کارفرمایان نقش موثری در کاهش استرس شغلی دارند/ استرس شغلی و فشار ناشی از کار مثل «بهمن» مخرب است

شهرام غریب در گفتگو با خبرنگار ایلنا، درباره فشار ناشی از کار در کارگاه‌ها گفت: استرس یکی از معضلات اساسی محیط‌های کار به حساب می‌آید که مشکلات فراوانی برای نیروی انسانی ایجاد می‌کند. شرایط پیرامونی محیطی کارگاه، نوع کار و همچنین مدیران یک مجموعه هرکدام می‌توانند سبب بروز استرس در کارگران شوند. 

وی با بیان اینکه آثار استرس ناشی از تنش‌های محیط کار در چهار مرحله بروز می‌کند، اظهار کرد: در ابتدا مرحله هشدار که شخص احساس را می‌کند که باید در برابر استرس و فشار بوجود آمده خود را حفظ کند. در مرحله دوم اگر امکان مقابله وجود داشته باشد سیستم ارگانیسم او وارد مقاومت می‌گردد. در مرحله بعدی ارگانیسم سعی دارد بهترین راهکار را برای مقابله با فشار بوجود آمده در پیش بگیرد.

این مدرس تخصصی در حوزه ایمنی با اشاره به اینکه چهارمین گام در مرحله آخر اگر این مطلب طولانی و ادامه دار شد انرژی انطباقی تحلیل می‌رود و سرآغاز پروسه فرسایشی در مواجهه با استرس است، تصریح کرد: تمامی واکنش‌ها تا پیش از این مرحله، پنهانی هستند اما در این گام تمامی واکنش‌ها عینی‌تر و ملموس‌تر خواهد شد. ضعف بدنی، خستگی، بی‌حوصلگی و فرار از کار برخی از نشانه‌های این مرحله هستند. 

به گفته غریب، توانایی هماهنگی کارگران با محیط کار به دلیل فشار وارده به نیروی انسانی از بین می‌رود و تبدیل به ناسازگاری می‌شود. کارفرمایان موظف هستند تا در این مرحله به موضوع وارد شوند و از اثرات آن چشم‌پوشی نکنند. پس از بروز ناسازگاری، کارگر با تمامی مسائل برخورد شخصی خواهد کرد. اگر بازهم موضوع مورد توجه قرار نگیرد، مسائل و مشکلات از سوی نیروی انسانی بزرگنمایی می‌شود. 

این کارشناس ایمنی افزود: هنگامی که مشکلات توسط نیروی انسانی بزرگ‌نمایی شود؛ ارتباطات او با محیط پیرامونی کمتر شده و تبدیل به خصومتی آشکار می‌شود. این مرحله بسیار خطرناک است چون شخص هیچ آورده‌ای برای سازمان نخواهد داشت و به احتمال فراوان کار خود را از دست خواهد داد. 

وی با بیان اینکه کارفرمایان و مدیران کارگاه در کنترل شرایط نقشی مهم دارند، اظهار کرد: این گروه موظف هستند تا عوامل استرس‌زا را شناسایی و کنترل کنند. در این مرحله بسیار مهم است که کارفرمایان بدنبال راهکاری در جهت یافتن عامل موثر باشند نه عامل مقصر برای کنترل استرس‌های محیط کاری که قابلیت منتج شدن به حوادث را دارند. کارفرما به طور معمول به دنبال مقصر است و هیچ توجهی به شرایطی دخیل در این موارد نمی‌کند. 

به گفته وی، تمامی نیروهای انسانی یک سازمان یا کارگاه بر اساس الگوهایی طبقه‌بندی می‌شوند و مزد دریافت می‌کنند اما تمامی آن‌ها باید دربرابر قانون برابر باشند. همانطور که قانون برای یک کارگر سطح پایین اجرا می‌شود باید به همان نحو برای یک مدیر نیز اجرا شود. 

غریب ادامه داد: اصطلاحی به نام «پل طلایی» وجود دارد، گاهی اوقات، کارگر در محیط کار به اشتباه فاحش دست می‌زند، برخی از کارفرمایان، کارگر را به دلیل اشتباه خود در محیط کار انگشت نما می‌کنند. این موضوع به نیروی کار فشار روحی زیادی وارد می‌کند که در این شرایط درصدد برخورد حداکثری یا تلافی با تمام قوا برمی‌آید. در این شرایط، تمامی پل‌های پشت سر کارگر تخریب می‌شود و مسیری برای بازگشت نخواهد داشت. در مقابل این گروه از کارفرمایان، گروه دیگری حضور دارند که شرایط بازگشت نیروی انسانی به شرایط ایده‌ال را فراهم می‌کنند. ؛ وقتی کارگر بتواند به شرایط ایده‌آل بازگردد با تمام وجود برای حفظ منافع سازمان محل اشتغال خود تلاش خواهد کرد. 

به گفته این کارشناس ایمنی، غرور برخی از مدیران سبب می‌شود تا کارگران از منظر روحی تحت فشار قرار بگیرند. کارفرمایان می‌توانند با به کارگرفتن کلمات که بار معنایی مثبت دارد یا با گپ و گفت دوستانه کوتاه که هزینه مادی برای آن‌ها ندارد، شرایط محیط کار خود را ایده‌آل کنند و از میزان عوامل استرس‌زا بکاهند. 

وی با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلاتی که در کارگاه‌ها سبب بروز استرس در نیروی انسانی می‌شود، نحوه انتقاد مدیران است، اضافه کرد: انتقاد باید منصفانه باشد؛ اگر اشتباهی از سوی یک کارگر سرزده، می‌توان همزمان ضمن انتقاد از رفتار او، خوبی‌هایش را نیز گوشزد کرد اما به این روش در محیط کار توجه نمی‌شود. 

غریب معتقد است، نحوه استخدام نیروی انسانی در بسیاری از کارگاه‌ها استاندارد نیست. به گفته وی، طب کار و شایستگی مهارتی نیروی انسانی در مصاحبه کار مورد ارزیابی قرار می‌گیرد اما تست‌های شخصیتی و روحی به دست فراموش سپرده شده است. این تست‌ها می‌توانند ویژگی‌های روانی، شخصیتی متقاضی کار را مشخص کنند. آشنایی کامل با ویژگی‌های خلقی و شخصیتی نیروی کار سبب می‌شود تا کارفرمایان بتوانند در محیط کار خود بهره‌وری بیشتری داشته باشند. 

او ادامه داد: متاسفانه آسیب‌های روحی و استرس ناشی از کار تنها به کارگاه‌ها محدود نمی‌شود و به خانه‌ها کشیده شده و محیط خانواده کارگران را با چالش همراه می‌کند. استرس ناشی از محیط‌های کار مثل بهمن است، ابتدا تاثیر چندانی ندارد اما با نادیده گرفته شدن، آثار مخربی بر جای می‌گذارد. 

غریب با بیان اینکه نیروی انسانی باید دارای بینش، دانش و توانش باشند، تصریح کرد: مدیران باید به این مولفه‌ها توجه کنند.