شبیخون به خلیفه در باریشا؛ پرده بعدی نمایش داعش چیست؟

واشنگتن/کاخ‌سفید/شنبه ۲۶ اکتبر۲۰۱۹/ ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷ به وقت محلی

همه‌چیز برای «یورش نهایی» مهیاست. ترامپ از بازی گلف و دیدارهای خارج از عرفش به کاخ‌سفید می‌آید. مشاورانش او را در جریان جزئیات نهایی قرار می‌دهند. آخرین داده‌ها را بررسی می‌کند. در همین حین وارد اتاق وضعیت می‌شود. مایک پنس (معاون رئیس جمهوری)، رابرت اوبریان (مشاور امنیت ملی)، ژنرال مارک الکساندر میلی (رئیس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده)، مارک اسپر (وزیر دفاع) و مارکوس اوانز (معاون مدیر بخش عملیات ویژه ستاد مشترک ارتش) با او دست می‌دهند و دور میز مانیتورینگ می‌نشینند. ‌ وضعیت تشریح می‌شود. میزان خطای موجود در روند عملیات مجدداً بررسی می‌شود. همه چیز باید سرجایش و به موقع انجام شود؛ چراکه ترامپ طی سه روز قبل (پنجشنبه و جمعه) دستور انجام هرگونه اقدام نظامی را صادر نکرده بود. آخرین وضعیت نیروهای عمل کننده بررسی می‌شود. گویا قرار است صحنه‌ای شبیه به ماه می ۲۰۱۱ رخ دهد. در گزارش موقعیت نوشته شده که منطقه مورد نظر تحت کنترل القاعده است و آسمان آن توسط ترکیه و سوریه رصد می‌شود. اما جای هیچ‌گونه نگرانی نیست. تمام مقدمات برای برپایی یک جهنم مختصر و مفید فراهم شده است! آری، همه چیز برای یورش نهایی مهیاست...

عراق/اربیل/شنبه ۲۶ اکتبر۲۰۱۹/ساعت ۱۷ به وقت واشنگتن/ ۳۰ دقیقه بامداد به وقت محلی

یک روز قبل (شنبه ۲۶ اکتبر) مجوز شروع عملیات دریافت شده است. آخرین هماهنگی‌ها با نیروهای کرد سوریه و همچنین ترکیه انجام می‌شود. آنکارا به هیئت تحریرالشام (شاخه القاعده در سوریه) دستور می‌دهد ورود و خروج‌ در ادلب تا اطلاع ثانوی ممنوع شود. هشت فروند هلی‌کوپتر شینوک (CH-۴۷/Chinook) به همراه دو پهپاد برای آخرین بار چِک می‌شوند. سربازان گروه یکم نیروهای دلتا تجهیزات و تسلیحات انفرادی خود را برای چندمین بار بررسی می‌کنند. اگر سلاحشان عیب و ایرادی داشته باشد تنها گزینه «مرگ و تکه تکه شدن» است. نارنجک‌های تفنگی ۴۰ میلیمتری بخشی از تجهیزاتشان است. هر چه دارند با خود می‌بَرند. درست است که بیش از ۹ ماه اسناد و اطلاعات دسته اول را مرور کرده‌اند اما خبری از گرگ سفید (لقب بن‌لادن در کتاب پیتر آل برگن) نیست؛ با یک گرگ سیاه  روبه‌رو هستند!

سربازها با خانواده‌هایشان تماس برقرار می‌کنند. آخرین ابراز احساس‌ها رد و بدل می‌شود: پدر، کِی به خانه برمی‌گردی؟ نگران نباش، بعداً تماس می‌گیرم... صدای ۱۶ موتور شینوک (هر هلی‌کوپتر دو موتور)‌ که نام بوئینگ بر آن‌ها حک شده سکوت شب را می‌شکند. ۱۶ ملخه به حرکت در می‌آید: وقت رفتن است بچه‌ها! پهپادها جلوتر و در بالاترین ارتفاع به پرواز در می‌آیند. اولین تصاویر به اتاق وضعیت کاخ‌سفید ارسال می‌شود. ترامپ و اطرافیانش به نمایشگر خیره شده‌اند. باید ۷۰ دقیقه مسیر پیموده ‌شود، آن هم در ارتفاع پائین تا از دید رادارها پنهان بمانند. دوربین‌های دید در شب که بر کلاه‌خود سربازها نصب شده، روشن می‌شود. فرمانده عملیات گزارش وضعیت را لحظه به لحظه به سمع و نظر واشنگتن می‌رساند. همه چیز برای «شکار» مهیاست...

