانی با اتمام ۸۹ روز کار سخت در مرکز بحران کرونا و در یکی از شهرهای وضعیت قرمز، بیم بیکار شدن دارند اما اراده کردهاند که از مطالبات خود نگذرند و مراحل قانونی و مطالبه‌گری را طی کنند. پرستاران گیلان از تمهیداتی برای اقامه دعوی به دیوان عدالت اداری و ارائه مستندات برای اقدام غیرقانونی وزارت بهداشت و درمان به ایلنا خبر دادند.
از ابتدای شیوع کرونا دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور که شدیداً با مشکل کمبود پرستار برای ارائه خدمات به بیماران کرونایی مواجه بودند، فراخوان بکارگیری نیروی انسانی را از طریق رسانه‌ها و سایت دانشگاه‌ها منتشر کردند. کمبود نیروی پرستاری در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی مسئله تازه‌ای نیست و فقط مربوط به ایام کرونا نمی‌شود اما بحران همه‌گیر باعث شد تا کمبود نیرو بیش از قبل به چشم بیاید. معضل کمبود نیروی پرستاری علاوه بر مشکلات جمعیت بزرگ بیکاران به نیروی کار شاغل نیز ضربه شدیدی وارد می‌کرد. هر پرستار به این ترتیب مجبور بود تا علاوه بر پر کردن ساعات موظفی، اضافه‌کاری‌های سنگینی را انجام دهد. این چرخه فقط و فقط با اختلاف درآمدی شدید نیروی کار پرستار با دیگر سطوح مزدی که اغلب پزشک هستند، ممکن بوده است.
ارسلان سالاری (رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان) همان ابتدای شیوع کرونا از کمبود ۹۰۰ نیروی پرستاری خبر داده بود. در نهایت این روزها به گفته مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی گیلان خبر از بکارگیری ۵۳۶ پرستار می‌رسد.
بخشی از توصیف شرایط گیلان در بیانیه جامعه اسلامی دانشجویان علوم پزشکی گیلان آمده است که در اواخر اسفند منتشر شده است. در این بیانیه می‌خوانیم: بارها در گیلان توسط مقام‌های مختلف به کمبود پرستار در بیمارستان‌ها اشاره شده و در آخرین مصاحبه این کمبود، حدود ۹۰۰ پرستار، تخمین زده شده است؛ اما سوال اینجاست که آقایان برای این کمبود چه چاره اندیشیده‌اند؟ آیا چاره‌ی معضل کمبود پرستار در بیمارستان‌ها، اضافه‌کارهای اجباری سنگینی است که سلامت و بنای خانواده‌ی پرستاران را به خطر می‌اندازد و هزینه‌ی بسیار ناچیز آن پس از ماه‌ها واریز می‌شود؟ یا کلید این مشکل، استفاده از دانشجویان پرستاری با حقوق ساعتی ۵۰۰۰ تومان است که در مقایسه با برخی رشته‌ها بسیار ناچیز است و انگیزه‌ی دانشجویان برای کار کردن در این رشته را به صفر می‌رساند؟ آیا منطقی است که بخشی در بیمارستان رازی با حداقل ۲۴ بیمار، فقط ۲ تا ۳ پرستار داشته باشد درحالیکه استانداردها اجازه‌ی حضور یک پرستار بر بالین حداکثر ۵ بیمار را می‌دهد؟
در ادامه آمده است: در این روزها که ویروس کرونا، سایه بر سرزمین ما افکنده و تعدادی از کارکنان بیمارستان که سوگند خدمت به مردم یاد کردهاند به علت کمبود تجهیزات محافظتی سر از کار بازمی‌زنند، بازهم پرستاران هستند که در خط مقدم قرار گرفته و جان در کف با کمترین تجهیزات به مبارزه با این بیماری پرداخته‌اند و تنها تشویق برای آنها این است که در اولویت استخدام قرار بگیرند! کدام استخدام؟! سلسله مراتبی که برای جبران حداقل ۹۰۰ پرسنل پرستاری فقط ۸۰ نفر را استخدام می‌کند؟
پیگیری‌های پرستاران بعد از اعتراض مقابل دانشگاه علوم پزشکی گیلان
پرستاران طی این مدت با برگزاری اعتراض مقابل دانشگاه علوم پزشکی گیلان و انتخاب ۱۰ نماینده برای پیگیری مطالباتشان اعتراضات خود را ادامه داده‌اند. در این زمینه پرستاران گیلانی، بهتر از پرستاران داوطلب مازندران عمل کردند، چون متحد عمل کرده و هیچکدام حاضر به امضای قرارداد ۸۹ روزه نشدند. به گفته محمد حسین پور (فعال صنفی پرستاری و پرستار شاغل در گیلان)؛ پرستاران داوطلب مازندران که با قرارداد ۸۵ روزه استخدام شده بودند و قرارداد را امضا کرده بودند، اخیراً طی نامه‌ای از سوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی مازندران برای تسویه حساب و اخذ رسید کتبی در دستور کار قرار گرفتند. در این نامه که در اختیار ایلنا قرار گرفته است، مبنای این اقدام دانشگاه، ردیف ه بند ۱۸ مصوبه مورخ۱۴ بهمن ۹۸ هیئت امنای دانشگاه و مصوبات سومین جلسه ستاد فرماندهی کنترل همه‌گیری کرونا دانشگاه مورخ ۳۱ فروردین اعلام شده است. به این ترتیب پرستاران مازندرانی عملاً کمترین دستاویز خود را از دست دادند.
