دولت ترامپ طرح جدیدی علیه ایران در چنته ندارد/ احتمال فوریت گرفتن اجرای ناتوی عربی در سفر پمپئو به خاورمیانه

کوروش احمدی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایلنا، به سفر مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا به هشت کشور خاورمیانه و جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ به ترکیه و اسراییل اشاره کرد و گفت: سفر پمپئو به مصر و اردن و شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس حدود یک ماه قبل و قبل از اعلام تصمیم خروج از سوریه قطعی شده بود. (البته محتمل است که او به عراق هم سفر کند که به دلایل امنیتی اعلام نشده است.) 

خروج نظامی از سوریه متحدان آمریکا را نسبت به واشنگتن بی‌اعتماد کرده است

وی با بیان اینکه پمپئو قرار است یک سخنرانی نیز در قاهره در مورد سیاست‌های عمومی امریکا در خاورمیانه داشته باشد، اظهار داشت: اگرچه دلیل این سفر اعلام خروج سربازان امریکایی از سوریه نیست اما بی‌شک این اعلام خروج که برای متحدان منطقه‌ای آمریکا بسیار غافلگیرکننده بود، عملا در راس دستورکار سفر منطقه‌ای پمپئو و نیز سفر تقریبا همزمان بولتون به اسرائیل و ترکیه خواهد بود.

این کارشناس ارشد مسائل امریکا ادامه داد: اعلام ترامپ در مورد خروج از سوریه شدیدا موجب اغتشاش و بی‌ثباتی در بین دوستان امریکا شده، برنامه‌هایشان را به هم زده و آنها را نسبت به امریکا بی‌اعتماد کرده است. 

قتل خاشقچی و افزایش مخالفت با جنگ یمن بعد جدیدی به روابط امریکا با عربستان و امارات داده است

احمدی با بیان اینکه علاوه بر خروج سربازان امریکایی از شرق سوریه، مسئله آینده حضور نظامی امریکا در پایگاه التنف واقع در قلمرو سوریه و در جوار اردن و عراق هم مطرح است، تصریح کرد: این دو مقام امریکایی ظاهرا در پی آن هستند که با متحدان منطقه‌ای در مورد نحوه و زمانبندی خروج و تدابیری که می‌خواهند بعد از خروج اتخاذ کنند، صحبت کنند. در این میان، پمپئو با مشکل ناخشنودی بدنه سیاسی در امریکا از عربستان نیز مواجه است.

وی با تاکید بر اینکه قتل خاشقچی و افزایش مخالفت با جنگ یمن در واشنگتن که از جمله در دو قطعنامه چند هفته پیش سنا انعکاس یافت، بعد جدیدی به روابط امریکا با عربستان و امارات داده است، خاطرنشان کرد: واکنش بدنه سیاسی در اسرائیل نیز کاملا گویای سرخوردگی آنها از اعلام خروج امریکا از سوریه است؛ هر چند که نتانیاهو کوشید تا واکنشی که به معنی مخالفت با ترامپ باشد از خود نشان ندهد اما گفته می شود که در ملاقات با پمپئو در برزیل کوشیده تا آمریکا را از خروج سریع از سوریه منصرف کند.

بولتون و پمپئو تا حد زیادی در چشم مخاطبان خود در منطقه بی‌اعتبار هستند

این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با یادآوری اظهارات قبلی پمپئو و بولتون درباره حضور امریکا در سوریه ابراز داشت: نکته جالب این است که بولتون و تا حدودی پمپئو اکنون تا حد زیادی در چشم مخاطبان خود در منطقه بی‌اعتبار هستند. بولتون در سپتامبر گذشته گفته مادام که ایران در سوریه حضور دارد، آمریکا نیز در سوریه باقی خواهد ماند. پمئپو نیز نظرات مشابهی ابراز کرده بود.

احمدی افزود: اعلام خروج از سوریه توسط ترامپ حاکی از این بود که این دو و امثال آنها جایگاه محکمی در تصمیم‌گیری‌های دولت ترامپ ندارند. در چنین صورتی سوال این است که چرا مقامات کشورهای منطقه باید مذاکره با آنها را جدی بگیرند. 

پیگیری سیاست‌های ایران‌‌ستیزانه از اهداف اصلی سفر پمپئو و بولتون است

وی در پاسخ به این سوال که آیا در سفر پمپئو و بولتون شاهد رونمایی از استراتژی جدید امریکا علیه ایران در دوران اعمال مجدد تحریم‌ها و خروج امریکا از سوریه خواهیم بود؟ بیان کرد: روشن است که یکی از اهداف اصلی سفر پمپئو و بولتون به منطقه پیگیری سیاست‌های ایران ستیزانه دولت ترامپ است. در بیانیه وزارت خارجه آمریکا در مورد سفر پمپئو، چهار بار نام ایران ذکر شده‌؛ از جمله از مذاکره با اعضای شورای همکاری در مورد "اهمیت یک شورای متحدد برای ایستادگی در برابر اقدامات بی‌ثبات‌ساز ایران" و "همکاری از طریق ائتلاف استراتژیک خاورمیانه (MESA) (یا همان ناتو عربی) برای مقابله با اقدامات خطرناک ایران" سخن رفته است.

این دیپلمات پیشین کشورمان اضافه کرد: اینکه استراتژی ضد ایرانی جدیدی را بخواهند در منطقه مطرح کنند، بعید می‌دانم چراکه تاکنون هر کاری که از دستشان می‌آمده، انجام داده‌اند و بعید است طرح کار نشده‌ای در این زمینه در چنته داشته باشند. 