سوریه/جرابلس/ شنبه ۲۶ اکتبر/ حدود ۱ بامداد به وقت محلی   

صدای بالگردهای شینوک توسط کُردهای سوریه شنیده می‌شود. طبق هماهنگی قبلی سکوت رادیویی برقرار است. صدای شلیک سلاح‌ها شنیده نمی‌شود. سکوت مرموزی حکمفرماست. نیروهای دلتا از آسمان جرابلس عبور می‌کنند و وارد حریم هوایی منطقه الراعی می‌شوند. هسته‌های اطلاعاتی و نیروهای نظامی ترکیه که در سوریه مستقر هستند به آنکارا پیام می‌دهند: شینوک‌ها وارد محیط شدند، تایید است! منابع محلی القاعده چهار چشمی اوضاع را رصد می‌کنند. ادلب آرام‌ترین شب خود را سپری می‌کند. کادر مرکزی و خصوصاً واحد اطلاعات هیئت تحریرالشام در حال دریافت آخرین اخبار از خبرچین‌های میدانی هستند. دستور این است: هیچ ترددی نباید صورت بپذیرد؛ برای رقیبمان جشن خواهند گرفت!

باریشا/شمال غرب ادلب، پنج کیلومتر تا مرز ترکیه/ شنبه ۲۶ اکتبر/۱:۴۰ دقیقه بامداد به وقت محلی/۱۸:۱۰ دقیقه به وقت واشنگتن

پهپاد شناسایی درست در بالای خانه خلیفه قرار می‌گیرد. تصاویر با سرعت تمام از طریق ماهواره به اتاق وضعیت کاخ‌سفید مخابره می‌شود. نفس ترامپ و تیم او در سینه حبس شده است. صدای غرش جنگنده‌ها در آسمان باریشا شنیده می‌شود. انفجار پی در پی موشک‌های هوا به زمین برای ایجاد پوشش میدانی همه جا را مانند روز روشن می‌کند. طناب‌ها از داخل شینوک رها می‌شوند. نیروهای دلتا به همراه سگ‌های نظامی فرود می‌آیند. داخل خانه، رهبر بزرگ‌ترین تشکیلات تروریستی قرن حاضر همه چیز را متوجه می‌شود. ابوحسن المهاجر (دست راست بغدادی و سخنگوی داعش) که صدای او را صدها بار در فیلم‌ها و بیانیه‌های صوتی داعش شنیده‌ایم کنار البغدادی است اما جان سالم بر درمی‌برد و در تانکر بنزین که به سمت جرابلس در حرکت بود توسط پهپادها کشته می‌شود.

یورشی عظیم و پر سر و صدا رخ داده است. نیروهای دلتا مواد منفجره سبک را بر دیوار خانه البغدادی کار می‌گذارند. سه، دو، یک؛ دیوار فرو می‌ریزد. راه ورود به قلعه تاریکی باز می‌شود. صدای تبادل آتش مریدان البغدادی و نیروهای دلتا به مدت یک ساعت و نیم شنیده می‌شود. کمی آنطرف‌تر پدری به همراه همسر و فرزندانش نظاره‌گر اوضاع است. با چشمانش می‌بیند که دروازه‌های دوزخ گشوده شده است. چراغ خانه را خاموش می‌کند، پرده‌ها را می‌کشد تا شاهد رمزآلودترین عملیات‌های قرن ۲۱ نباشد. یاران البغدادی خودشان را سپر خلیفه کردند. گویی در مسجد نوری موصل ایستاده‌اند و نمی‌خواهند آخرین سنگر خلافت خودساخته‌شان فرو بریزد. تمام جنایات، اعدام‌ها و ذبح هزاران انسان بیگناه که از سال ۲۰۱۱ صورت گرفته بود مانند فیلم کوتاه از جلوی چشمانشان می‌گذرد. انغماسی‌ها (نه انتحاری‌ها) یکی پس از دیگری کشته می‌شوند.

خلیفه به داخل تونل سرازیر می‌شود. ضامن کمربند انتحاری‌اش در دستش است. به یاد می‌آورد آن موقع که از زندان بوکا در بصره آزاد شد، فوراً به القاعده پیوست و در آنجا منطق انتحار و توجیه‌های فقهی در باب استفاده از عامل انتحاری را فرا گرفت. خوب به یاد می‌آورد که ابومحمد العدنانی (سخنگوی اسبق و مسئول عملیات‌های خارجی داعش) به همراه ابو عمر الشیشانی (فرمانده گردان مهاجرین /گردان عناصر خارجی داعش) چگونه به دکترها، مهندس‌ها و نفرات اروپایی طریقه استفاده از کمربند و جلیقه انتحاری را آموزش می‌دادند. ترامپ در کاخ‌سفید در پوست خودش نمی‌گنجد. تمام فکر و ذکرش این است که «تراژدی در باریشا» پایان یابد و به دنیا بگوید: دولت من البغدادی را حذف کرد! زد و خورد به اوج می‌رسد. ناگهان صدای انفجار در دالان‌های تونل می‌پیچد. خاک و غبار فرو می‌نشیند. سکوت رادیویی مجدداً برای چند ثانیه طنین‌انداز شد. از دلتا به فرمانده عملیات: گرگ سیاه تکه پاره شد...

