قنادباشی در گفت‌وگو با ایلنا:
تعدد منافع دلیل نقض آتش‌بس لیبی/ روسیه و ترکیه به دنبال قبضه قدرت هستند/نگاه مافیای اسلحه به لیبی دوخته شده است
تحلیلگر مسائل آفریقا گفت: اینکه روسیه یک شبه وارد لیبی شود و با استناد به سابقه حضور خود در این کشور بخواهد قدرت را قبضه کند، موضوعی است آمریکا و بریتانیا با آن مقابله خواهند کرد.
«جعفر قنادباشی» تحلیلگر مسائل آفریقا در تشریح آخرین وضعیت سیاسی و میدانی لیبی و دلایل نقض آتش‌بس در این کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: برای تحلیل فضای فعلی لیبی و تحولات آن باید به اقدام‌های خلیفه حفتر از ۱۰ ماه پیش تاکنون اشاره کنیم. او پس از حدود ۱۰ ماه به بهانه مبارزه با تروریسم امروز به این نتیجه رسیده که ارتش ملی لیبی نمی‌تواند وارد طرابلس شود؛ چراکه مردم طرابلس در حال مقاومت هستند و بیشترین آسیب متوجه آنها خواهند شد ولی به هر حال حفتر به این نتیجه رسیده که نمی‌تواند طرابلس را اشغال کند و بر همین اساس که آتش‌بس را قبول کرده است. در این میان آرایش زمینِ لیبی و بازیگران دخیل در آن به دو جناح کلی تقسیم می‌شود. در یک سمت عربستان، امارات، مصر و روسیه مشغول حمایت از پارلمان طُبرق و حفتر هستند و در سوی دیگر ایتالیا، ترکیه و قطر در حال حمایت از دولت وفاق ملی به رهبری فائز السراج هستند. بازیگران دیگر این پرونده، ایالات متحده و بریتانیا است که لندن به صورت پنهان در این پرونده حضور دارد و واشنگتن بازیگری علنی خود را به رخ می‌کشد.
وی ادامه داد: در این میان فرانسه به عنوان یکی از قدیمی‌ترین کشورهای حاضر در لیبی مشغول حمایت از خلیفه حفتر است و مجموعه این کشورها به خوبی نشان می‌دهد که تعدد و برخورد منافع تا چه حد در لیبی به اوج خود رسیده است. وضعیت کنونی گویای این است که لیبی تنها صحنه کشمکش دولت طبرق و طرابلس نیست بلکه ما شاهد هستیم که دو تفکر «اخوانی و وهابی» در صحنه لیبی فعال است. ترکیه با درون‌مایه ایدئولوژی اخوانی از دولت فائز السراج حمایت می‌کند اما امارات، سعودی‌ها و مصر به عنوان حامیان ایدئولوژی وهابی در حال حمایت از حفتر هستند. همان طور که گفته شد آمریکایی‌ها هم با پوشش «آفکام» به میدان آمده‌اند اما نکته مهم این است که روسیه با غربی‌ها در زمین لیبی وارد درگیری شده است. مسکو معتقد است که در زمان قذافی منافعی در لیبی داشته و حالا با استناد به این سابقه نمی‌خواهد اروپایی‌ها و ایالات متحده جای پای خود را در لیبی محکم کنند.
این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به دلایل نقض احتمالی آتش‌بس در لیبی، گفت: اینکه دیده می‌شود آتش‌بس در لیبی با کنشگری روسیه و ترکیه برقرار شد، تا حدودی نشانه مثبت در تحولات این کشور قلمداد می‌شود، اما باید مدنظر داشته باشیم که مسکو و آنکارا به دنبال قبضه و انحصار قدرت در لیبی هستند. مشکل دیگری که باعث می‌شود آتش‌بس فعلی شکننده قلمداد شود این است که ژنرال خلیفه حفتر و فائز السراج (رهبری دولت شرقی و غربی لیبی) یکدیگر را به رسمیت نمی‌شناسند. این موضوع یکی از مسائلی است که می‌تواند نشان دهد آتش‌بس فعلی به دنبال آن است تا دو طرف با یکدیگر پای میز بنشینند و حداقل همدیگر را به رسمیت بشناسند. به همین دلیل معتقدم که سه دلیل عمده برای نقض آتش بس در لیبی وجود دارد؛ نخست آنکه ایالات متحده و بریتانیا نمی‌خواهند روسیه در لیبی قدرت بگیرد. دوم، چشم داشت تمام قدرت‌ها به منابع نفت لیبی و سوم، فروش تسلیحات؛ به گونه‌ای که کارخانه‌های بزرگ اسلحه‌سازی و لابی تسلیحات در سراسر دنیا معتقدند که تحولات عراق، سوریه، افغانستان و یمن کشش فروش بیش از حد تسلیحات را ندارد و حالا لیبی یکی از گزینه‌های مهم این کمپانی‌ها به حساب می‌آید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بر اساس اسناد موجود، خلیفه حفتر وابستگی زیادی به روسیه دارد و به همین دلیل است که می‌بینید مسکو ظرف چند روز وارد زمین بازی لیبی شد. در این بین عده‌ای معتقدند که روسیه برنده بازی لیبی خواهد بود اما همانطور که پیشتر اشاره کردم قدرت‌های عربی، اروپایی و منطقه‌ای همگی در پرونده لیبی ورود پیدا کرده‌اند و همین موضوع برخورد منافع را به وجود می‌آورد. شکی نیست که تضاد منافع میان بازیگران فعلی لیبی نمی‌گذارد آتش اختلاف میان حفتر و طرابلس خاموش شود، به همین دلیل نمی‌توانیم بگوییم که مسکو با صدور یک دستور می‌تواند حفتر را به طُبرق برگرداند. از جهتی دیگر به نظر می‌رسد بلندپروازی روس‌ها بعد از سوریه و اینبار در لیبی تا حد زیادی محقق نخواهد شد. واقعیت این است که مسکو چندین سال است که در زمین لیبی حضور نداشته و یک شبه نمی‌تواند تمام مولفه‌های مثبت را به نفع خود رقم بزند. به هر ترتیب آینده پرونده لیبی با توجه به وضعیت کنونی و کشمکش‌های پنهان و آشکار همچنان نامشخص است اما شواهد نشان می‌دهد که آتش‌بس فعلی به زودی نقض خواهد شد.
