در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
برای حمایت از جان کارگران چه باید کرد؟ / برنامه‌ی وزیر پیشنهادی کار برای ایمنی و بهداشت کلی است
اگر دولت جدید به دنبال این است که به یک ساختار کامل در حوزه‌ی ایمنی و بهداشت کار برسد باید نظام مهندسی و ایمنی بهداشت کار در کشور ایجاد کند. آن‌ها باید لایحه‌ای در این زمینه بنویسند و به مجلس تحویل دهند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، آمار حوادث ناشی از کار در کشور ما به شدت بالاست. بررسی آمارها طی ۹ سال گذشته از افزایش تلفات ناشی از حوادث کار در سال‌های اخیر خبر می‌دهد؛ این در حالیست که ما به آمار دقیقی در این خصوص دسترسی نداریم و از طرفی بانک اطلاعاتی جامعی نیز در خصوص بیماریهای ناشی از کار در دسترس نیست که اگر مجموع این وضعیت را در نظر بگیریم، نمی‌توان شرایط مناسبی برای ایمنی و بهداشت کار متصور شد.
به همین دلیل لزوم توجه به این مسئله و در اولویت قرار دادن جان کارگران در برنامه‌ریزی‌های دولت جدید امری بسیار مهم و حیاتی است. حجت‌الله عبدالملکی (وزیر پیشنهادی کار) البته در برنامه‌ای که باعنوان «برنامه‌ی راهبردی - عملیاتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت سیزدهم» ارائه داده به طور مختصری به موضوع ایمنی و بهداشت محیط کار پرداخته و در بخش مربوط به روابط کار این برنامه، کم توجهی به حوزه‌ی ایمنی و حفاظت کار را مورد نقد قرار داده است اما باید دید وزیر پیشنهادی دولت سیزدهم در صورت کسب رای از مجلس چگونه و با چه برنامه‌هایی می‌تواند در جهت بهبود وضعیت ایمنی و بهداشت قدم بردارد.
غلامرضا غفوری (کارشناسی ایمنی و بهداشت و مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی وزارت کار) در خصوص لزوم پرداختن به مسئله‌ی ایمنی و بهداشت در محیط کار و وعده‌ی وزیر پیشنهادی کار در این زمینه گفت: اول اینکه برنامه‌هایی که وزیر پیشنهادی کار ارائه داده‌اند، بسیار کلی است و فقط به شکل کوتاهی به موضوع ایمنی و بهداشت محیط کار اشاره کرده‌اند و اینکه چه برنامه‌هایی دارند و چه کارهایی قرار است انجام دهند، مشخص نیست.
وی ادامه داد: ما الان نقطه ضعفهای خود را می‌دانیم و اگر به دنبال کاهش آمار حوادث کار هستیم باید به مشارکت جمعی در این زمینه بیندیشیم. از طرفی کارفرما باید حمایت شود، همچنین در برخی از صنایع باید تکنولوژی‌های خود را به‌روز کنیم که این نیازمند منابع مالی است.
سرمایه‌گذاری برای آموزش کارگران و کارفرمایان
غفوری گفت: در آخرین ماه‌های دولت قبلی اقدام خوبی در زمینه‌ی سروسامان دادن به آموزش ایمنی انجام شد و درحال حاضر آیین‌نامه‌ی آن در حال بازنگری است؛ باید این مهم را با آموزش و حمایت بیشتر پیش ببریم به صورتی که در دورترین و ضعیف‌ترین کارگاه‌ها هم قابل دسترسی باشد. ما هر چه برای آموزش کارفرمایان و کارگران در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم، در واقع از حوادث بیشتر جلوگیری کرده‌ایم.
