استاد علوم سیاسی دانشگاه ماگنوس: اقتصاد و مهاجرت، پاشنه آشیل قاره سبز در سال ۲۰۱۸ بود/ خیزش راست افراطی تهدیدی جدی برای اروپا است

پروفسور «آلگیس کروپاویچیوس» استاد سیاست تطبیقی در دانشکده علوم سیاسی در دانشگاه «ویتاوتاس ماگنوس» در فنلاند است. مطالعات و تألیفات وی حوزه‌هایی چون سیاست عمومی و جامعه‌شناسی سیاسی را در بر می‌گیرد. 

پروفسور آلگیس کروپاویچیوس در رابطه با رویدادهای مهم سیاسی در سال ۲۰۱۸ در اروپا به خبرنگار ایلنا گفت: سال ۲۰۱۸ سالی بود پر فراز و نشیب برای اروپا، به‌قولی سالی مملو از اشک‌ها و لبخندها. 

از یک سو، تازه‌ترین گزارش مؤسسه اقتصاد و صلح درباره تروریسم که هر سال منتشر می‌شود حکایت از کاهش شمار قربانیان حملات تروریستی دارد. در گزارش تازه این مؤسسه که تحت عنوان «شاخص جهانی تروریسم در سال ۲۰۱۸» انتشار یافته، آمده است که تعداد افرادی که بر اثر حوادث و حملات تروریستی در سال گذشته میلادی جان خود را از دست داده‌اند، برای سومین سال متوالی کاهش یافته است. خب، این از لبخند اول! هرچند که هنوز سایه ترور از روی اروپا و اساساً جهان برداشته نشده اما این کاهش خود مایه خوشحالی است.

نکته بد ماجرا اما این است که این مؤسسه همچنین تاکید دارد که تهدیدهای تروریسم سیاسی ناشی از اوج‌گیری جریان راست افراطی به شکل قابل‌توجهی رو به افزایش بوده است. این یعنی گروه‌های راست افراطی در اروپا جان دوباره‌ای گرفته‌اند و این خود نوعی تهدید برای قاره سبز به حساب می‌آید. اروپا شاید بتواند آتش تهدید تروریسم بنیادگرایی را خاموش کند، اما پشت سر گذاشتن تهدید خیزش راست افراطی از آن مواردی است که حل‌وفصل آن انرژی و تعهد بسیار بالایی را می‌طلبد. 

وی در ادامه گفت: یک سال دیگر گذشت و اتحادیه اروپا همچنان در تلاش برای رسیدن به سیاستی واحد در زمینه امور مالی و اقتصادی است. همین امر سبب خواهد شد که سال ۲۰۱۹ نیز با دردسرهای بسیاری در این زمینه روبه‌رو شویم. نمونه دیگر چالش‌های اقتصادی اروپا را باید در کلنجارهای بروکسل و رم بر سر بودجه ایتالیا دانست. مساله بودجه ایتالیا به کشمکش‌های بسیاری انجامید و در نهایت بروکسل دست بالا را گرفت و ایتالیا مجبور شد تغییراتی را در روند بودجه‌اش اعمال کند.  اصولا پاشنه آشیل اروپا در سال ۲۰۱۸ دو موضوع مهم بود: اقتصاد و مهاجرت. 

استاد علوم سیاسی دانشگاه ماگنوس ادامه داد: همین مورد دوم خود نمونه‌ای است از مشکلات اروپا. مهاجرت هنوز بحرانی جدی در اروپا است و تلاش‌ها برای رسیدن به یک بسته مشترک در این زمینه که مورد تایید همگان باشد هنوز راه به جایی نبرده است. طرح مشترک پناهجویان اتحادیه اروپا مخالفت‌های بسیاری را در پی داشت، از جمله از سوی «سباستین کورتس»، صدراعظم اتریش. بعد از بحث و گمانه‌زنی‌های بسیار بروکسل هنوز نتوانسته به یک سیاست مشترک در این زمینه برسد.  

 وی در رابطه با دیگر تنش‌های اروپا در سال ۲۰۱۸ گفت: یکی از چالش‌های دنباله‌دار اروپا در این سال ماجرای «سرگئی اسکریپال»، جاسوس سابق روس، بود که در چهارم مارس با عامل اعصاب در بریتانیا مسموم شد. این مساله به تبادل آتش سیاسی میان اروپا و کرملین انجامید؛ بسیاری کشورها دیپلمات‌های روس را از کشورشان اخراج کردند و مسکو تحریم‌های بسیاری را متحمل شد. در آخرین تبادل آتش، مدتی پیش «جرمی هانت» وزیر خارجه بریتانیا، روسیه را تهدید کرد که اگر به قوانین بین‌المللی احترام نگذارد، هزینه بسیار سنگینی را خواهد پرداخت. در حقیقت، مساله اسکریپال بحث‌های زیادی را درباره امنیت در اروپا و همبستگی کشورهای این قاره با یکدیگر را پیش کشید. 

این مساله را درباره تنش‌های اخیر در دریای آزوف نیز می‌توان دید. اصولاً مثلث کریمه-روسیه-اوکراین همچنان برای اروپا دردسرساز است و هیچ راهکار منسجم و عملی نیز تاکنون در این زمینه ارائه نشده است. البته از حق نباید گذشت که دو طرف درگیر نیز از قرار معلوم علاقه چندانی به پایان درگیری‌های گاه و بی‌گاه ندارند. 

کروپاویچیوس در رابطه با افزایش شکاف در اروپا در سال ۲۰۱۸ گفت: هرچه بیشتر جلو می‌رویم دودستگی و افتراق در اروپا بیشتر می‌شود. قدرت گرفتن گروه‌های راست افراطی مانند «آلترناتیو برای آلمان» و دردسرهایی که مشروعیت رهبری «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان، با آن روبه‌رو شد، همه نشان از آن دارد که اروپا تغییراتی جدی را در سال گذشته میلادی شاهد بود؛ امری که البته به مساله پناهجویان باز می‌گردد. 

برگزیت یکی دیگر از این بحران‌ها است که پیچیدگی‌های بسیاری را برای اروپا ایجاد کرده است. «ترزا می» نخست‌وزیر بریتانیا، پس از کشمکش‌های بسیار توانست به پیش‌نویس توافقی در این زمینه دست یابد. اما این پایان راه نبود! تقریبا همه می‌دانند که این طرح در پارلمان بریتانیا رأی نخواهد آورد. این در حالی است که رهبران اروپا هشدار داده‌اند که هیچ‌گونه مذاکره مجددی درباره برگزیت در کار نخواهد بود. حتی اگر بریتانیا بدون توافق هم از اتحادیه اروپا خارج شود، اوضاع باز هم دشواری بیشتری پیدا می‌کند. 

البته یک سری از مشکلات نیز ارتباط چندانی به اروپا ندارد! برای مثال، خروج آمریکا از برجام دردسرهای زیادی را برای حفظ این توافق برای طرف‌های اروپایی به‌وجود آورده است. اروپا گرچه بر وفاداری ایران به این توافق تاکید کرده، اما همچنان در تلاش است که به راه‌حل مشترکی با تهران برای حفظ آن دست یابد. بنابراین اوضاع اروپا، همان‌طور که گفتم، ملغمه‌ای بود از پستی‌ها و بلندی‌ها.