در همایش شهر سوحته مطرح شد:
99 درصد اطلاعات زندگی از کشفیات باستانشناسی بدست آمده/ مردم شهر سوخته کیماگر، شاعر، خلاق و صلح‌جو بودند
سیدمنصور سیدسجادی گفت: انکار نمی‌کنیم که ایران پل ارتباطی غرب با شرق بوده اما بخش‌های مستقلی نیز داشت و حتی می‌توان گفت تمدن آنها برتر هم بود بیشتر باشتانشناسان بر این باورند که باید جامعه باستانی را بازسازی کنیم. در یک صد سال اخیر گروه باستانشناسی شهر سوخته توانسته‌اند یک جلد کتاب درباره مطالعات میدانی در خصوص مردم شهر سوخته منتشر کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، همایش هنر و تمدن حوزه جنوب شرق ایران با محوریت شهر سوخته صبح امروز (27 آبان ماه) با حضور باستانشناسان ایران و ایتالیا و مسئولان استان سیستان و بلوچستان در فرهنگستان هنر برگزار شد.
علیرضا اسماعیلی (سرپرست فرهنگستان هنر) در این همایش با اشاره به آنکه این مجموعه در راستای معرفی مکاتب هنری و نقد آن به بخش‌های مختلف توجه دارد، گفت: در سال 87 همایش هریرود را برگزار کردیم که خروجی خوبی داشت و اکنون نگاهی به بخش دیگری از کشور داریم که محوریت جنوب شرق و شهر سوخته است.
او ادامه داد: با توجه به ظرفیت بالای این محور و مطالب علمی خوبی که حاصل شده، انجام پژوهش‌های درخور لازم بود از این رو امروز شاهد رونمایی از کتاب دوجلدی شهر سوخته هنر و باستانشناسی حوزه دلتای رودخانه هیرمند از آغاز تا دوره تیموری هستیم.
اسماعیلی یادآر شد: بعد از انقلاب؛ باستانشناسی ایران بومی شد و امروز شاهد حضور سرپرستان ایرانی در هیات‌های باستانشناسی هستیم.
او با اشاره به آنکه فرهنگستان هنر کارهایی در حوزه هنرهای تجسمی نیز انجام داده است، گفت: شاهنامه طهماسبی را چاپ و منتشر کردیم همچنین شاهکارهای هنر ایران در مجارستان نیز منتشر شد، به زودی نیز خمسه نظامی که یکی از بزرگترین نسخ خطی ایران در دنیاست را منتشر و بررسی‌های آن را در همایشی در اسفندماه به اطلاع خواهیم رساند. در عین حال هنر شیعه در دوره آل بویه در دست پژوهش است ضمن آنکه همایش هنر و تمدن شهر سوخته در 27 آذرماه در زاهدان نیز ادامه خواهد یافت.
سیدمنصور سیدسجادی (دبیر علمی همایش و سرپرست تیم کاوش در شهر سوخته) با اشاره به آنکه ایده برگزاری این همایش پس از انجام همایشی درباره جیرفت محقق شد، گفت: فرهنگستان هنر به درستی به ارزش هنر باستانی پی برده و می‌داند که اکتشاف و مسائل هنری بی‌ربط با باستانشناسی نیست چراکه در هر محوطه باستانی آثار هنری فراوانی گنجانده شده که باید مطالعه شوند. هنر هیچ فاصله‌ای با مسائل باستانشناسی ندارد.
او ادا مه داد: با اینکه محوریت کار درباره شهر سوخته است اما در دوره‌های تاریخی و اسلامی نیز اطلاعاتی به ما داده شد تا از اطلاعات آن در کتاب فوق استفاده کنیم از آنجا که این همایش در فرهنگستان هنر به عنوان قطب هنری کشور انجام می‌شود، مسائل هنری علمی، فنی و تاریخی را در کنار هم گنجاندیم.
