استاد دانشگاه بغداد در گفت‌وگو با ایلنا:
تصمیم امارات برای خروج نیروهایش از یمن گواه آشکار اختلاف با عربستان است/ امارات توان پیشبرد همزمان دخالت در چند پرونده منطقه‌ای را ندارد
استاد حقوق بین الملل دانشگاه بغداد تأکید کرد که تصمیم امارات برای خروج نیروهای نظامی از جنگ یمن ناشی از وجود پرونده‌های متعدد در منطقه و ناتوانی امارات در اداره همزمان این حجم از پرونده‌ها است.
«منال فنجان» استاد حقوق بین الملل دانشگاه بغداد در تشریح انگیزه‌های امارات برای خروج استراتژیک از یمن در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا گفت: مادامی که ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان سعودی به دخالت در جنگ علیه مردم و سرزمین یمن و عناصر حیاتشان از آن سوی مرزها ادامه می‌دهد، این دخالت به جنگ حقیقی و تمام‌عیار که در قوانین بین‌المللی تعریف شده، تفسیر و تعبیر می‌شود.
وی تأکید کرد که مردم یمن از نقش خود علیه حکومت و رژیم حاکم مانند همه ملت‌های دیگر آگاه هستند، چنانچه مردم مصر نیز در سرنگونی «محمد مرسی» که از طریق انتخابات به قدرت رسیده بود، چنین عمل کردند. مردم در اعتراض علیه حکومت و انتخاب شیوه مردم‌داری آن آزاد هستند. بنابراین مردم یمن نیز به دنبال حق خود هستند و قطعا عملیاتی که علیه آنها صورت می‌گیرد، تجاوز و دشمنی است. اما متأسفانه در قوانین و منشورهای بین‌المللی معیار واحدی برای تعریف این نوع تجاوزها در نظر گرفته نشده و قدرت و منافع قدرت‌ها عامل تعیین کننده به شمار می‌رود.
فنجان درباره زمینه‌های خروج نظامی امارات از یمن گفت که دلایل بسیاری می‌توان برای این تصمیم أبوظبی و تغییر اولویت آن از نظامی به صلح مطرح کرد: نخست اینکه ائتلاف به سرکردگی عربستان سعودی عملیات علیه یمن را انجام می‌دهد و این بدان مفهوم است که هماهنگی کامل در زمینه سکانداری سیاسی و اتخاذ استراتژی‌های نظامی بین دو طرف سعودی و امارات وجود ندارد. بر عکس، همیشه اختلاف و عدم توافق دیدگاه بین آنها وجود داشته است و این به رغم مسئولیت نیروهای اماراتی در پرونده امنیتی و نظامی بوده است. این یکی از دلایل خروج است.
وی ادامه داد: در مرحله بعد باید گفت که اوضاع منطقه خاورمیانه در چند موضع ملتهب است و این اماکن پر التهاب، امارات را در پرونده‌های مختلفی چون نظامی، امنیتی و اطلاعاتی درگیر کرده است. پرونده سودان و دخالت پشت صحنه امارات در وقایع مورد اختلاف شورای نظامی و ائتلاف آزادی و تغییر و تحولات اخیر لیبی و جنگ «خلیفه حفتر»، فرمانده نیروهای موسوم به نیروهای ارتش ملی علیه دولت وفاق این کشور برای امارات بسیار مهم است، چرا که أبوظبی به طور مستقیم و صریح از حفتر حمایت کرده است. لیبی منبع بسیار مهم نفت‌خیز به شمار می‌رود و امارات به آن چشم دوخته است.
این استاد حقوق بین الملل دانشگاه بغداد تصریح کرد: بنابراین وجود پرونده‌های متعدد در منطقه، امارات را در اداره همزمان این حجم از پرونده‌ها ناتوان کرده است. امارات امکانات لازم برای اداره این پرونده‌ها را نه در سطح منابع انسانی و نه در سطح منابع مالی در اختیار ندارد، علاوه بر این جنگ نظامی مستقیم بسیار فراتر از عملیات اطلاعاتی و امنیتی هزینه‌های مادی به دنبال دارد. علاوه بر این امارات در حال حاضر هزینه آموزش ۹۰ هزار نیروی شبه نظامی در یمن را برای جانشینی نیروهای خود بر عهده دارد.