این کارشناس ایمنی و بهداشت اظهار کرد: موضوع بسیار مهم دیگر این است که این دولت در خصوص کارگاه‌های ساختمانی در وزارت کار مسئولیت بیشتری برعهده بگیرد. به طور مثال در حوزه‌ی مشاوران حفاظت فنی از سالی که آیین‌نامه‌ی مشاوران بازنگری شد و اولین دوره‌ی جذب آن شروع شد، بحث ایمنی ساختمان مطرح شد اما حمایتی از آن صورت نگرفت. در صورتیکه این مشاوران حفاظت فنی در حوزه‌ی ساختمان می‌بایست با تدوین راهکارها و روابطی در کارگاه‌های ساختمانی مستقر شوند و یا کارگاه‌ها زیر نظر آن‌ها قرار بگیرد.
وی ادامه داد: تقریبا نیمی از حوادث در کارگاه‌های ساختمانی اتفاق می‌افتد و اگر به دنبال این هستیم که این حوادث را کاهش دهیم باید وزارت کار در حوزه‌ی ایمنی ساختمان، دید خود را باز کند و حمایت بیشتری انجام دهد. سال گذشته در دستورالعمل اجرایی مشاوران، ایمنی ساختمان را حذف کرده بودند که با کلی پیگیری از طریق انجمن صنفی مشاوران و مجموعه‌های دیگر وزارت کار متقاعد شد که ایمنی ساختمان باید درون این گروه قرار بگیرد و حمایت شود.
بازرسان کار باید به دو برابر تعداد فعلی برسند
وزارت کار با انجمن‌ها و تشکل‌ها ارتباط بگیرد
غفوری در ادامه با اشاره به وضعیت بازرسی کار گفت: در حال حاضر سرانه‌ی بازرسان کار ما بسیار کم است و اگر به دنبال این هستیم که نظارتهای حاکمیتی در جهت کنترل بیشتر ایمنی کارگاه‌ها افزایش پیدا کند نیاز به جذب نیرو داریم. دولت باید اجازه دهد تا بازرسان کار حداقل به دو برابر تعداد فعلی برسد. در غیر اینصورت قطع به یقین خیلی از کارگاه‌ها از دید بازرسان کار مغفول می‌ماند و یا بازرسان با فواصل زیادی از کارگاه‌ها بازدید می‌کنند که با این وضعیت به اهداف خود درزمینه‌ی ایمنی و بهداشت نخواهیم رسید.
این کارشناس ایمنی و بهداشت در ادامه تاکید کرد: اگر وزارت کار به دنبال بهبود وضعیت ایمنی و بهداشت در این دولت است باید رابطه‌ی تنگاتنگی با انجمن‌ها و تشکل‌های مربوطه و تخصصی داشته باشد. به طور مثال انجمن صنفی کارفرمایی شرکتهای مشاوران و خدمات‌دهندگان حفاظت فنی و ایمنی که ذیل وزارت کار در سال ۹۸ تشکیل شد تا به امروز صرفا در یک جلسه‌ی تخصصیِ بررسی که مربوط به ایمنی جایگاه‌های سوخت بوده، دعوت به همکاری شده است و در سایر فرآیندهای تصمیم‌سازی در زمینه‌ی ایمنی از این تشکل استفاده نشده است.
غفوری افزود: همچنین ما انجمن‌های علمی بسیاری داریم که اساتید دانشگاه در آن عضو هستند و اگر وزارت کار به دنبال کاهش حوادث و ایجاد تغییر محسوس در وضعیت ایمنی و بهداشت کشور است باید با اینها ارتباط بیشتری برقرار کند و نقش این تشکل‌ها را در تصمیم‌سازی‌ها افزایش دهد. اینکه صرفا تشکل و انجمنی ایجاد شود و کسی به آن توجهی نکند و هر مسئولی ساز خود را بزند، در نهایت به جایی نخواهیم رسید.
