وظایف نمایندگان مجلس از وعده تا عمل از ذهنیت تا واقعیت

محمد اسناوندی – کارشناس برنامه ریزی و بودجه کشوری یادداشتی با عنوان وظایف نمایندگان مجلس از وعده تا عمل از ذهنیت تا واقعیت و کاربست آن برای شناسایی مشکلات شهرستانهای ساری و میاندورود و راهکارهای رفع آن نوشت که متن آن به شرح ذیل است:

یکی از مسائلی که در یکی دو دهه اخیر اذهان عمومی را متوجه خود کرده، موضوع «اختیارات و وظایف نمایندگان مجلس» است. عدم اطلاع دقیق مردم و موکلین از این موضوع باعث اغلب افراط و یا تفریط در سطح انتطار مردم شده است. برخی از رای دهندگان عقیده دارند که نماینده مجلس وظیفه اصلاح و رفع تمام موانع و مشکلات موجود در کشور را بر عهده دارد. و برخی دیگر نیز معتقدند از دست نمایندگان مجلس کاری بر نمی آید و بر این اساس حتی شرکت در انتخابات بی معنی و در سرنوشت کشور بی تاثیر است.

شرح وظایف و اختیارات نمایندگان بر اساس قانون اساسی

طبق اصول مختلف قانون اساسی کشور نمایندگان مجلس شورای اسلامی دو وظیفه اصلی زیر را بر عهده دارند:

1. قانون گذاری: براساس اصل هفتاد و یکم قانون اساسی مجلس شورای اسلامی صلاحیت عام قانونگذاری را دارا می باشد: مجلس شورای اسلامی در عموم مسایل در حدود مقرر در قانون اساسی می تواند قانون وضع کند. این وظیفه در قالب لوایح ارسالی از سوی دولت و طرح های ارایه شده از سوی نمایندگان مجلس محقق می شود. از سویی تصویب قانون بودجه، عهده نامه ها و قراردادهای خارجی، مجوز استخدام کارشناسان خارجی و موارد از  این دست از مصادیق وظیفه قانون گذاری نمایندگان است. 
2.  نظارت : وظیفه نظارتی نمایندگان مجلس نیز بر اساس اصول قانون اساسی شامل نظارت بر دولت از طریق رای اعتماد و استیضاح وزیران و نظارت بر امور مختلف کشور و حکومت از طریق تذکر نمایندگان،تحقیق و تفحص، نظارت بر عملیات مالی دستگاه های اجرایی و نظارت از طریق مردم ( اصل 90 قانون اساسی) است.

انتظارات مردم و رای دهندگان از نمایندگان

چنانچه خواسته باشیم مسایل و مشکلات موجود در کشور که مردم انتظار دارند از طریق نمایندگانشان حل و فصل شود را طبقه بندی کنیم می توان به در بخش کلی زیر طبقه بندی کرد:

1. مسایل مشکلات فراگیر که مربوط به کل استانهای کشور است:

در شرایط کنونی تورم لجام گسیخته و بیکاری دو مشکل اصلی مردم است. این دو مشکل خود خود باعث بروز مشکلات عدیده فرهنگی، اجتماعی و رفاهی شامل:

• افزایش سن ازدواج،
• گسترش اعتیاد،
•  افزایش طلاق
•  عدم برخورداری کامل شهروندان از سلامتی جسمی
•  عدم امکان بهره برداری از امکانات ورزشی و تفریحی و غیره شده است.

بدیهی است این مشکلات ریشه در دو مولفه اصلی دارد.

1. تحریم
2. سوء مدیریت داخلی

هموطنان و شهروندان عزیز مشکلات ناشی از  تحریم ها را به دلیل عزت اسلامی و اعتلای نام ایران تحمل کرده و با جان و دل پشت سر رهبر معظم انقلاب تا پای جان ایستاده اند. ولی دلیلی بر تحمل مشکلات ناشی از سوء مدیریت و بی توجهی  مسئولان به این مشکلات و پیگیری منافع شخصی و جناحی است وجود ندارد. مردم انتظار دارند همه کسانی که در بروز این اشکلات سهیم بوده اند بنا به سهم خود پاسخگو باشند.

