نکاتی درباره تفاهم نامه ۲۵ساله ایران و چین

حجم بالای انتقادات، حمله‌ها و تخریب‌ها در ارتباط با تفاهم‌نامه بین ایران و چین باعث شد، شرحی در این زمینه ارائه کنم.

بحث اول اینکه نظرات مخالف این تفاهم نامه، به سه دسته تقسیم می‌شوند:

۱- دسته‌ای که در گروه مخالف حکومت ج. ا. ایران قرار می‌گیرند که هر حرکتی که این نظام انجام دهد به آن حمله می‌کنند. در این دسته، مخالفین نظام، سلطنت طلب‌ها و تمام افراد و گروه‌های اپوزیسیون قرار دارند.

۲-دسته‌دوم کسانی هستند که مخالف دولت و تیم روحانی هستند و طبعا این اقدام را تایید نمی‌کنند.

۳- دسته سوم کسانی هستند که منتقد محتوای این تفاهم نامه هستندو به آن اشکالاتی وارد می‌کنند.

نگارنده در ارزیابی این تفاهم نامه، معطوف به کلیات آن، نکاتی را مطرح می‌کنم که شاید به فهم بهتر این پدیده کمک کند؛

۱- در تبیین وضعیت، باید گفت که ایران در حال حاضر در ارتباطات جهانی، دچار «پیچیدگی‌های خاصی» شده است و گره‌هایی در عرصه‌بین الملل در برابرش وجود دارد که‌به راحتی باز نمی‌شوند. شرایط تحریم از جمله نتایج این وضعیت است. کشور چین نیز با جمعیت بالای یک میلیاردی و جز پنج کشور دارای حق وتو بودن و همچنین قدرت اقتصادی بالا، یکی از قدرت‌های بزرگ آسیا و جهان است.

۲- در ارتباط با مزایا و بحث کشورداری، باید گفت مسلما هر گونه تفاهم نامه و قرارداد بین المللی که مبتنی بر اصل برد-برد باشد یک امتیاز برای سیاست خارجی آن کشور محسوب می‌شود. همچنین اینکه کشوری در فضای تحریم و انزوای ایران توسط قدرت جهانی چون آمریکا حاضر به همکاری با آن شده یک مزیت برای ایران به حساب می‌آید.

۳- در ارتباط‌با ملاحظات و شاید معایب تفاهم نامه به طور کلی این بحث مطرح است که در عرصه جهانی، ارتباط متوازن با طرف‌های قدرت (موازنه مثبت یا منفی) خیلی مهم است و این مطمئنا کشور را از مشکل تحت الحمایگی و وابستگی دور می‌کند. همچنین از آنجا که در جامعه ایرانی، تصور خوبی نسبت جنس چینی وجود ندارد ممکن است این تصور به دولت و متعهدان قراردادهای چینی نیز سرایت کند و لذا باید با مراقبت از طریق دستیابی به نتایج مطلوب، از تفاهم نامه به صورت درست محافظت کرد.

۴- «شفافیت» در عرصه حکمرانی، یک‌اصل مهم است و برای جلوگیری از گسترش شایعه‌ها و شکل گیری ابهامات و مشکلات بیشتر، بهتر است قبل و بعد از این اقدامات به طور مناسب، شفاف‌سازی صورت پذیرد.

۵- استفاده‌درست از سازوکارها و فرایندها در تصمیم گیری‌های ملی توسط نهادها و سازمان‌های زیربط بدون دخالت‌دادن ملاحظات تنگ‌نظرانه‌ی جناحی یک اصل مهم دیگر در زمینه تفاهم نامه‌های بین المللی به حساب می‌آید.

در مورد اینکه برخی می‌گویند، با ماجرای درگذشت مجری مشهور صداوسیما موضوع قرارداد ۲۵ ساله با چین به حاشیه می‌رود؛ بنده معتقدم که، هر چند هر دو خبر می‌توانند افکار عمومی را درگیر کنند ولی به معنی ورود تخصصی عموم به هر دو نیست چراکه سطح تخصصی و عمق اهمیت خبر مرگ‌ شخصی مشهور با تفاهم‌نامه‌اصلأ قابل مقایسه نیست.

باز با این اوصاف جریان‌سازان رسانه‌ای هر کاری می‌کنند.

فهم من از تفاهم‌نامه این است‌که خبر مرگ چندین نفر مشهور  هم اصلاً قابل مقایسه نیست با آن چراکه اهمیت و عمق موضوع قرارداد با چین بسیار زیاد است.