تک‌روی‌ها مانع پیشروی در بهبود وضعیت ایمنی و بهداشت می‌شود
مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی وزارت کار در بخش دیگری از صحبتهایش با اشاره به ماده ۱۰۶ قانون کار گفت: در این ماده آمده که هر آیین‌نامه و دستوالعملی بخواهد تصویب شود باید به امضای وزیر کار و وزیر بهداشت برسد اما نکته‌ی قابل توجه این است که هر کدام برای خود تصمیماتی جداگانه می‌گیرند. به طور مثال به تازگی وزارت بهداشت دستورالعملی تحت عنوان تعیین صلاحیت مسئول بهداشت حرفه‌ای تنظیم کرده که کاملا بی‌ربط و غیرقانونی است. در واقع در این دستورالعمل گفته شده کارشناس بهداشتی که ۴سال در دانشگاه درس خوانده و در نهایت مدرک لیسانس خود را گرفته باز باید مدرک دیگری بگیرد تا به عنوان مسئول بهداشت حرفه‌ای مورد تائید قرار بگیرد. همین قضیه هم در مورد مسئول ایمنی پیش آمد؛ یعنی آیین نامه‌ی به‌کارگیری مسئولان ایمنی در کارگاه‌ها را وزارت کار به صورت تکی و بدون توجه به نظر وزارت بهداشت تصویب کرده بود که در نهایت دیوان آن را رد کرد.
غفوری ادامه داد: در واقع من می‌خواهم بگویم که این تک‌روی‌ها، نگاه‌های شخصی، عدم هماهنگی‌ها و عدم درنظر گرفتن سبقه‌ی اقداماتی که تاکنون انجام شده باعث می‌شود ما در زمینه‌ی ایمنی و بهداشت به نتیجه‌ی مورد نظر نرسیم. در گذشته این مشارکت بین وزارت بهداشت و وزارت کار بیشتر بود اما الان به شدت کاهش پیدا کرده است و وزارت بهداشت و وزارت کار هر کدام ساز خود را می‌زنند. این وضعیت باعث می‌شود ناهمگونی اتفاق بیفتد.
وی تصریح کرد: مثال بارز آنچه عرض کردم را به خوبی می‌توان در دستورالعمل‌های متعدد حمل بار در کشور مشاهده کرد که هر کدام از اینها موارد متفاوتی را می‌گویند در صورتیکه همه‌ی اینها می‌توانند یکپارچه باشند. به نظر من باید این هماهنگی را بیشتر کنیم.
مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی وزارت کار بیان کرد: دوستانی که قرار است در مسند کار قرار بگیرند، یعنی معاونت روابط کار، مدیر کل بازرسی کار، رئیس مرکز تحقیقات، رئیس مرکز سلامت محیط کار و دیگران باید هماهنگی لازم را انجام دهند و بتوانند با هم افزایی و ارتباط بیشتر با سایر تشکل‌ها کار را جلو ببرند.
لزوم ایجاد نظام مهندسی ایمنی و بهداشت کار
غفری در ادامه‌ی صحبتهایش تاکید کرد: اگر دولت جدید به دنبال این است که به یک ساختار کامل در حوزه‌ی ایمنی و بهداشت کار برسد باید نظام مهندسی و ایمنی بهداشت کار در کشور ایجاد کند. آن‌ها باید لایحه‌ای در این زمینه بنویسند و به مجلس تحویل دهند. ببینید مثل نظام مهندسی ساختمان و نظام مهندسی معدن و سایر نظام مهندسی‌ها، در بحث ایمنی و بهداشت هم که با جان آدم‌ها سروکار دارد، به نظام مهندسی نیاز داریم تا تمام تشکل‌ها ذیل یک نظام مهندسی قرار بگیرد و بتواند با قدرت اجرایی بیشتر و حمایت قانونگذار به کاهش حوادث و بیماریهای محیط کار کمک کند.
غفاری در پایان گفت: در حال حاضر آمار حوادث کار در کشور ما بسیار بالاست، این درحالیست که ما بانک اطلاعاتی کاملی در مورد بیماریهای ناشی از کار نداریم و اگر آمار این بیماری‌ها را هم به حوادث ناشی از کار اضافه کنیم متاسفانه با آمار بالایی مواجه خواهیم شد. بنابراین ما باید ضعفهای خود را ببینیم و در این زمینه برنامه‌ریزی لازم انجام دهیم تا نیروی کار سالمی داشته باشیم و بتوانیم در مسیر تولید قدم‌های خوبی برداریم.