اما طبق اظهارات حسین پور؛ پرستاران گیلانی نه تنها حاضر نشدند این نوع از قرارداد را امضا کنند، بلکه اکنون مدارکی مبنی بر فراخوان شرکتی نیز دارند که باعث می‌شود، استناداتی برای کسب رای به نفع خودشان در دیوان عدالت اداری داشته باشند.
مستندات پرستاران درباره غیرقانونی بودن قرارداد ۸۹ روزه
یکی از مجادلات پرستاران گیلانی با وزارت بهداشت و درمان این است که آنها به عنوان پرستار شرکتی داوطلب و بکارگیری شده‌اند اما اکنون آنها را مجبور به امضای قرارداد کاری ۸۹ روزه کردهاند. با این‌حال کیانوش جهانپور (سخنگوی وزارت بهداشت و درمان) اخیراً درباره سرنوشت استخدام قرارداد پرستاران ۸۹ روزه، گفت: زمانی قرار شد پرستارانی که اشتغال نداشتند در قالب قراردادهای ۸۹ روزه به کار گرفته شوند. این قراردادها کاملا قانونی است اما به لحاظ حقوقی هیچ الزامی برای تمدید آن وجود ندارد و پس از اتمام ۸۹ روز طرفین می‌توانند دیگر با یکدیگر همکاری نکنند. البته با دستور وزیر بهداشت و شخص رئیس جمهور باتوجه به اضافه شدن این عزیزان به گروه‌های درمانی قرار شد در صورتی که مجوز استخدامی صادر شود، اولویت با این افرادی باشد که به شکل ۸۹ روزه در بحران کرونا مشغول به کار شدند.
وی افزود: اینکه این قراردادها تمدید شود، در حدود اختیارات وزارت بهداشت نیست و نیازمند مجوزهای خود از مراجع مربوطه است. هیچکس در قرارداد ۸۹ روزه اخراج نمی‌شود، این قرارداد تعامل طرفین برای انجام کار در ۸۹ روز است و در صورتی که شرایط برای ادامه همکاری وجود داشته باشد ادامه خواهد یافت. پس از صدور مجوز استخدامی این عزیزان جذب خواهند شد اما هیچکس قول خاصی به فرد خاصی نمی‌تواند بدهد.
پرستاران قرارداد ۸۹ روزه را امضا نمی‌کنند
جهانپور می‌گوید که قرارداد ۸۹ روزه به لحاظ حقوقی هیچ الزامی به تمدید ندارد. این حرف به لحاظ قانونی درست است اما آیا در مورد پرستاران گیلانی صدق می‌کند؟ این وزارتخانه در مورد پرستاران گیلانی و احتمالاً برخی نقاط دیگر تا همین امروز که ۸۹ روز به پایان رسیده، قراردادی با نیروی کار امضا نکرده است. این درحالی است که این پرستاران را که نیروی کارگر به حساب می‌آیند، باید با قواعد قانون کار بررسی کرد.
ماده۷- قرارداد کار عبارتست از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌السعی کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام می‌دهد.
طبق تبصره ۲ ماده ۷؛ در کارهایی که طبیعت آنها جنبه مستمر دارد، در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد دائمی تلقی می‌شود.
در مورد پرستاران گیلانی طاهره زاهدصفت (مدیر امور پرستاری دانشگاه علوم پزشکی گیلان) در مصاحبه‌ای گفته است: در پی کمبود شدید نیروی پرستار در بیمارستان و مراکز درمانی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان اقدام به فراخوان جذب نیروی ۸۹ روزه کرد اما از گروه پرستاری، داوطلبی جهت شرکت در فراخوان مراجعه نکرد.
