سهم ناچیز کارگران از چرخه تولید کاکائو/ پدیده کودکان کار در مزارع بیداد می‌کند
بسیاری از کارگرانی که در مزارع کاکائو کشورهای در حال توسعه اشتغال دارند در فقر زندگی می‌کنند. ساعت کاری این گروه از کارگران زیاد است و امنیت شغلی برای آنها مفهومی ندارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، «پل لومیر» خبرنگار در حورزه مسائل و معضلات اجتماعی است که در حوزه روزنامه‌نگاری تحقیقاتی فعالیت می‌کند. او در آخرین گزارش خود، وضعیت کارگران شاغل در مزارع کاکائو کشور ساحل‌عاج را بررسی و به حضور گسترده کودکان کار در این بخش اشاره کرده است. نویسنده گزارش در بررسی میدانی خود، اطلاعات گزارش را گردآوری کرده است. ترجمه این گزارش مفصل را که در Equal Times منتشر شده، در ادامه می‌خوانید:
عقربه‌ها، ساعت ۲۰:۴۰ دقیقه را نشان می‌دهند، باد به شدت در حال وزیدن است و از میان درختان غول‌پیکر کاکائو عبور می‌کند. «ژان باپتیست»، کارگر سالخورده درباره شرایط کاری خود توضیح می‌دهد: «کارفرمایان معتقد هستند که تمامی موجودات زنده محکوم به مرگ هستند. هرچه که در جنگل وجود دارد باید برای کشت کاکائو از بین برود.» این کارگران در جنگل‌های نیمه غربی ساحل‌عاج زندگی می‌کنند، کشوری که ۴۰ درصد از کاکائوی جهان را تولید می‌کند.
تا جایی که چشم می‌بیند، درختان بلندقامت سوخته که ارتفاعشان به ۴ متر هم می‌رسد در میان مزارع کاکائو خودنمایی می‌کند. کارگران با سوزاندن درخت‌ها که مثل یک چتر بر سر آنها قرار دارد چنین چشم‌انداز هولناکی را برای خود به وجود آورده‌اند. آنها، درختان را با آداب و رسومی خاص قطع می‌کنند. باپتیست درباره وضعیت جنگل‌ها می‌گوید: «در روزگار جوانی، میمون‌های بسیاری را در جنگل می‌دیدم اما نابودی جنگل‌ها برای کشت کاکائو، آنها را در خطر انقراض قرار داده است.»
«دیده‌بان جهانی جنگل» نسبت به وضعیت جنگل‌های ساحل‌عاج هشدار داد و در گزارشی نوشت: «حدود ۹۰ درصد از جنگل‌های اصلی ساحل‌عاج برای کشت کاکائو از بین رفته‌اند. بر اساس مقیاس جهانی، روند جنگل‌زدایی در این کشور آفریقایی به شدت سرعت دارد. غنا که از همسایگان ساحل‌عاج است در صدر کشورهایی قرار دارد که بیشترین میزان جنگل‌زدایی را داشته‌اند.»
در بخشی از جنگل، دو برادر از اهالی «بورکینافاسو» زندگی می‌کنند. این دو کشاورز نسبت به تهی شدن خاک آگاه هستند و می‌دانند که امکان کشت کاکائو در ۲۰ سال آینده دیگر فراهم نخواهد بود. این دو کشاورز، جاه‌طلبی برای کسب درآمد بیشتر را عامل مهاجرت ارضی کارفرمایان می‌دانند.
کودکانی که برای جنگل‌زدایی به کار گمارده می‌شوند
به طور قطع و یقین، کشاورزان و کارفرمایان نقش مهمی در نابودی جنگل‌های نیمه‌غربی کشور ساحل‌عاج دارند و خاک حاصل‌خیز این منطقه را در جهت منافع مالی خود نابود کرده‌اند. دولت این کشور آفریقایی، مصوبه‌ای در ارتباط با ممنوعیت استفاده از «گلیفوسات» صادر نکرده است و بخش اعظمی از جنگل‌ها به وسیله این ماده سفید شیمیایی از بین رفته‌اند.
آنچه که اهمیت دارد، حضور گسترده کودکان کار در این بخش است. یک فروشنده محلی درباره حضور این کودکان کار توضیح می‌دهد: «ما نسبت به خطرناک بودن این شغل آگاه هستیم اما چاره دیگری نداریم. آیا کشورهای پیشرفته روش دیگری بجای این پودر سفید در دست دارند؟»
«باریس» ۱۹ساله که سابقه اشتغال در مزارع را دارد درباره شرایط کاری خود می‌گوید: «در سال جاری، شرایط کشاورزی به هیچ وجه مناسب نیست، ما راهکار دیگری نداریم و به ناچار از این پودر استفاده می‌کنیم.» این کارگر تجهیزات حفاظتی چندانی ندارد، یک ماسک قدیمی روی صورت و عینکی که به عنوان محافظ به چشم دارد، عینکش معمولی است و به هیچ وجه برای کشت و زرع مناسب نیست.