خوشحال باشیم یا ناراحت؟

بدون تعارف باید بگوییم که البغدادی تنها سرکرده یک تشکیلات تروریستی در دنیا بود که دست به انتحار زد. نه تنها ملاعمر بلکه بن‌لادن هم بر اساس سناریوهای مختلف تن خود را به گلوله سپردند در حالی که کاریزمای البغدادی در حد و اندازه هیچکدام از این دو نبود. نه تنها ترامپ بلکه تمام مشاوران و حتی مقام‌های امنیتی و سیاسی ایالات متحده به این موضوع اشاره نکردند اما کمی آن طرف‌تر (از اروپا و عمق آفریقا گرفته تا جنوب و مرکز آسیا) تمام عناصر و شبکه‌های متراکم داعش این خبر را از دهان آمریکایی‌ها شنیده‌اند که البغدادی انتحار کرد. ممکن است این خبر دروغ باشد تا واشنگتن بر اساس مانور روانی به دنیا بگویند که ما به او اجازه زندگی مجدد و تسلیم شدن را داده‌ایم اما به هر حال تمام این سناریو حتی در زندان‌های شمال شرق سوریه توسط عناصر داعش شنیده شده است. همین موضوع باعث می‌شود مریدان البغدادی همچنان خود را برتر بدانند و به شیوه مرادشان در انزار عمومی دست به انتحار بزنند. حتی بمباران خانه‌ای که البغدادی در دقایق آخر در آن اسکان داشته هم مفید نخواهد بود؛ چراکه داعش بر اساس ایدئولوژی‌اش کلاً با ساختن مقبره مخالف است!!!

تئوری سلول‌ها: تکثیر داعش به اجزاء کوچک‌تر!    

اسامه بن‌لادن نظریه‌ای به عنوان سلول‌ها (Cells) طرح و به کادر اجرایی سازمان تروریستی القاعده ابلاغ کرد. او بر اساس این نظریه معتقد بود که القاعده مانند بدن انسان از سلول‌های متعدد ساخته شده است. بر همین اساس عناصر القاعده در جای جای دنیا (اعم از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی) به عنوان یکی از همین سلول‌ها باید مشغول به کار می‌شدند و هر کدامشان توان اطلاعاتی و عملیاتی منحصر با محیط اسکان و اقدام خود را بالا می‌بردند. حال سوال این است؛ داعش که از القاعده زاده شده و در طول حیات خود دست به اقدام‌هایی خشن‌تر و پیچیده‌تر از القاعده زده است چگونه با حذف البغدادی و حتی جانشینش به بن بست می‌رسد؟ هیچ پاسخی در این باب وجود ندارد. اردوگاه‌ها و زندان‌هایی که در اختیار کُردهای سوریه قرار دارد مملو از عناصر داعش است و ایدئولوژی و آموزش‌هایی که دیده‌اند فقط با یک چیز از بین می‌رود: مرگ!

فرجام سخن

به نظر می‌رسد نه تنها ایالات متحده بلکه تمام ملل متحد فراموش کرده‌اند که پس از شکار بن‌لادن سازمان القاعده نه تنها ریشه‌کن نشد بلکه به شاخه‌های بسیار متعددی تقسیم شد که تا به امروز هم تهدید آن پابرجاست. داعش سرزمین خلافت خود را در موصل، رقه و سِرت (شهری در شمال لیبی) از دست داد اما در افغانستان، یمن، آفریقا، اروپا و حتی در عراق و سوریه (به صورت لکه‌ای) حاضر است. در این سو عده‌ای به جای کالبدشکافیِ جسد نیمه جان داعش و پیامدهای حذف البغدادی نگاه خود را فقط به این موضوع معطوف کرده‌اند که ترامپ به دنبال بهره‌برداری انتخاباتی از این پرونده است. این موضوع کاملاً طبیعی است؛ هر جا هزینه نظامی و امنیتی رخ دهد، در پس آن یک سناریوی سیاسی نهفته است اما باید توجه داشته باشیم که واشنگتن برای تامین هزینه‌های عملیات اخیر، فاکتوری برای سوریه و جهان صادر خواهد کرد که نفت شمال شرق سرزمین شام آن را وصول می‌کند.      

گزارش: فرشاد گلزاری