از سویی نیز ظهور و بروز این مشکلات در مناطق مختلف کشور هم در ماهیت و هم در شدت و ضعف آن با هم متفاوت است. به طور مثال معضلی به نام ریزگردها بیشتر خاص استانهای غربی و یا آلودگی ناشی از دفع غیر بهداشتی پسماندها مربوط به استانهای ساحلی کشور است.

تطبیق انتظارات مردم با وظایف نمایندگان

همچنانکه اشاره شد برخی مشکلات اصلی اقتصادی اجتماعی فرهنگی به صورت مشترک برای همه اقشار جامعه در سطح کشور کم و بیش وجود دارد. در این خصوص یک نماینده وظیفه دارد بر اساس وظایف و اختیاراتی که برایش تعریف شده است بکوشد و نسبت به رفع این مشکلات با مشارکت سایر نمایندگان اقدام نماید. بدیهی است نمایندگان موظفند با مشارکت در کمیسیون های مختلف مجلس حسب تخصص و توانایی که دارند بدور از منافع شخصی و گروهی در تصمیمات کلی کشور مشارکت مستمر و سازنده داشته باشد.

علاوه بر این نماینده واقعی یک حوزه انتخابیه خاص موظف است نسبت به شناسایی دقیق مشکلات مخصوص حوزه انتخابیه با استفاده از روشهای علمی و تجربی و از طریق ارتباط مستمر و موثر با موکلین خود اقدام کرده و در راه حل آنها بکوشد. جهت به ذهن آوری سریع  باید گفت یک نماینده واقعی باید شهید حوزه انتخابیه خود باشد:

ش= شفاف سازی  همه اتفاقات ریز و درشت مجلس و کشور برای موکلین

ه= هماهنگ کردن تمام دستگاه های اجرایی مرتبط با حل مسائل و مشکلات و توسعه اقتصادی حوزه انتخابیه اعم از دستگاههای ملی و یا استانی.

ی= یکرنگی و یکسان بودن مواضع آشکار و علنی نماینده با آرایی که به مصوبات مجلس می دهد.

د= دنبال کردن و پیگیری مستمر و منظم همه امور مرتبط با حوزه انتخابیه در مجلس و دستگاههای ملی

مسایل و مشکلات  شهرستانهای ساری و میاندرود:

استان مازندران به دلایل مختلف در ادوار گذشته همیشه دچار بی مهری ها بوده و باید گفت که:

محرومیت و عدم توسعه مازندران زیر سرسبزی مخملی آن پنهان نگاه داشته شده است.

بر این اساس علاوه بر مشکلات اساسی و پایه ای فوق ( تورم و بیکاری ) برخی مسایل و مشکلات اساسی خاص این در حوزه انتخابیه ساری و میاندورود به شرح ذیل وجود دارد که زندگی شهروندان را تحت تاثیر خود قرار داده است.

1. کم رنگ شدن نقش مرکزیت برای شهر ساری در برنامه ریزی های ملی و منطقه ای.
2. وجود انواع آلودگی های زیست محیطی به ویژه پسماندهای خانگی و صنعتی و نیز وجود پسابهای صنعتی کشاورزی و خانگی در منابع آب های سطحی و  زیرزمینی
3. عدم امکان برنامه ریزی برای استفاده بهینه شهروندان مقیم و مجاور ساحل از فضای گردشگری سواحل به دلیل اختصاص نوار ساحلی به مجتمع های تفریحی دستگاه های ملی و کم توجهی به حریم 60 متری دریا
4. نداشتن برنامه ریزی مشخص برای ساماندهی فعالیت ها در مبادی ورودی و خروجی شهرها خصوصا محور ساری - قائم شهر، ساری – سورک، محور جاده گهرباران، محور جاده دریا، محور  راهبند- پهنه کلا
5. ضعف شبکه های حمل و نقل برون شهری و وجود معضلات ترافیکی.
6. کالبد فیزیکی نامناسب و خیابانها و کوچه های کم عرض و غیر هندسی شهری.
7. عدم توجیه اقتصادی کشت محصولات کشاورزی با توجه به افزایش شدید ارزش زمین ها و نرخ بهره
8. بالا رفتن قیمت تمام شده محصولات کشاورزی و وجود ساختارهای توزیع و فروش بی انصاف خصوصا در پایتخت که چند برابر کشاورز سود کسب می کنند.

