رئیس سازمان ملی بهرهوری:
بهرهوری اهرمی مهم برای توسعه رشد اقتصادی است
رئیس سازمان ملی بهرهوری گفت: رشد اقتصادی وابسته به دو مقوله بهرهوری و تامین منابع است که متاسفانه ما نتوانستیم آنطور که باید از این دو مقوله استفاده کنیم.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، فاطمه پهلوانی در همایش حمایت از تولید ملی (حاتم) گفت: بهرهوری به‌معنای استفاده کارا و اثربخش از نهاده‌ها و عوامل تولید است و در نظریه‌های جدید توسعه، بهرهوری یک عنصر محوری به‌ویژه مبتنی بر توسعه پایدار به شمار می‌آید. در شرایطی که منابع روزبه‌روز کمیاب‌تر و گران‌تر می‌شوند، استفاده بهینه از منابع می‌تواند نقش بسیار مهمی در توسعه کشورها داشته باشد.
وی در ادامه با بیان اینکه رشد اقتصادی از دو مسیر افزایش عوامل تولید و همچنین بهرهوری عوامل کلید حاصل می‌شود و این دو در کنار هم رشد اقتصادی را تعریف می‌کنند، خاطرنشان کرد: یکی از نقاط ضعف در سنوات گذشته این بود که کمتر به اهمیت بهرهوری در تامین رشد اقتصادی هدفگذاری شده، توجه داشته‌ایم.
ضرورت توجه بیشتر به مقوله بهرهوری
به گفته رئیس سازمان ملی بهرهوری ایران، برای برنامه ششم، رشد اقتصادی ۸ درصدی برای کشور هدفگذاری شده که بر این اساس، برآورد شده که باید ۷۷۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری صورت گیرد و در شرایط فعلی که امکان جذب این سرمایه از خارج کم شده است، هنوز در نزد برخی مدیران ارشد، بهرهوری نقشی در برنامه‌ریزی‌ها ندارد، در حالی‌که ۳۵ درصد از رشد اقتصادی کشور باید از طریق بهرهوری حاصل شود و این راهکار می‌تواند جایگزین خوبی برای رفع نقایص سرمایه‌گذاری باشد.
وی در ادامه با انتقاد از رویه موجود در عدم توجه دستگاه‌ها به بهرهوری گفت: متاسفانه توجه کمی به مقوله بهرهوری در کشور صورت گرفته، چرا که راحت‌ترین کار برای نیل به رشد اقتصادی افزایش سرمایه است و در یک اقتصاد نفتی، این راه‌حل، آسان‌ترین گزینه در دسترس است، همان‌طور که راحت‌ترین بعد توسعه، بعد سخت‌افزاری و فیزیکی است، یعنی نفت بفروشیم و جاده بسازیم و از دیگر روش‌های مبتنی بر توسعه پایدار غافل باشیم.
پهلوانی تصریح کرد: این در حالی است که با توجه به شرایط خاص سیاسی کشور به‌ویژه در بعد بین‌المللی که امید می‌رفت بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری‌های موردنیاز از طریق سرمایه‌گذاری خارجی تامین شود، امکان پذیر نیست، پس باید توجه بیشتری به مقوله بهرهوری صورت گیرد.
بهرهوری، کلید حل مشکلات بخش تولید
رئیس سازمان ملی بهرهوری ایران در ادامه به برشمردن برخی مشکلات حوزه تولید کشور اشاره کرد و گفت: صاحبنظران و متخصصان معتقدند که عدم بهرهوری و رقابت‌پذیر نبودن اقتصاد و واحدهای اقتصادی، کیفیت نامناسب کالا، هزینه‌های بالای تولید و قیمت تمام شده بالا در کنار مشکلاتی در زمینه بازاریابی و فروش به‌همراه فقدان نوآوری در برخی از صنایع و فراهم نبودن محیط کسب و کار مناسب از مشکلات حوزه تولید کشور است.
وی خاطرنشان کرد: پرداخت یارانه و کاهش تعرفه‌های گمرکی و مالیاتی می‌تواند تاثیر مثبتی در رونق بهرهوری و تولید داشته باشد اما همه اینها باید مناسب با هر بخش تولیدی بوده و به گونه‌ای باشد که از ایجاد رانت جلوگیری شود.
اقتصاد کشور منبع‌محور است، نه بهرهوری محور
فاطمه پهلوانی در ادامه به تشریح وضعیت بهرهوری کشور و آمارهای موجود در این زمینه پرداخت و افزود: طی سال‌های ۲۰۰۰ لغایت ۲۰۱۵ میلادی، ۸۵ درصد رشد اقتصادی کشور از محل انباشت سرمایه، ۸ درصد از اشتغال و فقط ۷ درصد از بهرهوری بوده است، یعنی در کنار کشورهای ویتنام، نپال و بنگلادش کمترین سهم از بهرهوری در رشد اقتصادی را در کشورهای عضو سازمان بهرهوری آسیایی داشته‌ایم این در حالی است که در کشوری مانند پاکستان، ۴۲ درصد رشد اقتصادی از محل بهرهوری بوده است. این بدان معناست که اقتصاد کشورمان، اقتصاد منبع‌محور است، نه بهرهوری محور.
