در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
نظر کارشناسان بین‌المللی در مورد کاهش تعهدات برجامی ایران
شورای عالی امنیت ملی روز ۱۸ اردیبهشت در سالگرد خروج آمریکا از برجام طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «به کشورهای باقی‌مانده در برجام شصت روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را تامین کنند؛ چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.»
به گزارش خبرنگار ایلنا، عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امورخارجه کشورمان در ملاقات با هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: مهلت ۶۰ روزه ایران به اروپا به هیچ عنوان تمدید نمی‌شود و ایران اقدامات بعدی یا همان گام دوم را اجرایی می‌کند، مگر اینکه آن‌ها خواسته‌های ما را تامین کنند.
بهروز کمالوندی سخنگو و معاون سازمان انرژی اتمی نیز امروز اعلام کرد: ایران بیشتر از این برای دیدن نتیجه عمل اروپایی‌ها در برابر توافق هسته ای برجام صبر نخواهد کرد.
در همین رابطه نظر چند تن از کارشناسان و اساتید دانشگاه‌ها در کشورهای مختلف جهان را در گفت‌وگو با ایلنا جویا شدیم که متن آن به این شرح است:
تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی قابل پذیرش است
پیتر وستمکات سفیر سابق انگلستان در آمریکا، بهترین راه حل را ابقای برجام عنوان کرد و گفت: یکسال از خروج ترامپ از برجام گذشته است. بعد از خروج از برجام ترامپ سخت‌ترین تحریم‌ها را بر ایران اعمال کرد. این در حالی است که ایران کاملا به برجام متعهد بود. پس در واقع طبیعی است که ایران در واکنش به این تصمیمات، تعهدات برجامی خود را کاهش دهد. بنابراین این تصمیم یک تصمیم قابل پذیرش است.
وی در عین حال معتقد است که در صورت خروج ایران از برجام اتفاقات خوبی رخ نخواهد داد و تاکید کرد: حفظ برجام بهترین راه برای حل بحران‌های کنونی و حفظ امنیت در جهان است.
برجام باید زنده بماند
جان اسکوفیلد استاد روابط بین‌الملل و علوم سیاسی دانشگاه کانکوردیا در مورد این اقدام ایران گفت: کماکان معتقدم حضور ایران در برجام مفید است، همان‌طور که برجام یک توافق اصولی خوب است باید زنده نگه داشته شود. در صورتی که ایران از برجام خارج شود، این توافق زنده نمی‌ماند و بهانه لازم را به آمریکا برای اقدام علیه ایران می‌دهد.
وی ادامه داد: اروپا از آمریکا واهمه و ترس دارد و از مجازات و واکنش احتمالی آمریکا می‌ترسد، بنابراین نمی‌تواند خیلی بی‌احتیاط در مورد ایران عمل کند.
تنها راه نجات برجام، مذاکره و راضی کردن ایران برای حضور در توافق هسته‌ای است
دیوید ریگوله-رز، پژوهشگر حوزه مسائل امنیت سیاسی و دولت‌ها و استاد علوم سیاسی دانشگاه تولوز هم گفت: اروپا بارها از عزم خود برای اجرایی شدن تعهداتش خبر داده است و بارها از ایران خواسته به تعهدات برجامی خود پایبند باشد.
وی گفت: مقام‌های اروپایی اعلام کردند که نه تنها خروج از برجام اتفاق خوبی نیست بلکه باعث تشدید تنش‌ها خواهد شد. برجام برای امنیت جهان ضروری است و تنها راه نجات برجام، مذاکره و راضی کردن ایران برای حضور در برجام است.
