از کودکیِ ناهنجار تا تنهایی در بزرگسالی/ اینجا همه از واقعیت‌ گریزان هستند

«علی‌سام صادقی» نویسنده و کارگردان فیلم کوتاه «قلط دیکطه‌ای» که برای فیلم «سربست» به نویسندگی و کارگردانی میلاد منصوری؛ کاندیدای جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره امریکای جنوبی شده است، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، این فیلم را اثری درباره کودکان و تاثیر رفتارهای مستقیم و غیرمستقیم والدین بر شکل‌گیری هویت آنها در آینده خواند و تشریح کرد: داستان در مورد پسری ده ساله به نام «پارسا»ست که درگیر یکسری اتفاق ساده و در عین حال پیچیده می‌شود؛ اتفاقاتی که برای کودکانی در این سنین و چه بسا برای خیلی از ما، رقم می‌خورد و تاثیر به‌سزایی در آینده هر فردی دارد.

او با بیان اینکه «به این فکر کردیم که چه می‌شود به جز حرف زدن و ایراد گرفتن یا تکرار یکسری اخبار منفی، بتوانیم کاری برای کودکانی انجام دهیم که آینده جامعه را تشکیل می‌دهند» گفت: برای مدت حدود شش ماه، تحقیق‌ها و پژوهش‌هایی درباره مسائل روانی و روحی داشتیم و با پزشکان متعددی گفتگو کردیم و متوجه شدیم روان‌شناسان معتقدند که تیپ شخصیتی هر فرد و کالبد روحی روانی او از زمانی که به دنیا می‌آید تا سن ۱۳-۱۴ سالگی شکل می‌گیرد و بعد از آن تقریبا فرد دیگر همان آموزه‌ها را تکرار می‌کند.

صادقی که این روزها کارگاه‌هایی را بر اساس متد به‌روز سوفرولوژی برگزار می‌کند، ادامه داد: آنچه که تیپ اصلی شخصیت یک فرد را شکل می‌دهد، متاثر از تعلیم و تربیت دوره کودکی و رفتارهای والدین است، ما هم سعی کردیم در فیلم به این قصه بپردازیم.

او با تاکید بر اینکه «آسیب‌های روانی در دوران کودکی و دوران رشد، باعث اختلال در هویت‌سازی فرد می‌شود و در دوران بزرگسالی فرد را مملو از تنش و دچار پیچیدگی‌های ناپیدایی در روابطش می‌کند» خاطرنشان کرد: روانشناسان معتقدند آزارهای رفتاری و روانی که از بدو تولد تا حدود سیزده سالگی برای یک کودک رخ می‌دهد هویت او را تحت تاثیر مستقیم قرار می‌دهند؛ هویت‌سازی، یعنی من کیستم؟ اولین سوال که هر کسی از خودش می‌پرسد و معنای دیگرش، بهم پیوستگی ادراک، احساس، عواطف و عقل است.

کارگردان فیلم «قلط دیکطه‌ای» یکی از تاثیرات مستقیم شکل گرفتن درست ادراک فرد از خودش را عزت نفس در او خواند و گفت: متاسفانه به خاطر فقر فرهنگی که نه فقط در ایران بلکه در اکثر جوامع وجود دارد، و همچنین آموزش و تعلیم و تربیت ناصحیح هم در خانه و هم جامعه، ما را کمتر از آگاهی و دانشی برخوردار می‌کند که بتوانیم در آینده تاثیر مثبتی بر جامعه بگذاریم. جامعه‌ای که آن را همین کودکانی تشکیل می‌دهند که از چنین آموزش‌هایی محروم بوده‌اند.

صادقی با اشاره به اینکه سراغ این موضوع رفته تا بتواند نگاه مخاطبان را به این مساله جلب کند که چقدر کلام و لحن ما می‌تواند روی افراد، به خصوص کودکان تاثیر بگذارد، گفت: در دوره‌ای که بیشتر حرف‌ها غر زدن است و همه‌جا سرشار از خبرهای بد، فکر کردم باید کاری کرد و از مدیوم سینما بهره بردم تا این موضوع را تحلیل کنیم؛ اینکه ما غافل از تاثیر رفتارهایمان روی کودکانی هستیم که جامعه را تشکیل می‌دهند و نمی‌دانیم که همین آموزه‌ها منجر به هویت‌سازی غلط کودکان می‌شوند.

او خاطرنشان کرد: من شش ماه همراه گروهی از متخصصان روان‌پزشکی بودم و متوجه شدم نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که این گونه افراد معمولا تمایلی برای به یاد آوردن خاطرات دوران کودکی‌شان ندارند. با اینکه اتفاقا در ذهن و روح و جسم‌شان هر لحظه این خاطرات را با خود حمل می‌کنند، ولی انگار حس دیگری دارند؛ انگار تکه‌ای از وجودشان گم شده است.