سیدسجادی تصریح کرد: باستانشناسی به گذشته انسان مربوط است و بخشی از تاریخ را به شکل معقولی مانند نوک یک پیکان می‌شکافد و اطلاعات آن را در اختیار ما قرار می‌دهد. می‌توان گفت 99 درصد اطلاعات انسان از زندگی خود از کشفیات باستانشناسی به دست آمده. باستانشناسی مطمئن‌ترین اطلاعات را در اختیار ما قرار می‌دهد.
این باستانشناس ادامه داد: بیش از صد سال از اولین بازدید باستانشناسان از شهر سوخته می‌گذرد و بسیاری از موفقیت‌ها درباره این محوطه باستانی از کارهای «توزی» به دست آمده است. تا سال 76 هیچ کار باستانشناسی در سیستان و بلوچستان انجام نشده بود و فقط شاهد انجام چند کار آموزشی و دانشجویی در این منطقه بودیم اما ما فعالیت باستانشناسی را با اهدافی مانند انجام پژوهش‌های علمی، معرفی قابلیت‌های فرهنگی در سطح استان و بین‌المللی، آموزش کارشناسان جوان، پژوهش در بخش‌های مختلف، تبدیل محوطه شهر سوخته به موزه، تهیه بستر مناسب برای گردشگری، ارائه الگوهای مناسب و قابل تامین پژوهشی، حفاظتی و مرمتی در پیش گرفتیم و برنامه 20 ساله را پیش‌بینی کردیم.
سجادی با اشاره به آنکه باستانشناسی ایران تا حدود 20 سال قبل معطوف به مناطق غربی کشور بود، گفت: توجه به بخش شرقی کشور کاری است که چند سالی آغاز کرده‌ایم هر چند انکار نمی‌کنیم که ایران پل ارتباطی غرب با شرق بوده اما بخش‌های مستقلی نیز داشت و حتی می‌توان گفت تمدن آنها برتر هم بود بیشتر باشتانشناسان بر این باورند که باید جامعه باستانی را بازسازی کنیم. در یک صد سال اخیر گروه باستانشناسی شهر سوخته توانسته‌اند یک جلد کتاب درباره مطالعات میدانی در خصوص مردم شهر سوخته منتشر کنند.
وی افزود: تا پیش از این باستانشناسان در جامعه به عنوان عتیقه‌یاب و دفینه‌جو شناخته می‌شوند و ما را جدی نمی‌گرفتند اما موفقیت‌های سال‌های اخیر باعث شد سایر بخش‌ها حتی علوم پزشکی نیز از ما درخواست کند تا با ما همکاری داشته باشند. طی این سال‌ها موفق شدیم نام تپه شهر سوخته را در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت کنیم که این حائز اهمیت است.
سیدمحمد بهشتی (عضو پیوست و رئیس گروه تخصصی معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر) با اشاره به مطالعاتی که در خصوص شهر سوخته انجام شده است، گفت: این مطالعات سابقه طولانی دارد و مانند سفری در یک مسیر است که از مناظر مختلف بازدید می‌کند. شهر سوخته یکی از مهم‌ترین مقاصدی است که باستانشناسی طی کرده و از جمله محوطه‌های تاریخی است که نام آن کم و بیش برای مردم ما آ‌شناست. شهر سوخته به دلیل اطلاع‌رسانی‌هایی که طی این سال‌ها انجام شد، سبب شد تا نامی آشنا برای افکار عمومی باشد و وقتی نامش به میان می‌آید مردم به یاد چیزهایی می‌افتند که برایشان جذاب است.
بهشتی یادآور شد: هر اثر تاریخی نشان دهنده فرهنگ ایران است. شهر سوخته به لحاظ غنای زیادی که دارد می‌تواند قد و بالای کاملی از فرهنگ ایرانی را در دنیای کهن به نمایش بگذارد.
وی با اشاره به کهن‌ترین شهرهای جهان که از سند، اور و جیرفت تا بین‌النهرین در یک نوار قرار داشتند، گفت: شهر سوخته در مرکز این نوار قرار دارد و توانسته به کیفیتی از زندگی شهرنشینی دست یابد و نمونه شود. با این وجود شهر سوخته برخی از عناصر مانند حصار، ابزار جنگ را ندارد این در حالی که دارای تنوع فرهنگی است ولی شاهد کشمکش در آن نبودیم. شعاع عملکرد فرهنگی و تبادلات کالا در شهر سوخته صدها کیلومتر بود و جهان شهر سوخته جزو وسیع‌ترین جهان‌ها به حساب می‌آید که فرهنگ و تمدن آن با رفت و آمد توام بود و آن را می‌شناختند.
