کسی منتظر سیل نبود

به گزارش خبرنگار ایلنا، مصطفی شوقی، روزنامه‌نگار و مستندساز متولد ۱۳۶۰که مستندهای تاریخی همچون «هویدا» و «شورش علیه سازندگی» را در کارنامه خود دارد، این روزها با مستند «روایت سیل» که به تهیه‌کنندگی علی قرائتی در شبکه مستند تهیه شده، در سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران- «سینماحقیقت»- حضور دارد.

این مستندساز درباره چگونگی ساخت این مستند گفت: من همراه با مهدی مطهر و علیرضا قرائتی در چهارم و پنجم فروردین برای کمک به سیل‌زدگان به استان گلستان رفتیم. با مشاهده آنچه در آنجا می‌گذشت احساس کردیم که باید آن را مستندنگاری کنیم. این فیلم فقط واکنشی به سیل ۹۸ نیست و درباره هر بحران و بلا اعم از سیل و زلزله است و درباره ستاد و بحران و کمک‌های مردمی و رسانه حرف می‌زند.

وی افزود: روایت‌هایی که در منطقه ترکمن صحرا درباره سیل منتشر می‌شد این بود که کسی منتظر سیل ۹۸ نبود. این سیل خارج از سیلاب‌های فصلی استان گلستان بود و بعد از یک دوره خشکسالی در منطقه ترکمن صحرا اتفاق افتاده بود. نبود استاندار در گلستان و در کنار آن نیز ضعف مدیریت مشهود بود. همچنین نهادهای امدادی نتوانسته بودند کاری از پیش ببرند.

شوقی یادآور شد: ما در شرایطی کار را شروع کردیم که آب تمام منطقه را فراگرفته بود؛ در همان زمان سیل در کنار تصویر عمومی از تلاش‌های نیروهای امدادی مردمی، جهادی و نهادهای نظامی به مصاحبه با نمایندگان مجلس و مسئولان محلی حاضر در صحنه پرداختیم. در همین میان سیلاب لرستان شروع شد و ما به لرستان رفتیم. تا وقوع سیل خوزستان آنجا بودیم و بعد به خوزستان رفتیم.

وی ادامه داد: در این مرحله،  ماجرا به شکل یک بحران ملی درآمده بود. از این رو ما پس از فروکش کردن حجم آب به دنبال مصاحبه با مسئولان ملی، کنشگران و ناظران اجتماعی حاضر در محل، روزنامه‌نگاران، مستندسازان و عکاسان رفتیم. در این گفتگوها سه موضوع پیشاسیل، اتفاقات رخ داده در حین سیلاب و اقداماتی که باید در پساسیل صورت بگیرد، مدنظرمان بود.

سازنده «روایت سیل» اظهار کرد: فیلمبرداری این کار، چهار ماه زمان برد. در این مدت با ۲۷ نفر صحبت کردیم و از ۲۵ اسفند ۱۳۹۷ یعنی آغاز سیل در استان گلستان تا خرداد ۱۳۹۸ در خوزستان که آب در این استان فروکش کرد، را بررسی کردیم. در مجموع با حساب کارهای فنی، ساخت این فیلم شش ماه زمان برد.

شوقی درباره نوع مستند روایت سیل گفت: نمی‌خواهم به معنای واقعی مستند بحران را به این مستند اطلاق کنم. به هر حال، من روزنامه‌نگارم و فکر می‌کنم یک کار ژورنالیستی ساختم. سعی کردم با نگاه از منظر یک روزنامه‌نگار، مستند تحقیقی بسازم. این اثر چهار اپیزود دارد. سه اپیزود اول به ترتیب درباره سیلاب استان گلستان، لرستان و خوزستان است که تمام اتفاقات ریز رخ داده در هر استان را به تصویر می‌کشد.

وی با تاکید بر اینکه فقط راوی این اتفاقات است، اپیزود چهارم را مرتبط با وضعیت پساسیل، نیازها و اقداماتی که باید صورت داد، نامید و گفت: این فیلم روایتگر بیم‌ها و امیدهای موجود هنگام وقوع بلایای طبیعی به ویژه سیل در ایران است. همچنین باید بگویم خانه مستند انقلاب اسلامی مجری این طرح است و از همان روز اول، کنار ما قرار داشت و با همراهی و امکانات خانه مستند کار پیش رفت.

این مستندساز همچنین با تاکید بر اینکه این فیلم تاکنون در جایی نمایش داده نشده و اولین بار در سینما حقیقت اکران می‌شود، گفت: من بیشتر در حوزه مستند تاریخی کار کردم و روایت سیل، اولین تجربه من در مستندسازی اجتماعی به شمار می‌آید. این کار، تجربه خوبی برایم بود، چون وارد ژانری شدم که موضوعی به‌روز و سوژه‌ای در جریان داشت.