وی بار دیگر تصریح کرد که این در حالی است که در این شرایط که تکانه‌های شدید در قیمت نفت و همچنین احتمال کاهش فروش نفت وجود دارد، باید یک عزم جدی در کاربست بهرهوری داشته باشیم.
وضعیت بهرهوری طی برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه
رئیس سازمان ملی بهرهوری ایران در ادامه با تاکید بر اینکه از ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۵ میلادی، وضعیت رشد بهرهوری تغییر نکرده است، به تشریح بهرهوری طی برنامه‌های سوم، چهارم و پنجم توسعه پرداخت و بیان کرد: در برنامه سوم توسعه که هدفگذاری خاصی برای سهم بهرهوری در رشد اقتصادی صورت نگرفته بود، از ۵,۸ رشد اقتصادی، ۱.۷ واحد درصد یعنی حدود یک سوم از طریق بهرهوری حاصل شد.
وی افزود: این در حالی است که در برنامه چهارم توسعه که تامین ۳۰ درصد از رشد اقتصادی، از بهرهوری هدفگذاری شده بود، صرفا ۲۰ درصد از این سهم محقق شد و در برنامه پنجم نیز که این سهم ۳۰ درصد هدفگذاری شده بود، رشد بهرهوری حدودا منفی نیم درصد شد. بدین ترتیب عملکرد در برنامه پنجم در حوزه بهرهوری، رشد بهرهوری طی برنامه‌های سوم و چهارم را نیز خنثی کرد.
پهلوانی در ادامه با اشاره به برخی عوامل تاثیرگذار در عدم ارتقای بهرهوری از جمله پایین بودن کیفیت آموزش عالی، حکمرانی نامناسب، وجود فساد و رانت تاکید کرد: ارتقای کیفیت نهاده‌ها، بهره‌گیری از نیروی انسانی کارآمدتر و بهبود روش‌ها و فرآیندها در ارتقای بهرهوری تاثیرگذار است.
به گفته وی، برای ارتقای بهرهوری در سطح بنگاه‌ها، بهره‌گیری از تکنیک‌های مدیریتی و بهبود روش‌ها برای افزایش رقابت پذیری و در سطح کلان، اصلاح قوانین و دستورالعمل‌ها، بالابردن کارآمدی نظام اداری، کاهش رانت و فساد و کارآمدسازی سرمایه‌ها ضروری است.
بهرهوری در برنامه ششم توسعه
رئیس سازمان ملی بهرهوری ایران در ادامه به جایگاه بهرهوری در ماده‌های مختلف قانون برنامه ششم توسعه اشاره کرد و گفت: در قانون برنامه ششم توسعه توجه ویژه‌ای بر مقوله بهرهوری صورت گرفته به گونه‌ای که در ماده ۳ سهم بهرهوری از رشد اقتصادی به تفکیک هر بخش مورد تاکید قرار گرفته و در ماده ۵ نیز بر استقرار چرخه بهرهوری در دستگاه‌های اجرایی و مجموعه‌های تابعه با نظارت سازمان ملی بهرهوری ایران تاکید شده است.
به گفته وی، در برنامه ششم توسعه علاوه بر اینکه اهداف کمی مدنظر قرار گرفته، خوشبختانه نقش‌گذاری هم شده به این معنا که وظایف هر یک از دستگاه‌ها مشخص بوده و بر این اساس، سازمان ملی بهرهوری ایران راهنمای اجرایی تدوین کرده که از سوی معاون محترم رئیس جمهور نیز به دستگاه‌ها ابلاغ شده است.
پهلوانی اظهار امیدواری کرد که با برداشتن گام‌های موثر در اجرایی شدن ماده ۵ قانون برنامه ششم توسعه، نخستین تخمین از وضعیت بهرهوری در دستگاه‌های اجرایی را در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۸ تقدیم رئیس جمهور و مردم کنیم. ضمن اینکه با اجرایی شدن کامل چرخه بهرهوری در این دستگاه‌ها تا پایان سال آینده، بتوانیم شاهد رشد و ارتقای بهرهوری در کشور باشیم.
وی در پایان تاکید کرد: سازمان ملی بهرهوری ایران به عنوان مدعی‌العموم بهرهوری کشور در کنار مردم است و تلاش می‌کند با ارائه گزارش‌های مستمر به رسانه‌ها، مردم و مقامات ارشد، به‌عنوان چشم ناظر بر عملکرد بهرهوری دستگاه‌های اجرایی و بنگاه‌های اقتصادی کمک کرده تا با مطالبه‌گری عمومی که روی مقوله مهم بهرهوری کشور وجود خواهد داشت، بتوانیم اهمیت این عنصر مهم و کلیدی در توسعه کشور را به بیش از گذشته تبیین کنیم و بهرهوری را به جایگاه اصلی خود در رشد اقتصادی کشور برسانیم.
