طاهری در گفت‌وگو با ایلنا:
سازمان سیا به دنبال رصد طالبان و منطقه از اسلام‌آباد است/ افغانستان به کانون جنگ اطلاعاتی تبدیل می‌شود/ قرابتی میان طالبان و تکنوکرات‌ها وجود ندارد
رایزن پیشین ایران در افغانستان گفت: آمریکایی‌ها در حال خارج کردن سخت‌افزارهای خود از افغانستان هستند و به جای آن قدرت نرم‌افزاری یا همان فعالیت‌های اطلاعاتی‌شان را کلید خواهند زد.
«عبدالمحمد طاهری» رایزن پیشین ایران در افغانستان در تشریح دلایل درخواست آمریکا برای تاسیس پایگاه نظامی و ایستگاه اطلاعاتی در پاکستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: برای تحلیل این موضوع باید در نظر داشته باشیم که آمریکایی‌ها حداقل به مدت ۲۰ سال به صورت مستقیم در افغانستان هزینه کردند و در این بین هزاران نفر تلفات دادند. تجهیزاتی که آنها در فرودگاه‌هایی مانند قندهار، کابل و فراه به کار گرفتند، بدون تردید از مدرن‌ترین تجهیزات و تسلیحات روز دنیا بود. تمام این مسائل نشان می‌دهد که میلیاردها دلار در افغانستان توسط واشنگتن هزینه شده است و حالا آنها به دنبال خارج شدن از این کشور هستند. همین مسئله باعث می‌شود تا به این نتیجه برسیم که خروج کامل آمریکایی‌ها از افغانستان به هیچ وجه محتمل نیست و حالا آنها به دنبال جایگزین سناریوی خود هستند. در این راستا طی روزهای اخیر اخباری از سوی رسانه‌های آمریکا منتشر شده که نشان می‌دهد سازمان سیا به دنبال احداث پایگاه در کشورهای همسایه افغانستان و به خصوص کشور پاکستان است.
وی ادامه داد: گرچه پاکستانی‌ها در ظاهر با این موضوع مخالفت کردند و سر و صداهای زیادی به پا شده اما واقعیت این است که آنها مجبور به تمکین از آمریکا خواهند بود. به یاد دارید که طی سال‌های گذشته آمریکایی‌ها میلیاردها دلار کمک مالی به اسلام‌آباد برای مبارزه با تروریست ارائه دادند و بدون تردید حالا پاکستانی‌ها باید درخواست‌های آمریکا را اجابت کنند. به همین دلیل معتقدم که اسلام‌آباد در مورد تاسیس پایگاه‌های آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا در خاک خود کوتاه خواهد آمد. از سوی دیگر پنتاگون هم اعلام کرده که به دنبال احداث پایگاه‌های جدید در همسایگی افغانستان است و جمع این دو مولفه نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها سخت‌افزار خود را از افغانستان خارج خواهند کرد و در کشورهای اطراف مستقر می‌شوند. از منظر دیگر تیم جو بایدن و همچنین ساختار امنیتی ایالات متحده اقدام به تقویت مدار اطلاعاتی و همچنین ساختار نرم‌افزار خود در افغانستان و اطراف آن خواهد کرد که باید آن را شروع یک جنگ اطلاعاتی جدید در افغانستان بنامیم.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: این اقدام آمریکایی‌ها بدون تردید سناریوی تازه‌ای به حساب نمی‌آید اما مدل آن با توجه به شرایط فعلی منطقه اهمیت دارد. آنها با استقرار پایگاه‌های سازمان سیا در اطراف افغانستان سعی می‌کنند طالبان را رصد کنند و پس از آن تمرکز خود را بر فعالیت‌های جاری این کشور و همچنین ایران و روسیه و غیره، متمرکز معطوف می‌کنند. به این جهت اگر بگوییم که فعالیت‌های اطلاعاتی آمریکا از همین حالا در منطقه دوبرابر شده است، گزافه نگفته‌ایم و دلیلش هم آن است که آنها نمی‌خواهند همانند شوروی سابق بازی بخورند. به همین دلیل تیم‌های مستشاری آمریکا در افغانستان و همچنین ایستگاه‌های اطلاعاتی آنها فعال‌تر خواهند شد و حتی افسران آنها با هماهنگی دولت فعلی افغانستان در فرودگاه‌ها مستقر می‌شوند. تمامی این تحولات در حالی اتفاق می‌افتد که به نظرم برنده پرونده افغانستان تا به اینجا طالبان بوده و این در حالی است که ملت افغانستان همچنان با مشکلات، محرومیت‌ها و فقر دست و پنجه نرم می‌کنند؛ خصوصاً آن‌که هزاره‌ها هنوز هم در این کشور مظلوم واقع شده‌اند.