این کارگردان و نویسنده ادامه داد: این افراد در بزرگسالی وقتی می‌خواهند رابطه‌ای عاطفی برقرار کنند، به سوی کسانی جذب می‌شوند که مانند خودشان است و به همین دلیل هم اغلب در رابطه دچار شکست می‌شوند و رابطه‌های ناپایداری را مدام تکرار می‌کنند. مساله‌ای که تاثیر مستقیمی بر آمار به‌هم خوردن ازدواج‌ها، رشد طلاق و خشونت‌های اجتماعی دارد.

صادقی با بیان اینکه «آنها این‌گونه روابط را انتخاب می‌کنند تا از آشفتگی و سردرگمی خلاص شوند؛ اتفاقی که شاید در ابتدای رابطه رخ بدهد» گفت: اما بعد از مدتی به این نتیجه می‌رسند که «تنهایی» علاج دردشان است و همین باور، عدم خشنودی و عدم رضایت را برایشان به ارمغان آورده و دچار بی‌احساسی هیجانی می‌شوند. انگار شادی‌های تصنعی را فقط برای گذراندن لحظات زندگی انتخاب می‌کنند. همانطور که در جامعه امروز و در دنیای مجازی و واقعی، نمونه‌های بسیاری از این‌گونه افراد را می‌بینیم که سر ریز از چنین ویژگی‌هایی هستند. با اینکه سعی در نشان دادن چیز دیگری دارند و از واقعیت موجود گریزان‌اند، اما همیشه از ته قلب، احساس نارضایتی و ناراحتی را دارند.

او تصریح کرد: این احساس عدم امنیت باعث بروز مکانیسم‌هایی دفاعی در این افراد می‌شود؛ مانند افسردگی، پرخاشگری، اعتیاد، سوءمصرف مواد مخدر و میل به بزهکاری‌هایی چون کلاهبرداری و... بدون نیاز به جنبه‌های مالی‌اش. شاید این آدمی که دست به دزدی می‌زند اصلا احتیاجی به آن پول نداشته باشد اما برای تخلیه خودش این کار را انجام می‌دهد. شاید در خیابانی که ترافیک است عجله‌ای برای رسیدن به مقصد نداشته باشد اما سر هر مساله‌ای میل دارد که با دیگران گلاویز و وارد کشمکش شود. چون این خشم و نارضایتی در هویتش نهادینه شده، چنین رفتارهایی هم ناخودآگاه از او سر می‌زند.

صادقی با تاکید بر اینکه «هرچه وضعیت اقتصادی جامعه بدتر شده و مردم تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند، چنین رفتارها و اتفاق‌هایی هم افزایش یافته و در جامعه فوران می‌کند.» یادآور شد: همانطور که امروز، از صبح که بلند می‌شویم تا شب که می‌خوابیم بارها و بارها نمونه‌هایی از اخبار خشونت و درگیری را در تمام شهرها می‌خوانیم و می‌شنویم.

کارگردان فیلم «قلط دیکطه‌ای» خاطرنشان کرد: سعی کردم فیلم را با تمرکز بر این موضوع و جلب توجه والدین و آدم‌هایی که می‌خواهند در آینده بچه‌دار شوند بسازم و نوری هرچند کوچک بتابانم بر نقطه‌های تاریکی از روابط و رفتارهای میان والدین و فرزندان. تا شاید به جز غر زدن و تکرار اخبار کلیشه‌ای، بتوانیم اقدام موثری را صورت دهیم.

صادقی در پایان با تاکید بر اینکه «خیلی از ما حتی اگر دوران کودکی خوبی هم نداشته باشیم، می‌توانیم با خواندن و مطالعه در این زمینه و استفاده از کمک تخصصی روان‌شناسان نقاط تاریک درون‌مان را پیدا کرده و سعی کنیم نسبت به دیروز خودمان اندازه حتی نیم درصد بهتر باشیم» یادآور شد: اگر به این‌ها توجه کنیم مطمئنا هم حال بهتر و هم آینده و جامعه بهتری خواهیم داشت.

 «قلط دیکطه‌ای» به نویسندگی و کارگردانی علی‌سام صادقی در نامیرا فیلم تهیه شده و سحر حق‌شناس، فرید دلاور، مهسا جوادی، حامد ربیعی، محمدپارسا شکفته و برسام بلوچی در آن بازی می‌کنند.

دیگر عوامل این فیلم عبارتند از: مشاور کارگردان: میلاد منصوری، مشاور فیلمنامه: دکتر داریوش توسلی، سرپرست گروه بازیگران و دستیار کارگردان: فائقه شلالوند، مدیر فیلمبرداری: مهدی میرمحمدی، صدابردار: جابر انصاریان، تدوین: محمد خلفی، طراح گریم: زهرا شمس، طراح صحنه و لباس: علی فراستی، موسیقی: میلاد عرب، عکاس و دستیار فیلمبردار: رضا تیموری، مدیر تولید: حسام نورمحمدی، ساخت تیزر پشت صحنه: هومن ترابی.