کارگران بسیاری مشغول به اسپری‌کردن پودر «گلیسوفات» هستند، در میان آنها، کودکی حضور دارد که سن و سال خود را نمی‌داند ولی ۱۲ساله به نظر می‌رسد. کارفرمای او ادعا می‌کند، پدر و مادر این کودک در اردوگاه‌های کار کشور بورکینافاسو اشتغال دارند و این کودک در مزارع ساحل‌عاج اشتغال دارد.
دانشگاه تولین با انتشار گزارشی در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد: «حدود ۲ میلیون و ۲۶ هزار کودک در مزارع کاکائو ساحل‌عاج و غنا اشتغال دارند که شرایط کاری اغلب آنها سخت توصیف شده است. اگرچه دولت این کشورها کار کودکان در مزارع را به طور رسمی ممنوع و برخورداری از شش سال تحصیل مقدماتی را اجباری کرده‌است اما اجرای مصوباتی از این دست بعید به نظر می‌رسد. حضور کودکان در اردوگاه‌های کار به طور عجیبی سرعت گرفته است.»
سهم ناچیز کارگران از چرخه تولید
نویسنده در ادامه مسیر تهیه گزارش خود با کارگاه تولید کاکائویی روبرو می‌شد که گروهی متشکل از ۱۶کارگر «مالایی» در آنجا اشتغال دارند و کیسه‌های کاکائو را حمل می‌کنند. درآمد این گروه از کارگران در اوج دوران کار حدود ۱۰ تا ۱۲ یورو در روز است که نسبت به کشاورزان، درآمد بیشتری دارند. این کارگران، کار در کارگاه تولیدی را نسبت به اشتغال در مزارع ترجیح می‌دهند. اگرچه کارگرانی که در کارگاه اشتغال دارند، مشاغل فصلی محسوب می‌شوند و پس از پایان کار به کشورهای خود بازمی‌گردند. بسیاری از کارگران، مهاجر داخلی هستند و در ضمن کار با کارگرانی که از کشورهای مالی یا بورکینافاسو با هدف اشتغال به ساحل‌عاج مهاجرت می‌کنند، برخورد می‌کنند.
مهاجران، کار خود را از ساعت ۵ صبح آغاز می‌کنند و تا آغاز شب به کار خود ادامه می‌دهند. آنها علاوه بر بارگیری کامیون‌ها، مسئول حمل این اجناس به مقصد هم هستند. سفر ۴۵۰ کیلومتری حدود ۱۵ ساعت زمان می‌برد. مسئولیت حمل و تحویل کالا برعهده کارگران است، آنها باید اجناس را به مقصد تحویل دهند تا دستمزد خود را دریافت کنند. امنیت در جنگل‌های ساحل‌عاج بسیار پایین و احتمال سرقت زیاد است.
یک کارگر توضیح می‌دهد: «افزایش قیمت کاکائو تا هزار فرانک در هر کیلو تنها دلیل افزایش تعداد دزدی‌ها در جاده نیست. وضعیت امنیتی بر تولید کاکائو بسیار تاثیرگذاشته و مشکلات متعددی در چرخه تولید ایجاد کرده است. رانندگان نقش اساسی در تولید کاکائو دارند و سارقان جان آنها را تهدید می‌کنند، این موضوع در شرایطی است که درآمد ماهیانه آنها حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ دلار است.»
کارگران در بزرگ‌ترین شهرک مسکونی زندگی می‌کنند و برای رسیدن به محل کار خود باید چندین کیلومتر را طی کنند. ساعت کاری آنها زیاد است و به 12 ساعت در طول روز می‌رسد و هیچ تضمینی برای ادامه کار نیر وجود ندارد. اگر کارگران بخواهند با وسیله نقلیه به محل کار خود بروند باید 10 درصد از درآمد روزانه خود را صرف کنند.
یک کارگر درباره وضعیت درآمدی ناچیز کارگران توضیح می‌دهد: «اولین تجربه زایمان همسرم ناموفق بود و بچه مرده به دنیا آمد. خود بچه مرده بود. زایمان همسرم در فصل کار نبود و من توانایی پرداخت هزینه‌های بیمارستانی را نداشتم. بیمارستان اسناد هویتی همسرم را به عنوان گرو نگه داشت تا هزینه‌ها پرداخت کنم.»
هزینه‌های زندگی بسیار زیاد است و کارگران مجبور هستند برای تامین مخارج خود، چندین شغل داشته باشند. بسیاری از کارگران مزارع کاکائو به عنوان شغل دوم، چوپانی می‌کنند. غرامت ایام بیماری نیز در ساحل‌عاج بسیار غیرمنصفانه است، کارگران تنها یک سوم از هزینه خسارت برآورد شده را دریافت می‌کنند.