بهشتی اذعان داشت: شهر سوخته خلاق بود، اهل توانایی و از قوه به فعل رساندن را داشت حتی مردم این شهر شاعر و کیماگر بودند و قله‌های بزرگ را فتح می‌کردند چنانچه شاهد اعمال جراحی در این شهر بودیم. آنها اهل صلح بودند و از این جهت است که شهر سوخته بسیار اهمیت دارد.
این مراسم با صحبت‌های احمدعلی موهبتی (استاندار سیستان و بلوچستان) ادامه یافت. وی با اشاره به آنکه هنرآفرینی مردم در گذشته می‌تواند استحکام بخش حال و تضمین‌کننده آینده باشد، گفت: خداوند هنرمندی خود را در همه مخلوقات به ظهور رساند و اوج آن در انسان بود. انسان در اعصار گذشته ابزار و وسایلی درست کرد که امروز با محوریت شهر سوخته یافته‌هایی به دست آوردیم که در این حوزه شناسایی شده و بررسی آن چراغ راه آیندگان خواهد بود. هنر مدیریت، موسیقی؛ دانش، علم و ... آنگونه است که ظهور آن در ایجاد یک فرهنگ سبب می‌شود تا رشد و تعالی صورت گیرد. اگر به آن بی‌توجه باشیم آسیب خواهیم دید بخصوص امروزه در سیستان و بلوچستان، فرهنگ‌های کهنی که در گذشته داشتیم، ناشناخته مانده و ما از این امر رنج می‌بریم.
او ادامه داد: یکی از این فرهنگ‌ها فرهنگ تلاش و کوشش و اهتمام به تولید است که از بین رفته و شاهد ظهور کارهای کاذب مانند قاچاق هستیم که سبب افزوده شدن سرمایه و آراستگی زندگی ظاهری است و به دلیل همین امر موجب تکریم قرار گرفته، این در حالی است که افرادی که دارای اصل و نسب هستند در جامعه محو می‌شوند. اگر تحقیق‌های انجام شده در حوزه باستانشناسی سیستان و بلوچستان و شهر سوخته که در اعماق تاریخ انجام شده منجر نشود که فرهنگ متعالی انسانی در منطقه محقق شود، حتما خسران در پیش خواهد بود و نتیجه غیرملموس خواهد داشت. ما نیاز داریم در حوزه باستانشناسی و اعماق تاریخ بخصوص در سیستان و بلوچستان و سنگ‌نگاره‌های فراوان و سایر آثار دفن شده در منطقه توجه ویژه داشته باشیم و این یافته‌ها را چراغ راه آینده کنیم. قدمت تاریخ نشان داده که اگر اصول راز بقا را در تاریخ رعایت نکنیم محکوم به شکست خواهیم بود.
عمرانی (رئیس پژوهشکده میراث گردشگری) نیز تصریح کرد: اهمیت جنوب شرق ایران با حضور باستانشناسان ایتالیایی دور جدیدی از کاوش‌ها را به خود دید و مباحث بنیادی باستانشناسی مطرح شد این در حالی است که در خصوص دوره نوسنگی تا حدود 10 سال پیش تمام ارجاعات به محوطه مهرگرد انجام می‌شد ولی کاوش‌های جدید اطلاعات دقیق‌تری در اختیار ما قرار داد. تل آجری یکی دیگر از کانون‌های نوسنگی بود که نشانه‌های بیشتری در اختیارمان قرار داد. تمرکز مطالعات در بخش مسکونی شهر سوخته و زیرین اطلس‌شناسی آن حوزه و بهره‌مندی از ظرفیت‌های علمی دانشگاه‌ها بخصوص ایتالیا سبب شد تا روند اجرایی باستانشناسی در منطقه بهتر شود.