راهکارهای و برنامه های پیشنهادی:

با توجه به طرح مسائل و مشکلات پایه ای و خاص شهرستانهای ساری و میاندورود راهکارهای اساسی زیر پیشنهاد و پیگیری می شود:

1. پیگیری اجرای سند توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهرستانهای ساری و میاندورود
2. ارتقای نقش و جایگاه واقعی شهر ساری به عنوان مرکز استان در سطح ملی و بین المللی.
3. پیگیری رفع موانع کسب و کار موجود در حوزه بیمه تامین اجتماعی، مالیاتی، تسهیلات بانکی 
4. مکانیابی مناسب و ایجاد شهرکهای صنعتی کوچک روستایی به صورت هسته ای با در نظر گرفتن شرایط خاص استان از لحاظ اقلیمی
5. استمداد از مردم و سازمانهای مردم نهاد (سمن ها) برای حل مشکلات پسماند، پساب و محیط زیست و بازیافت زباله های روستایی و شهری.
6. مهار و ذخیره سازی آب های سطحی، تقویت سفره های آب زیرزمینی و اصلاح الگوی مصرف
7. اجرای برخی طرحهای مهارت آموزی دانش اموزان و زنان روستایی و حمایت هدفمند، با برنامه و غیر غرقابی از مشاغل خاص زنان و دختران روستایی
8. اجرای طرحهای نوین دامداری های خاص و دانش بنیان
9. استقرار دفاتر خاص بازاریابی بین المللی و خدمات صادراتی جهت حضور در بازار آسیای میانه
10. جذب سرمایه گذار خاص از کشورهای همسایه آسیای میانه در زمینه ایجاد بیمارستان و هتل و ایجاد جاذبه گردشگری سلامت.
11. پیگیری مستمر و متمرکز موضوع آزاد سازی سواحل به عنوان بزرگترین منبع اقتصادی استانهای شمالی و یا راه حلی برای استفاده بهتر و راحت تر از این سواحل.
12. ساماندهی فعالیتها در مبادی ورودی و خروجی شهرستانهای ساری و میاندورود و تعریف کارکردهای بهینه و مناسب برای آن نظیر کریدور گل و گیاه، کریدور فن آوری و فعالیتهای نوآورانه، کریدور سلامت، کریدور تفریح و سرگرمی.
13. کشت انواع گیاهان غیر مهاجم و سازگار با طبیعت و اجرای طرح های احیای جنگل و مراتع و کاشت درختان جنگلی سازگار نظیر درخت پالونیا با ارزش چوبی نظیر گردو و سرعت رشدی 5 برابر صنوبر و تبریزی  
14. پیگیری درآمد پایدار برای شهرداریها از محل سهم برابر با دولت از مالیات ارزش افزوده به منظور تقویت خدمت رسانی به شهروندان.
15. تقویت و حمایت (غیر مداخله جویانه) اتحادیه های صنفیِ کشاورزی و دامداری به منظور اِحقاق حق کشاورزان در زمینه فروش محصولات.
16. آموزش مردم شریف ساری و میاندورود برای حضور در بورس اوراق بهادار ( با توجه به محدودیت استقرار صنایع در استان .....)
17. استقرار سایت ها و شعبات تولید بسیاری از شرکتهای تولیدی برزگ کشور در دو شهرستان ساری و میاندورود
18. پیگیری استقرار پایگاه قهرمانی برای ورزش های جدید و  نو به ویژه برای بانوان.
19. پیگیری و هماهنگی برای برگزاری جشنواره های فرهنگی کشاورزی ورزشی