احتمالا اجرای طرح ناتو عربی در سفر پمپئو فوریت بیشتری بگیرد

احمدی با تاکید بر اینکه محتمل است که در جریان این سفر مذاکراتی در مورد جایگزینی برای حضور نظامی امریکا در سوریه صورت گیرد و بکوشند تا ترتیباتی را با متحدان منطقه‌ای همآهنگ کنند به نحوی که خروج امریکا از سوریه به سود حضور ایران در منطقه تمام نشود، یادآور شد: از آنجا که ترامپ به دلیل سیاست‌های داخلی‌اش مصمم است دیر یا زود سربازانش را از سوریه خارج کند، ممکن است ترتیبات جایگزین در مرکز توجه قرار گرفته باشد.

وی ادامه داد: در این رابطه محتمل است که اجرای طرح به اصطلاح "ناتو عربی" که در بیانیه وزارت امور خارجه امریکا نیز به آن اشاره شده، فوریت بیشتری پیدا کرده باشد.

مقام‌های آمریکایی از هر فرصتی برای تبلیغات علیه ایران استفاده می‌کنند

این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آیا در این سفرها شاهد طرح مجدد ادعاهایی درباره توان موشکی و سیاست منطقه‌ای ایران به منظور تلاش برای فروش تسلیحات بیشتر خواهیم بود؟ عنوان کرد: متاسفانه تکرار ادعاهای واهی در مورد برنامه موشکی و سیاست منطقه ایران مدت‌ها است که در دستورکار مقامات امریکایی قرار دارد و آنها از هر فرصتی و هر سخنرانی در مورد منطقه برای تبلیغات در این باره استفاده می‌کنند. در جریان سفر پمپئو و بولتون به منطقه نیز بی شک این تبلیغات همیشگی را پی خواهند گرفت. 

احمدی در پاسخ به سوالی درباره تلاش برای عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل و طرح معامله قرن در این سفر هم گفت: هیچ نشانه‌ای که حاکی از قرار داشتن مسئله اسرائیل و فلسطین یا به اصطلاح "معامله قرن" در دستورکار این دو سفر باشد، در دست نیست.

ترک‌ها درصدد پر کردن خلاء ناشی از خروج آمریکا در شرق سوریه هستند

وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد در جریان سفر پمپئو و بولتون به منطقه تمرکزی بر روی موضوع فلسطین وجود نخواهد داشت، اظهار داشت: طبعا اگر قرار به طرح این موضوع ورای مشورت‌های معمولی بود، باید تاکنون نشانه‌هایی در این رابطه دیده می‌شد. به نظر می‌رسد که با توجه به اعلام برگزاری انتخابات زودرس در اسرائیل در آوریل آینده، کار بر روی این موضوع متوقف شده باشد. به علاوه، صحبتی نیز از اینکه جرد کوشنر داماد ترامپ که عهده‌دار این موضوع است، عازم منطقه است، نشده است.

این کارشناس ارشد مسائل امریکا درباره سفر جان بولتون به ترکیه و اسراییل هم تصریح کرد: خروج آمریکا از سوریه از منظر ترکیه نیز با پیچیدگی‌های بسیاری روبه‌رو است. ترک‌ها در پی آن است که خلاء ناشی از خروج امریکایی‌ها از شرق سوریه را پر کند و این امر به معنی برخورد نظامی بین کردهای سوریه و ارتش ترکیه خواهد بود.

نگرانی آمریکا از رها شدن کردها به حال خود 

احمدی افزود: از طرفی امریکا نگران آن است که رها کردن کردها به حال خود و سرکوب و کشتار آنها توسط ترکیه به شدت بر اعتبار ایالات متحده در منطقه لطمه خواهد زد و امکان ائتلاف‌های مشابه در آینده را از واشنگتن خواهد گرفت. در این معادله نقش دولت سوریه و تعمیم حاکمیت دمشق به مناطق کردنشین و تمایل کردهای سوریه به همکاری با دمشق بر علیه ترکیه نیز عواملی مهمی است که می‌تواند از نظر امریکا نهایتا به سود رقبای آنها یعنی ایران و  روسیه تمام شود.

وی با بیان اینکه در این میان تروریسم نیز عامل مهمی است، خاطرنشان کرد: اگر به یاد بیاوریم که خروج اوباما از عراق در ۲۰۱۱ از سوی رقبای سیاسی‌اش در واشنگتن به عنوان خروج نابهنگام و مهمترین عامل در قدرت گرفتن داعش تغبیر شد و اوباما پنج سال انتقادات شدید جمهوریخواهان از این بابت را تحمل کرد. در این رابطه منتقدین ترامپ در داخل امریکا مدعی‌اند که مناطقی که از کنترل داعش آزاد شده، نیازمند آرامش و مراقبت طولانی مدت است چرا که در غیر این صورت تنش و درگیری مجددا عرصه مناسبی برای رشد تروریسم ایجاد می‌کند. 

این دیپلمات سابق کشورمان اضافه کرد: آنها بر این باورند که داعش از وضعیت یک جریان شورشی در اکثر موارد به حالت شبکه‌های مخفی تغییر وضعیت داده و در تلاش برای حفظ خود و سر برآوردن در ضعیف‌‌ترین حلقه‌های موجود در منطقه است. اینها و بیشتر از اینها موضوعاتی است که امریکا باید تکلیفشان را در جریان این دو سفر و برنامه دیگر مشخص کند.