فرجی‌راد در گفت‌وگو با ایلنا:
در صورت احیای برجام، سیاست نگاه به شرق محدود به روسیه و چین نخواهد ماند/ قراردادهای بلندمدت ضمانتی برای ادامه همکاری با ایران در صورت تداوم تحریم‌ها نیست
یک تحلیل‌گر ارشد سیاست خارجی گفت: این سوال وجود دارد که آیا ما فقط به روسیه و چین توجه داریم که من بعید می‌دانم اگر مذاکرات وین به توافق ختم شود، ژاپن، کره و هند را رها کنیم.
عبدالرضا فرجی‌راد در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل اهداف و اهمیت سفر رئیس‌جمهور به روسیه و در پاسخ به این سوال که آیا این سفر با پیشرفت روند مذاکرات احیای برجام در وین مرتبط است، گفت: تقریبا نزدیک به دو هفته است که مطلع شده‌ایم پیشرفت‌هایی در مذاکرات وین رخ داده اما برنامه‌ریزی سفر آقای رئیسی به مسکو قطعا از ماه‌ها قبل آغاز شده است و علت آن نیز این است که با روی کار آمدن دولت جدید در ایران، روسیه نسبت به دولت قبل راضی‌تر است و تلاش می‌کند در این دولت روابط دوجانبه گسترده‌تر شود. نگاه مسکو به دولت پیشین، اینگونه بود که معتقد بودند آن دولت به غرب نزدیک‌تر و تکنوکرات‌های دولت قبل به دنبال تقویت روابط با غرب هستند.
وی ادامه داد: در حال حاضر روسیه و چین احساس می‌کنند سیاست اعلام شده دولت ایران مسیر خوبی برای تحقق افزایش روابط دوجانبه است. بنابراین حتی اگر مذاکرات وین چشم‌انداز روشنی نداشت، این سفر انجام می‌شد؛ چراکه برای مثال روسیه یکی از تامین‌کننده‌های سلاح و قطعات سلاح‌های ایرانی است و ایران و روسیه می‌خواهند این همکاری ادامه پیدا کند.
این تحلیل‌گر ارشد سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که برخی معتقدند که سیاست نگاه به شرق تنها به چین و روسیه محدود شده و خبری از افزایش سطح روابط دوجانبه یا برنامه‌ریزی برای تدوین سندهای همکاری بلندمدت با سایر کشورها مطرح نمی‌شود، با توجه به ظرفیت سایر کشورهای آسیایی، آیا این چشم‌انداز وجود دارد که کشورهایی مانند هند، ژاپن و کره جنوبی نیز در این سیاست قرار بگیرند تا توازن صورت بگیرد، گفت: بله این سوال وجود دارد که آیا ما فقط به روسیه و چین توجه داریم که من بعید می‌دانم اگر مذاکرات وین به توافق ختم شود، ژاپن، کره و هند را رها کنیم. یکی از دلایل اصلی این است که هر سه این کشورها خریداران اصلی نفت ایران هستند و وقتی کشوری خریدار نفت است، انتظار دارد مبادلات در سایر حوزه‌ها هم افزایش پیدا کند. البته هر سه این کشورها ملاحظات تحریمی زیادی دارند و جزو متحدان آمریکا محسوب می‌شوند و بدون اجازه این کشور، همکاری با هیچ کشوری را آغاز نمی‌کنند اما در صورت اقدام از آن سمت، تهران استقبال خواهد کرد.
وی افزود: واقعیت این است که رابطه با شرق یعنی چین و روسیه صرفا با نگاه اقتصادی صورت نمی‌گیرد و یک رویکرد ژئوپلیتیک هم در این نگاه تاثیرگذار است؛ در واقع ایران می‌خواهد با توجه به درگیری که با غرب به ویژه ایالات متحده دارد روی این دو کشور حساب کند، هرچند که به نظر من، آن‌ها هم تا اندازه‌ای روی تضاد ایران با آمریکا حساب می‌کنند. البته در این حساب کردن‌ها تضادهای دیگری هم مانند تنش در روابط ایران و اسرائیل وجود دارد که هم روسیه و هم چین روابط نزدیکی با اسرائیل دارند. حالا باید ببینیم در آینده چگونه می‌خواهند این حوزه را متوازن کنند.
وی ادامه داد: مساله بعدی این است که طرف ایرانی از نظر یک سری تکنولوژی‌هایی مانند نظامی و اطلاعاتی که غرب کاملا درهایش را به روی کشورمان بسته نیازمند کشورهایی همچون روسیه و چین است. حتی اگر رابطه با کره و ژاپن هم هموار شود، باز هم ایران برای این موارد باید به همان روسیه و چین تکیه کند که ملاحظات غربی، آمریکایی و حقوق بشری ندارند.
فرجی‌راد همچنین در پاسخ به این سوال که شاهد بودیم در زمان خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های موسوم به فشار حداکثری، شرکت‌هایی چینی و روسی نیز مانند شرکت‌های غربی ایران را ترک کردند، آیا ضمانتی وجود دارد که قراردادهای بلندمدت مانع از وقوع مجدد چنین اتفاقی در آینده شود، گفت: اگر مذاکرات احیای برجام شکست بخورد یا مانند آنچه در زمان ترامپ اتفاق افتاد تکرار شود، وضع مانند گذشته خواهد بود چراکه هم شرکت‌های چینی و هم شرکت‌های روسی ملاحظات تحریمی دارند. البته باز هم چین به همین خرید محدود نفت ایران آن هم به طور غیرمستقیم ادامه خواهد داد و روسیه هم امکان دارد مبادلات ناچیزی با ایران داشته باشد اما باید بدانیم که اقتصاد این دو کشور اقتصاد در تحریم و منزوی نیست و به سیستم بانکی بین‌المللی وصل هستند و کشوری مانند چین که ۶۰۰ میلیارد دلار مبادلات اقتصادی با آمریکا دارد، این ارتباط را به خطر نخواهد انداخت. بنابراین هیچ چیز با وجود این توافقات بلندمدت تغییر نخواهد کرد.
