مومنی در گفت‌وگو با ایلنا:
منازعه آنکارا و واشنگتن هزینه‌های اقتصادی زیادی به همراه دارد /احتمال دارد ترکیه مدتی قرارداد اس-۴۰۰ را تعلیق کند
اگر تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه تشدید شود بدون تردید روسیه نمی‌تواند از آنکارا بیش از حد حمایت کند چراکه خود درگیر تحریم است.
«قاسم مومنی» کارشناس مسائل ترکیه در تشریح ابعاد و پیامدهای ضرب الاجل دو هفته‌ای آمریکا به ترکیه برای لغو قرارداد اس-۴۰۰ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: برای بررسی دلایل مهلت دو هفته‌ای آمریکا به ترکیه در خصوص لغو قرارداد سامانه پدافندی اس-۴۰۰ باید نیم نگاهی به روابط ترکیه و ایالات متحده انداخت. روابط این دو کشور پس از کودتای ۲۰۱۶ دچار فراز و نشیب‌های زیادی شد؛ چراکه اردوغان بر این عقیده است که ایالات متحده پشت پرده این ماجرا بوده و به همین دلیل پس از این کودتای مذکور، آنکارا با دیده شک و تردید به روابطش با آمریکا نگاه می‌کند. از سوی دیگر ترکیه همچنان معتقد است که ایالات متحده به صورت تمام و کمال از کردها علیه منافعش حمایت می‌کند و از سوی دیگر دولت آمریکا به دنبال محاصره آنکارا بر اساس منافع خود است تا بتواند همه چیز را در دست خود بگیرد.
وی ادامه داد: در این میان طبیعی است که آنکارا با توجه به اختلاف‌هایی که با آمریکا دارد، بر اساس منافعش وارد تعامل با روسیه شود. این تعامل تنها در محور انرژی و اقتصاد یا مناسبات دو جانبه سیاسی خلاصه نمی‌شود بلکه در این میان پرونده سوریه و همچنین قراردادهای نظامی و تسلیحاتی وجود دارد که بحث خرید سامانه اس-۴۰۰ از مسکو یکی از همین موضوعات به حساب می‌آید که ترکیه این موضوع را کاملاً ملی می‌داند اما در مقابل ایالات متحده اعلام کرده که فشارهای بیشتری بر ترکیه وارد می‌کند. دلیل مخالفت ایالات متحده با خرید سامانه پدافندی اس-۴۰۰ از روسیه یک موضوع فنی و تاکتیکی به حساب می‌آید که مسائل سیاسی و منافع استراتژیک آمریکا را هم تهدید می‌کند. به گونه‌ای که آمریکا معتقد است این سامانه‌ها با ورود جنگنده‌های اف-۳۵ به خاک ترکیه در تضاد کامل قرار دارد و حتی بحث شنود اف-۳۵ توسط سامانه‌های دیجیتالی و مخابراتی اس-۴۰۰ مطرح شده است.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه نگاه آمریکا به ترکیه در چارچوب ناتو تا حد زیادی با شک و تردید روبرو است، گفت: پس از آنکه ترکیه خرید اس-۴۰۰ از روسیه را نهایی کرد، ایالات متحده رسماً اعلام کرده که تحویل دادن جنگنده‌های اف-۳۵ به ترکیه را به حالت تعلیق در آورده است. در این راستا باید توجه داشت که ترکیه یکی از اعضاء موثر ناتو به حساب می‌آید و ایالات متحده نمی‌خواهد این کشور با روسیه در ارتباط باشد؛ به عبارتی دیگر آمریکا معتقد است که ترکیه به عنوان عنصر نفوذی روسیه می‌تواند در ناتو دست به خرابکاری بزند یا حداقل پیمان آتلانتیک شمالی را با تزلزل روبه‌رو کند. از این جهت است که آمریکا با هرگونه خرید تسلیحات روسی توسط ترکیه مخالف است. لذا اینکه ایالات متحده بارها اعلام کرده که اگر ترکیه تصمیم خود را تعدیل نکند با تحریم‌های بیشتر مواجه می‌شود، دقیقاً نشان از آن دارد که سناریوی واشنگتن برای آمریکا مرکب از تحریم اقتصادی، سیاسی و حتی تسلیحاتی خواهد بود.
مومنی افزود: داده‌ها و اسناد موجود نشان می‌دهد که ساختار اقتصادی ترکیه از حدود ۶۰ سال پیش تا به امروز توسط آمریکا طرح‌ریزی و اجراء شده و باید بگویم که ترکیه به شدت وابسته آمریکا و اروپا است. درآمد این کشور از راه سرمایه‌گذاری‌های خارجی، توریسم و صادرات غیرنفتی تامین می‌شود و حتی نفت و گاز آن توسط کشورهای دیگر تامین می‌شود. از این منظر آمریکا محدود کردن صادرات، کاهش سطح مناسبات تجاری و اعمال فشار از طریق ناتو را در دستور کار قرار می‌دهد و می‌تواند موجب نارضایتی‌های عمومی در این راه شود. از جهتی دیگر وضعیت اردوغان و حزب عدالت و توسعه در داخل ترکیه مناسب نیست و تجمیع مشکلات می‌تواند برای او گران تمام شود؛ اما بر هر حال همانگونه مقامات نظامی و سیاسی ترکیه می‌گویند قرارداد اس-۴۰۰ آنها با روسیه علنی شده و راهی برای برگشت وجود ندارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه آمریکا گفته از ابزار ناتو برای اعمال فشار بر آنکارا استفاده خواهد کرد موضوعیست که ترکیه باید قدری در مورد آن فکر کند. واقعیت این است که حدود ۸۰ درصد از سامانه‌های پدافندی و تسلیحات ترکیه از سوی ناتو تامین می‌شود و قطع شدن کمک‌های آنها می‌تواند باعث شود تا ترکیه بودجه نظامی خود را افزایش دهد و مجدداً این مساله می‌تواند رکود و فشار بر مردم اقتصاد بومی و حتی معیشت مردم این کشور را به دنبال داشته باشد. به نظر می‌آید اردوغان به دنبال آن است تا بتواند موازنه‌ای در روابط خود با روسیه و آمریکا ایجاد کند اما سوال مهم این است که آیا روسیه توان دفاع از ترکیه در برابر تحریم‌های آمریکا را دارد؟ مسلماً پاسخ منفی خواهد بود؛ چراکه روسیه خود بر سر پرونده اوکراین تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار دارد و نمی‌تواند ترکیه را ساپورت کند. بنابراین احتمال دارد پس از افزایش فشارها توسط آمریکا، ترکیه برای حفظ اعتبار خود نزد آمریکا طی مدت معینی قرارداد اس-۴۰۰ را معلق کند.