طاهری افزود: از منظری دیگر، داده‌ها و اخبار مخابره شده از افغانستان نشان می‌دهد که طالبان همچنان در حال پیشروی و فتح کردن ولایات مختلف است؛ به گونه‌ای که همین چند روز پیش آنها در ولایت بادغیس چندین عملیات انجام داده‌اند. در همین راستا باید از آمریکایی‌ها سوال شود که چرا طی این ۲۰ سال با وجود استخدام مشاوران ارشد اعم از مشاوران سیاسی، نظامی و امنیتی هیچ تمهیدی برای زمان خروج از افغانستان نداشته‌اند و همین حالا که آنها در خاک افغانستان هستند، هر روز مردم به خاک و خون کشیده می‌شوند. عده‌ای هم در این میان معتقدند که اگر طالبان با دولت افغانستان مصالحه کند همه چیز درست می‌شود اما این تحلیل غلط است. از منظر مبنایی باید متوجه بود که رفتار طالبان اساساً هیچ شباهت و قرابتی با تکنوکرات‌ها و لیبرالیسم ندارد و به همین دلیل معتقدم رسیدن به یک ساز و کار مشترک میان طالبان و دولت افغانستان دور از انتظار است.
وی گفت: نکته دیگر که به نظرم تمام مشکلات امروز افغانستان از آن نشأت می‌گیرد توافق دوحه است. توجه داشته باشید که ایالات متحده صرفاً با بخشی از طالبان مصالحه کرده که من به آن «مصالحه کاغذی» می‌گویم نه «مصالحه عملی» که بتوان با استناد به آن اوضاع کشور را سر و سامان داد. بر این اساس مابقی این جریان زیر نظر آمریکا قرار ندارد و به همین دلیل است که ما هر روز شاهد عملیات‌های جدید در سراسر خاک افغانستان هستیم؛ چراکه صرفاً با بخشی از طالبان مصالحه شده و حتی گفته می‌شود در این میان داعش هم از فرصت استفاده کرده و در حال قتل‌عام غیرنظامیان در کابل و سایر ولایات است. مشکل دیگر این است که اوضاع به حدی به هم ریخته که ما شاهد ناامن شدن مناطق شمالی افغانستان هستیم و این موضوع بسیار حائز اهمیت است. این مناطق از گذشته تاکنون به عنوان منطقه سفید و امن مطرح بوده و حالا مجددا ناامنی در آنجا رخ عیان کرده است؛ تا جایی که ما شاهد قتل‌عام هزاره‌ها در شمال افغانستان هستیم.
این کارشناس مسائل افغانستان عنوان کرد: اگر نگاهی به این مؤلفه‌ها بیندازیم، به خوبی می‌بینیم که سفر زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه دولت آمریکا در پرونده صلح افغانستان به کابل و دوحه هم نمی‌تواند گره‌گشای مشکلات باشد. واقعیتی که امروزه در صحنه سیاسی و میدانی افغانستان باید دیده شود این است که اگر آمریکایی‌ها از سال‌ها پیش به مسائل فرهنگی توجه داشتند و بودجه‌های کلانشان را در آنجا هزینه می‌کردند، بدون تردید اوضاع درست می‌شد. مسئله این است که مردم افغانستان حالا به دلیل مشکلات و فقر فرهنگی و همچنین عدم کارایی دولت، به سمت طالبان گرایش پیدا کرده‌اند. آنها می‌گویند طالبان دزد نیستند و از سوی دیگر می‌توانند برای ما تامین امنیت کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: این دو مؤلفه نشان می‌دهد که طی ۲۰ سال گذشته سیاسیون افغانستان و همچنین ایالت متحده نتوانسته روی بهینه‌سازی فرهنگی کار کند و صرفاً بر آموزش‌های نظامی ارتش تکیه کرده بودند. اگر آموزش‌های فرهنگی و بهینه‌سازی بومی انجام می‌شد بدون تردید ساز و کار بیرونی ایجاد و همچنین انسجام درونی تقویت می‌شد. بر این اساس معتقدم مشکلات افغانستان نه تنها به این زودی حل نخواهد شد بلکه دامن همسایگان از جمله ایران را هم خواهد گرفت که می‌تواند هزینه‌های زیادی در ابعاد سیاسی، امنیتی و حتی جغرافیایی داشته باشد.