وی درباره آثار این خروج گفت: ما معتقد هستیم که خروج نیروهای اماراتی از یمن یک نشانه مثبت به شمار می‌رود، چرا که عرصه یمن سهل الوصول و قابل دسترس نیست، بلکه صحنه‌ای قوی و طاقت‌فرسا است که خروج از آن به آن سرعتی که انتظار داشتند، امکان‌پذیر نبوده و نخواهد بود. گواه این ادعا گذشت بیش از چهار سال از جنگ ائتلاف متجاوز نظامی علیه یمن است، اما تاکنون هیچ دستاوردی برای آنها نداشته و «صنعاء» پایتخت یمن همچنان در دست مردم و مبارزان یمنی است. بنابراین معتقد هستم که مردم یمن بسیار سخت‌کوش و نفوذ ناپذیر هستند و مسأله بسیار مهمی به نام وطن دارند. به ویژه اینکه اقدامات ائتلاف عربی بر اساس قوانین بین المللی تجاوز و دشمنی تعبیر می‌شود، تجاوزی که مردم یمن در دفاع از خود و خاکشان حق دارند. گروهی از کشورها با زرادخانه‌ها و توان مالی هنگفت خود علیه ملتی تنها حمله می‌کنند اما همین ملت این مجموعه را در برخورد و مقابله با ملت‌ها عاجز و ناتوان کرده است.
فنجان در ادامه افزود: از دیگر نشانه‌های مثبت این تصمیم امارات برای خروج از یمن وضوح اختلاف استراتژی‌های کشورهای ائتلاف است، گر چه در ظاهر تا کنون چنین به نظر می‌رسید که کشورهای ائتلاف بر استراتژی واحدی تکیه دارند اما تصمیم امارات خلاف این موضوع را ثابت کرد .
وی گفت: نشانه مثبت سوم، اثبات این نکته که راهکار سیاسی صلح‌آمیز تنها راهکار حل بحران یمن است و مردم مقاوم این کشور با وجود هزاران شهید و زخمی در مقابل هر نوع تجاوز و دشمنی ایستادگی می‌کنند.
استاد حقوق بین الملل دانشگاه بغداد در ادامه تأکید کرد: باید بگویم که امارات به طور کامل از صحنه جنگ یمن خارج نشده و روند تدریجی خروج از جنوب و شرق این کشور را که تحت سلطه و اشغال خود بوده، آغاز کرده است. این به مفهوم عدم خروج کامل أبوظبی از یمن است و با تعداد معین و مشخصی از مشاوران و آموزش‌دهندگان به شبه‌نظامیانی که جایگزین این نیروها خواهند شد، باقی خواهد ماند.
وی گفت: چنانچه پیش از این نیز گفتیم، امارات توان و امکان پیشبرد نظامی و امنیتی و اطلاعاتی همزمان چند پرونده در منطقه را ندارد. بنابراین این اتفاق می‌تواند ایران را به اعمال فشار برای صلح و توقف جنگ برانگیزد که البته این گزینه و فرصت بسیار خوبی به شمار می‌رود. به اعتقاد من ایران می‌تواند در ادامه راه نقش استراتژیک و راهبردی بسیار مؤثری را در صحنه وقایع جنگ یمن ایفا کرده و فرصت جدیدی را برای برقراری صلح در این کشور پیش روی ملت یمن ایجاد کند.
فنجان در پایان تأکید کرد که موضع آمریکا در قبال این تصمیم کاملا آشکار است. به نظر من این تصمیم امارات یک جانبه نبوده و تحت تاثیر وقایع بین‌المللی اتخاذ شده است. موضع آمریکا کاملا مشخص است چنانکه «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری این کشور می‌گوید نقطه تلاقی ما این است که شما باج می‌دهید و ما از تاج و تخت شما محافظت می‌کنیم. به اعتقاد من امارات به تأمین مالی جنگ یمن ادامه می‌دهد و این همان اشباع میل باج‌خواهی آمریکا در حمایت و حفاظت از جایگاه قدرت آنها است.
