سخنرانی پروفسور بُسه متخصص دیوان «غربی - شرقی» برگزار شد

به گزارش ایلنا و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری شیراز، پروفسور بسه استاد تمام ادبیات آلمان در جمع فرهنگوران و دوستداران شعر و ادب گفت: هفته فرهنگی آلمان در شیراز به مناسبت بزرگداشت حافظ و گوته برگزار شده و باید اذعان کرد بدون حافظ دیوان غربی- شرقی گوته وجود نداشت.

وی با ابراز خوشحالی از برگزاری هفته فرهنگی آلمان در شیراز افزود: در این هفته فرهنگی، دویست سالگی دیوان گوته را در جوار آرامگاه حافظ جشن گرفتیم.

بسه همچنین در این سخنرانی تعدادی از اشعار گوته که نشان دهنده سیر تحول تفکر این شاعر است را تشریح و اضافه کرد: دیوان غربی - شرقی گوته که پیش‌زمینه آن برگرفته از گنجینه‌های مشرق زمین است، اساس نمایشگاهی را تشکیل می‌دهد که آن را در نقاط مختلف جهان برگزار کرده‌ام.

هلگا بُسه ادامه داد: دیوان غربی شرقی گوته بالغ بر ۲۰۰ شعر را در خود گنجانیده، گوهری ادبی که در آن بزرگترین مجموعه شعر از گوته گردآوری شده است؛ چگونه می‌توان از این آثار گران بها یک نمایشگاه ساخت؛ تنها راه چاره انتخاب اشعار به صورت هدفمند بود؛ تصمیم بر آن شد که از این میان ۱۷ نمونه  که معروف به گوهر ادبی گوته هستند انتخاب و به نمایش گذاشته شود.

استاد ادبیات آلمانی با بیان اینکه نمایشگاه با هدف آگاهی بخشی از روند آفرینش آثار تحسین برانگیز دیوان غربی شرقی ایجاد شده است، گفت: این مجموعه نوشته‌ها، شما را در پنج سال همراهی می‌کند و نشان می‌دهد که در اولین سروده  آن در سال ۱۸۱۴ تا اولین نسخه دیوان در  سال ۱۸۱۹ چه تحولاتی رخ داده است. با ملاحظه  نمونه‌هایی از این نوشته‌ها می توان متوجه شد که او چه گونه شعر می سرود؛ گویا کنار او ایستاده ایم  و از روی شانه های او نظاره گر نحوی کارش هستیم؛ می توان فهمید که چگونه یادداشت برداری می کرد و گاهی هم فی البداهه می‌سرود.

هلگا بُسه در توصیف و تشریح دوران زندگی گوته پیش از آشنایی اش با حافظ، در سن ۶۵ سالگی  و ناگهان آفرینش غزل‌های این شاعر آلمانی گفت: در دوره‌ای سالها بود که گوته بیشتر به بازنگری روند تحول خلاقیت خود می پرداخت و از تولید آثار ادبی جدید باز ایستاده بود؛ در این شرایط بحرانی در بهار ۱۸۱۴ همه چیز به ناگهان عوض شد. آشنایی وی با دیوان خواجه شمس الدین حافظ شیرازی، شاعری که در قرن ۱۴ در شیراز متولد شد، زیست و دار فانی را وداع گفت، همه چیز را به ناگهان عوض کرد.

او با تصریح اینکه اینکه بدون حافظ دیوان غربی شرقی گوته پدید نمی‌آمد یک واقعیت است که باید پذیرفت، گفت: گوته با خواندن دیوان حافظ دگرگون شد انگار که با خواندنش دچار برق گرفتگی شده باشد  با مطالعه  دیوان حافظ جرقه خلاقیت وجود گوته را فرا گرفت و متوجه شد که لازم است به آن بها داده شود زیرا هر آنچه که از محتوا و معنا وجودش آکنده و انباشته شده بود به ناگهان در دیوان حافظ تبلور عینی پیدا کرده بود.

استاد تمام ادبیات آلمانی معتقد است سفر واقعی گوته در زمان حیاتش به ناحیه راین (در نزدیکی فرانکفورت) با برداشت های الهام بخش سفر مجازی گوته به جهان حافظ در هم آمیخته شده بود به طوری که در یک هفته ۱۵ شعر نوین سرود.

هلگا بُسه با اشاره بر بیت«کس چو حافظ نگشاد از رخ اندیشه نقاب/ تا سر زلف سخن را به قلم شانه زدند» ادامه داد: گوته در پاسخ به این شعر حافظ در دیوان خود آورده « حافظ نهاد در جانم به شعر پیوند مهرِ اندیشه و سخن را» در این شعر گوته شکل و فرم شعر غربی را با محتوای شعر شرقی ترکیب کرده است.

پروفسور بسه همچنین از شهرداری شیراز، سفارت آلمان و دانشگاه شیراز که مقدمات برگزاری نمایشگاه منتخب دیوان گوته را فراهم کردند، تشکر کرد و گفت: تعداد بسیاری از موسسات فرهنگی و ادبی آلمان بسیج شدند تا نسخ قدیمی دیوان گوته جمع و نمایشگاهی از نسخ دیوان «غربی - شرقی» گوته و دست نوشته های این شاعر در شیراز برگزار شود.