اروپایی‌ها برای مقابله با سیاست‌های ترامپ مشکلات زیادی دارند
روزگار بعد از برجام نگران‌کننده است
کرک دورسِی، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه نیوهمپشایر هم گفت: اروپایی‌ها برای مقابله با سیاست‌های ترامپ مشکلات زیادی دارند؛ اولین مشکل این است که نمی‌خواهند موجب رنجش ترامپ شوند. از طرفی هم می‌دانند که در جنگ با ترامپ شکست خواهند خورد. البته دلایل دیگری هم وجود دارد که مانع می‌شود اروپا برای مخالفت جدی با آمریکا اقدام کند.
وی ادامه داد: من خروج ایران از برجام را اقدامی مطلوب نمی‌دانم. بلکه راه‌حل را دیپلماسی می‌دانم. اروپا باید به مذاکره با ایران و آمریکا ادامه دهد. ایران هم برای حل مشکلات حاضر از دیپلماسی استفاده کند؛ چراکه روزگار بعد از برجام نگران‌کننده است.
اروپا در مقابل آمریکا و برای اجرای تعهداتش ضعیف است
جان تیرمن مدیر اجرایی و پژوهشی مرکز مطالعات بین‌المللی دانشگاه ام‌آی‌تی آمریکا نیز به ایلنا گفت: اروپا در مقابل آمریکا و برای اجرای تعهداتش ضعیف است، البته اروپا همواره ضعیف بوده است و توسط قدرت‌های قوی‌تر هدایت و رهبری می‌شود.بنابراین نباید توقع اتفاق ویژه‌ای از سوی اروپا را داشت.
خروج آمریکا از برجام یک اشتباه بزرگ بود
دانیل لاکاله استاد اسپانیایی و تحلیل‌گر اقتصادی با تاکید بر منافع برجام در مورد اجرای تعهدات از سوی اروپا به ایلنا گفت: اتحادیه اروپا نمی‌تواند به سادگی با تحریم‌های آمریکا مخالفت کند، اما اعتقاد دارم که بیشتر کشورها با تحریم‌ها موافق نیستند. برجام یک توافق خوب و خروج آمریکا از آن یک اشتباه بزرگ بود اما نابودی آن با خروج ایران از این توافق یک اتفاق ترسناک است.
خروج ایران از برجام باعث تشدید بحران می‌شود
استیفن زونس، استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه سانفرانسیسکو هم در این خصوص گفت: ایران تاکنون خود را متعهد به برجام نشان داده است اما اعلام کرده است که در صورت افزایش فشار می‌تواند غنی‌سازی را از سر گرفته و برجام را ترک کند و این اتفاق باعث تشدید بحران می‌شود و می‌تواند دو طرف را به سمت رویارویی نظامی هدایت کند.
وی ادامه داد: خروج ایران از برجام را عامل اجرایی شدن تعهدات اروپا نمی‌دانم بلکه تنها عامل افزایش تنش می‌دانم.
ادامه برجام منوط به برداشتن گام‌های عملی از سوی اروپاست
به گزارش خبرنگار ایلنا، آمریکا اردیبهشت سال گذشته از برجام خارج شد و تحریم‌هایی علیه ایران وضع کرد. از سویی اروپا با تاکید بر حفظ برجام اعلام کرد که برای راه‌اندازی سازوکار تجاری موسوم به «اینستکس» تلاش می‌کند، اما این سازوکار تا امروز عملیاتی نشده و از حد بیانیه‌های سیاسی و حمایت‌های لفظی فراتر نرفته است.
بر همین اساس، ایران بخشی از تعهدات خود در برجام را معلق و اعلام کرد که در صورت عدم برخورداری از مزایای اقتصادی برجام، تعهدات بیشتری را به حال تعلیق درخواهد آورد و تصمیم گرفت تا در راستای استیفای حقوق شناخته شده خود ذیل بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، «گام‌های عملی بردارد تا توازن از دست رفته در برجام را احیا نماید».
با این حال، مسئولان کشورمان بارها اعلام کرده‌اند اگر طرف‌های برجام فروش نفت ایران و مبادلات مالی را تسهیل کنند، تعهداتی را که کاهش داده‌اند دوباره برقرار می‌کنند.