زاهدصفت با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی گیلان به ناچار طبق صلاحدید دکتر شادنوش، نماینده تام‌الاختیار وقت وزیر بهداشت در گیلان، فراخوان جذب شرکتی انجام داد، تصریح کرد: در پی این فراخوان ۲۴۱ نفر کادر پرستاری مستعفی از مراکز خصوصی یا غیرشاغل در مراکز درمانی تحت پوشش این دانشگاه مشغول به کار شدند و علاوه بر آن ۲۹۵ نفر از پرستاران نیز به صورت تمدید طرح نیروی انسانی پرستاری، مساعدت لازم را با این دانشگاه داشتند.
محمد حسین پور، فعال صنفی پرستاری می‌گوید: همین گفته آقای جهانپور مبنی بر بکارگیری «پرستارانی که اشتغال نداشتند»، نه تنها از سوی مدیر پرستاری دانشگاه گیلان نقض شده است، بلکه ما به عینه شاهد بودیم که تعداد ۲۴۱ پرستار بخش خصوصی و شاغل در درمانگاه‌ها و حتی ساکن شهرهای دیگر بودند که طی فراخوان پرستار در گیلان بکار گرفته شدند. در عین‌حال حتی ایشان هم می‌گوید، «دانشگاه علوم پزشکی گیلان اقدام به فراخوان جذب نیروی ۸۹ روزه کرد اما از گروه پرستاری، داوطلبی جهت شرکت در فراخوان مراجعه نکرد.»
بنابراین نه تنها طبق ماده ۷ پرستاران در شرایط فعلی قرارداد کاری کتبی امضا نکرده‌اند، بلکه به هیچ عنوان به عنوان نیروی ۸۹ روزه بکارگیری نشده‌اند و ادارات کار و حل اختلاف بر این اساس باید طرف پرستاران را بگیرند.
شکایت به دیوان عدالت اداری و ادارات کار
در عین حال پرستاران مستندات دیگری نیز دارند که قصد دارند به دیوان عدالت اداری و اداره کار عرضه کنند. یکی از آنها نامه‌ای است که در آن بر جذب و بکارگیری ۹۶ نفر کادر پرستار شرکت‌کننده در فراخوان تاکید شده و خواسته شده تا اقدامات لازم جهت عقد قرارداد با نامبردگان به صورت شرکتی و شروع کار صورت پذیرد.
به گفته حسین پور؛ چنین مستندی در مورد یک بیمارستان دیگر گیلان نیز به دست پرستاران رسیده است. بنابراین وزارت بهداشت و درمان نمی‌تواند بر اساس ماده ۷ قانون کار حتی ادعا کند که قرارداد شفاهی ۸۹ روزه با پرستاران داشته است و برعکس این پرستاران هستند که می‌توانند به این ترتیب قرارداد شفاهی پرستاران را شرکتی در نظر بگیرند. البته این مسئله مستلزم این است که پرستاران گیلانی قرارداد ۸۹ روزه را از این به بعد نیز امضا نکنند که توافق لازم در این مسئله در بین پرستاران وجود دارد.
از مراجع قانونی اقامه دعوی می‌کنیم
این فعال صنفی پرستاری می‌گوید: سخنگوی وزارت بهداشت و درمان تصریح کرده است که اینکه این قراردادها تمدید شود، در حدود اختیارات وزارت بهداشت نیست. در اینجا این پرسش مطرح می‌شود که کدام ارگان این مسئولیت را دارد و اگر چنین است چرا صدور نامه عدم تمدید قرارداد از سوی دانشگاه مازندران زیرمجموعه وزارت بهداشت و درمان صادر شده است؟ در نامه تسویه حساب دانشگاه مازندران تماماً به مصوبات داخلی دانشگاه ارجاع داده شده است. در واقع پرستاران می‌خواهند بدانند کدام ارگان این وظیفه را دارد.
حسین پور می‌گوید: پرستاران شرکتی مشکلات زیادی دارند اما پرستار قرارداد ۸۹ روزه همان شرایط حداقلی نیروی کار شرکتی را هم ندارند. به عنوان نمونه قانون ارتقای بهره‌وری در خصوص ساعات کار برای پرستار شرکتی اعمال می‌شود اما برای پرستار ۸۹ روزه چنین نیست. این دو قرارداد به لحاظ دستمزد نیز تفاوت‌هایی دارند.
هرچه هست سرنوشت کار به مراجع قضایی و ادارات کار و همت و اتحاد پرستاران گیلانی بستگی دارد. پرستاران در عین اینکه مسائل را از طریق نمایندگانی که این روزها انتخاب کردهاند در جلسه‌ای با معاونت منابع انسانی وزارت بهداشت و درمان دنبال کردهاند، به زودی از طریق قانون نیز وارد عمل می‌شوند تا طرفین مستندات خود را ارائه کنند.
گزارش: مریم وحیدیان
