افشار سلیمانی در گفت‌وگو با ایلنا:
روسیه از طرح امنیت خلیج‌فارس برای چانه‌زنی با غرب استفاده می‌کند/ کرملین به دنبال مدیریت پیرامون خود از خلیج‌فارس است/ اختلاف کشورهای اسلامی مانع استقرار امنیت بومی
سفیر پیشین ایران در آذربایجان گفت: روس‌ها به دنبال کسب منافع خود از حضور در خلیج فارس هستند تا بتوانند در مواجهه با غرب امتیازگیری کنند.
«افشار سلیمانی» سفیر پیشین ایران در آذربایجان در تشریح ابعاد طرح روسی امنیت خلیج‌فارس در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: طرح روسیه برای امنیت خلیج فارس که از سال ۱۳۹۸ مطرح بود، از چند جنبه قابلیت تحلیل دارد که بخشی از آن به قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برمی‌گردد. در آن دوران شوروی به دلیل بالا گرفتن جنگ سرد میان دو بلوک در خلیج فارس حضور داشت؛ به گونه‌ای که در عراق همگرایی‌هایی میان مسکو و بغداد وجود داشت و این در حالی بود که ایران در زمان پهلوی در کانال بلوک غرب قرار داشت. حالا پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی قرار بر این بود که نظام دوقطبی آرام آرام به یک جهان چندقطبی تبدیل شود که معتقدم هنوز هم این اتفاق رخ نداده است و همچنان ساز و کار جهانی با ابهام‌های مختلفی روبه‌رو است و این در حالیست که دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور سابق آمریکا به گونه‌ای رفتار کرد که ضربات متعددی از ناحیه واشنگتن به جهان وارد شد.
وی ادامه داد: حالا که بایدن وارد کاخ سفید شده، به دنبال تقویت متحدان اروپایی خود است و قصد دارد تا به صورت جدی چین و روسیه را مورد هدف قرار دهد. بر این اساس، یک اتحاد نسبی توسط کشورهای غربی به وقوع پیوسته تا بتوانند از این طریق چین و روسیه را مهار کنند و منافع حداکثری خود را با طرح و اجرای سناریوهای گوناگون تامین کنند. این در حالی است که روس‌ها هم به دنبال بازیگری در عرصه جهانی هستند اما واقعیت این است که روسیه امروز را نمی‌توان با شوروی سابق مقایسه کرد. درست است که روسیه امروز از حیث مساحت و همچنین از منظر نظامی و امنیتی بسیار قوی‌تر از شوروی است اما باید توجه داشته باشیم که فاکتورهای قدرت روسیه به هیچ وجه همانند شوروی نیست؛ آنها به دنبال این هستند که پیرامون خود را بر اساس سناریوهای مختلف و طرح‌های گوناگون ایمن نگه دارند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: به عنوان مثال روس‌ها علناً در پرونده‌هایی مانند اوکراین، قره‌باغ، بلاروس، گرجستان و غیره طی سال‌های گذشته ورود کردند تا بتوانند خارجِ نزدیک خود را ایزوله کنند. این مسأله دقیقاً در راستای تئوری حفظ و تثبیت مولفه‌های قدرت روسیه جلو رفته که انتقادهای زیادی از سوی غربی‌ها متوجه مسکو کرده است. در همین حال آنها سعی می‌کنند تا نگاه خود را به حاشیه خلیج فارس، بر اساس منافع‌شان تامین کنند و حتی به دنبال آن هستند تا از طریق ارتباطی که با ایران دارند به حاشیه خلیج فارس نزدیک و نزدیک‌تر شوند. معتقدم طرح روسیه برای امنیت خلیج فارس اساساً یک اهرم برای تامین امنیت پیرامون این کشور است. از سوی دیگر روس‌ها سعی می‌کنند با ارائه طرح مذکور، یک اهرم چانه‌زنی برای خود در مذاکرات، منازعات و رقابت‌های خود با غرب دست و پا کرده و بتوانند با استفاده از حضور در خلیج فارس، امنیت مناطقی مانند قفقاز و اطراف خود را تثبیت کنند.
سلیمانی افزود: توجه داشته باشید که هدف اصلی روسیه از ارائه مجدد طرح امنیت در خلیج فارس اساساً منطقه خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس نیست. هم‌اکنون انتقادهایی در رابطه با حضور روسیه در سوریه وجود دارد و مخالفان پوتین به هزینه‌های سرسام‌آور این حضور اشاره می‌کنند. به همین دلیل معتقدم طرح روسی امنیت خلیج فارس در کُل یک پرونده دوم است که برای تامین منافع روسیه در اطراف خود استفاده می‌شود. این سناریو در اصل یک پروژه اهرم‌سازی در برابر غرب است تا بتواند با پیشروی‌های ناتو و ماجراجویی‌های غرب مقابله کند. نکته بسیار مهم دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که از نظر من مطرح شدن چنین طرحی نشان از ضعف کشورهای اسلامی منطقه دارد. کشورهای منطقه از ایران گرفته تا سایر دولت‌های خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس دارای اشتراکات دینی و فرهنگی زیادی هستند که می‌توانند خودشان تامین امنیت خلیج فارس را بر عهده بگیرند اما متاسفانه نزاع‌های سیاسی و امنیتی و حتی تقابل‌ها در حوزه اقتصاد و انرژی موجب شده که این اشتراکات به اختلافات تبدیل شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اختلاف‌های موجود در منطقه و به خصوص در حاشیه خلیج فارس، فضا را برای حضور روس‌ها و تامین منافع‌شان در خلیج فارس باز می‌گذارد. شک نکنید که روس‌ها در حال استفاده از اختلافات در منطقه و خلیج فارس به نفع خود هستند و باعث تاسف است که کشورهای اسلامی منطقه نمی‌توانند به یک جمع‌بندی مشترک در منطقه برسند. متاسفانه سیاست خارجی نامتوازن در منطقه به نفع روسیه رقم خورده است و علاوه بر آن ما در حال هزینه دادن به نفع روس‌ها هستیم. بر این اساس باید کانال گفت‌وگو و همکاری‌های منطقه‌ای بیش از گذشته باز شود تا خودمان بتوانیم مسائل را در منطقه حل و فصل کنیم؛ اگر به غیر از این باشد آرگونومی سیاسی و امنیتی منطقه دستخوش تصمیمات دیگری خواهد شد.
