استاد دانشگاه میسان بغداد در گفت‌وگو با ایلنا:
ماهیت کودتای نظامی ترکیه مبهم است/ مهم‌ترین دستاورد کودتا برای اردوغان سیطره بر قدرت بوده است
استاد دانشگاه میسان بغداد و تحلیلگر روابط بین الملل تأکید کرد که ماهیت کودتای ۱۵ جولای ترکیه همچنان دو پهلوست و اسنادی که امکان کشف دلایل و عوامل حقیقی کودتا را فرهم می‌کنند، همچنان محرمانه و در دستگاه‌های دولتی مخفی هستند.
«سعدون الساعد»، استاد علوم سیاسی دانشگاه «میسان» بغداد، تحلیلگر روابط بین بین الملل و دیپلمات دستگاه وزارت خارجه عراق در سالروز کودتای نظامی در ترکیه در تشریح زمینه‌ها و عوامل این کودتا گفت: «دو فرضیه درباره ماهیت و ویژگی‌های کودتای ۱۵ جولای ۲۰۱۶ در ترکیه مطرح است، فرضیه اول معتقد است که این کودتا توسط ارتش ترکیه به دلیل سیطره اردوغان و حزب «عدالت و توسعه» بر عرصه تصمیم گیری کلان کشور و نقض مبانی سکولاریسم طراحی و مدریت شد و در حقیقت، ارتش به دنبال براندازی حکومت حزب عدالت و توسعه و دور کردن آن از زندگی و صحنه سیاسی در ترکیه بود.
ساعد گفت: به رغم اینکه این فرضیه با دلایل و قراین بسیاری که مهم‌ترین آن اشتراک فرمانده نیروهای هوائی و فرمانده نیروهای زمینی در عملیات کودتا اثبات می‌شود اما تردید بزرگی نسبت به سرکشی ارتش از اردوغان وجود دارد.
وی در ادامه افزود: «فرضیه دوم معتقد است که کودتا توسط دولت ترکیه طراحی شد و صوری بود و هدف از آن این بود که اردوغان با دشمنان خود تسویه حساب کند و آنها را از سر راه بردارد و دلیلی که برای آن مطرح می‌شود، اینکه وی به دنبال این کوتا حمله گسترده‌ای علیه دشمنان سیاسی خود ترتیب داد.
خلاصه اینکه اسنادی که ما به واسطه آنها دلایل و عوامل حقیقی ماهیت کودتا را می‌توانیم کشف و شناسائی کنیم، همچنان محرمانه و در دستگاه‌های دولتی مخفی هستند.
این چهره دیپلمات درباره رویکردهای پسا کودتای اردوغان گفت: «از مهم‌ترین رویکردهای وی و دولتش پس از شکست کودتای ۱۶ جولای، تشدید سیطره بر حکومت با توسل به قانون حالت فوق العاده‌ای است که به او اجازه تعقیب و پی گرد مخالفانش را داده است.
وی گفت: «اردوغان همچنین از این فرصت استفاده کرده و بیش از ۲ هزار قاضی را از دادگاه‌های ترکیه اخراج و سپس اقدام به اصلاح قانون اساسی کرده تا از این طریق اختیارات بیشتر و گسترده‌تری به دست آورد.
ساعد در ادامه افزود: «این اختیارات، وی را برای سلطه بر صحنه سیاسی کشور و نیز پاکسازی ارتش و دستگاه آموزش از وجود مخالفان حزب عدالت و توسعه و اعطای مناصب بالا به نزدیکانش توانمند ساخت و نتیجه این شد حزب مذکور و رئیسش اردوغان در انتخابات پس از کودتا به طور مستقیم سیطره یافتند.
وی درباره دلایل شکست کودتا گفت: «از مهم‌ترین دلایل شکست این کودتا محدود بودن آن به تعدادی از فرماندهان ارتش و عدم حمایت کامل نهاد نظامی بوده و همین امر کنترل و شکست ان را تسهیل کرده و ممکن ساخت.
ساعد گفت: «علاوه بر این کودتاچیان از حمایت مردم ترکیه که در حمایت از اردوغان به خیابان‌ها آمدند، برخوردار نبودند و دلیل آن اینکه مردم ترکیه مدیون اردوغان و حزب عدالت و توسعه به دلیل توسعه اقتصادی ترکیه در دوره ریاست وی هستند و به همین دلیل اقتصاد را بر قدرت نظامی ترجیح دادند. البته این صرف نظر از فرضیه‌ای است که کودتا را منتسب به خود دولت و طرح آن برای تصفیه مخالفان می‌داند.
این تحلیلگر روابط بین الملل در ادامه افزود: «از جمله نتایج منفی کودتای ترکیه تبیین حجم درگیری‌ها بر سر قدرت در صحنه سیاسی ترکیه و افشای حالت شکاف در این کشور بین طرفداران حزب عدالت و توسعه و طرفداران سکولاریسم است اما از بارزترین نتایج مثبت آن همدردی جامعه بین الملل با اردوغان بود، آمریکا از وی حمایت سیاسی و تبلیغاتی کرد. همچنین اردوغان موفق شد «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه را که به دلیل سرنگونی هواپیمای جنگی در فضای سوریه از اردوغان ناراضی بود، به خود جذب و فرصت نزدیکی روسیه و ترکیه را فراهم آورد.
وی در پایان تأکید کرد: « به طور خلاصه باید گفت که هر چند آراء و نظریه‌ها درباره حقیقت و ماهیت کودتای ترکیه متفاوت است اما باید گفت که سوا از گرایش‌های سیاسی ترکیه در داخل و خارج، موضوع انضمام این کشور به اتحادیه اروپا به دلیل نقض حقوق بشر و اخراج هزاران نفر از کار خود شده و حالتی از نارضایتی و دشمنی در داخل ایجاد کرد، شبه محال شده است.
ساعد گفت: «علاوه بر این ترکیه به دلیل عدم تحویل «فتح الله گولن»، رهبر مخالفان اردوغان از سوی آمریکا به دامن روسیه و معامله تسلیحاتی پناه برد و همین امر موجب اعمال تعرفه‌های گمرکی بر برخی کالاهای ترکیه به ویژه در بخش آهن و فولاد و در نتیجه سقوط ارزش لیر ترکیه شد.
