مجتبی جدی:
بسیاری از تئاترها نسبتی با جامعه و زمانه خود ندارند/ تئاتر دانشگاهی آلترناتیوهایی را مقابل جریان تئاتر بدنه رو می‌کند/ مشکل مالی نداریم
دبیر بیست و سومین جشنواره تئاتر دانشگاهی گفت: یک سال زمان برای ما کافی بود تا متوجه شویم که بسیاری از تئاترهایی که اکنون اجرا می‌شوند موزه‌ای هستند و دیگر هیچ نسبتی با جامعه و زمانه خودشان ندارند؛ نه صرفا از نظر محتوا، که از لحاظ پیش‌رو بودن.
«سید مجتبی جدی» دبیر بیست و سومین جشنواره تئاتر دانشگاهی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به قرمز شدن وضعیت کرونایی تهران در آستانه برگزاری این رویداد، تصریح کرد: همان روال قبل پابرجاست و تغییری نکرده. اسفند ماه سال گذشته بازبینی‌های مرحله اول را در بخش صحنه‌ای تهران و بخش مناطق انجام دادیم و انشالله هفته آینده جشنواره مناطق را در دامغان بتوانیم برگزار کنیم. برای بخش صحنه‌ای هم در اردیبهشت ماه و بعد از این تعطیلی‌ها، بازبینی‌های مرحله دوم را خواهیم داشت.
جدی درباره برپایی کارگاه فصل تئاتر مستند، هم خاطرنشان کرد: این کارگاه به مدت ۱۲ جلسه و ذیل برنامه‌های کارگاه‌های آموزشی جشنواره با همکاری مرکز تئاتر مولوی تعریف شده بود که تا الان ۸ جلسه آن برپا شده است و خروجی این کارگاه قرار است تولید اثری باشد که در جشنواره به صحنه برود. یوسف باپیری، محمد منعم، بهار کاتوزی و امین میری مدرسان این کارگاه هستند که هم‌زمان، هر چهار استاد در این کارگاه‌ها که هر جلسه‌اش حدود ۵ ساعت است، حضور دارند.
او در پاسخ به این سوال که «کرونا بر کمیت و کیفیت آثار رسیده به این دوره از جشنواره تاثیرگذار بوده؟» گفت: در جشنواره تئاتر دانشگاهی برخلاف جشنواره‌های دیگر، کارها باید حتما اورژینال باشند و قبل از حضور در این رویداد اجرا نرفته باشند؛ برای همین شرایط جشنواره خیلی وابسته به شرایط اجرای تئاتر در تهران نبود. اما قطعا فضای رخوت و ناامیدی که در این یک سال بر تئاتر کشور حکم‌فرما بود بر جشنواره و آثار رسیده به آن هم تاثیر داشته است.
دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی با تاکید بر اینکه اما با این وجود، ریزش آثار ارسالی به بخش صحنه‌ای نسبت به دوره‌های قبل خیلی کم بود، گفت: این دوره در بخش صحنه‌ای ۱۷۶ اثر برای بازبینی آمد که این عدد در دوره‌های قبل شاید بین ۱۸۰ تا ۱۹۰ اثر بود. یعنی تفاوت آماری چندانی وجود ندارد. از این تعداد هم، ۵۸ اثر را برای ورود به مرحله دوم انتخاب کردیم که برای بازبینی آماده شوند.
جدی با ارزیابی موضوع آثار رسیده به بیست و سومین جشنواره تئاتر دانشگاهی و نسبت آنها با فضای عمومی جامعه یادآور شد: تئاتر دانشگاهی نسبت به جشنواره‌های دیگر و حتی تئاتر بدنه -که در تئاتر شهر یا سالن‌های دیگر اجرا می‌شود- تفاوتی اساسی دارد مبنی بر اینکه آثار تولیدی‌اش ملحم از جریان تئاتر بدنه نیست و همیشه آلترناتیوهایی را نسبت به آن جریان رو کرده و ارائه داده است؛ چه در حوزه متن و فرم.
او با تاکید بر اینکه اکثر آثار اجرا شده یا ارائه شده در جشنواره تئاتر دانشگاهی به شکل تئاتر آلترناتیو هستند و نسبتی با تئاتر بدنه ندارند، ادامه داد: اما آنچه که در این دوره از جشنواره برایمان بسیار مهم بود و مدام به بچه‌ها آن را گوشزد می‌کردیم، نسبت داشتن اثر با جهانی بود که در آن زندگی می‌کنیم؛ چه در حوزه فرم و چه متن. اینکه اثر چه نسبتی با ما دارد؟ مایی که یک سال پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشتیم و با یک بیماری روبه‌رو شدیم که به ما ثابت کرد هیچ چیز پایداری در جهان وجود ندارد.
دبیر این دوره از جشنواره تئاتر دانشگاهی خاطرنشان کرد: کرونا اتفاقا الگویی برای ما بود تا به این فکر کنیم که تئاتر بعد از این دوران، قطعا شکل سابقش را از دست خواهد داد و تئاتری که در این سال‌ها می‌شناختیم و می‌دیدیم به زودی زود شکل موزه‌ای پیدا می‌کند. همانطور که در دهه ۷۰ کارهایی را می‌دیدیم که شبیه دهه ۶۰ بود -یعنی آثاری که در گذشته مانده بودند- آنجا یک دهه طول کشید تا ما به اصلاح از کارهای دهه شصتی عبور کنیم. اما الان چون سرعت همه‌چیز بالاست، یک سال زمان برای ما کافی بود تا متوجه شویم که بسیاری از تئاترهایی که اکنون اجرا می‌شوند موزه‌ای هستند و دیگر هیچ نسبتی با جامعه و زمانه خودشان ندارند؛ نه صرفا از نظر محتوا، که از لحاظ پیش‌رو بودن.
جدی ادامه داد: از این منظر، تئاتر دانشگاهی همواره یک پله جلوتر از بقیه جریان‌ها بوده است. حتی برای بخش «تجربه‌های اجرا» سعی کردیم فراخوانی تنظیم کنیم که بر اساس آن، استادان دیگر در یک سالن نمی‌نشستند تا برای جمعی سخنرانی کنند؛ آنها در خیابان کنار هنرجویان‌شان راه می‌رفتند و درباره وضعیتی که در آن هستند و هستیم و جهانی که در آن زندگی می‌کنیم حرف می‌زدند و اینکه قرار است بعد از این به فکر اندیشه‌های جدیدتری باشیم. حتی شکل کلاسیک سمینار را هم کنار گذاشتیم و سعی کردیم نسبت‌مان را با وضعیتی که در آن هستیم پیدا کنیم. بنابراین در همه شکل‌ها، این اتفاق و نگاهِ نو در جشنواره تئاتر دانشگاهی رخ داده و امیدوارم این روند ادامه پیدا کند.
او همچنین درباره بودجه و مسائل مالی که تبدیل به چالش ثابت جشنواره تئاتر دانشگاهی در سال‌های اخیر شده است، گفت: تا الان که بخشی از مطالبات پرداخت شده است؛ به‌طور مثال هزینه برگزاری جشنواره منطقه‌ای دامغان را یک سال پیش از طرف وزارتخانه واریز کردیم. و همچنین بخش عمده‌ای از مطالبات تعدادی از کارهایی که تا پایان اسفند سال گذشته انجام دادیم هم خوشبختانه پرداخت شده و تنها بخش دیگری مانده که قرار است طی هفته‌های آتی تسویه شود.
جدی در پایان یادآور شد: ضمن اینکه بر اساس قول حمایتی که از معاون وزیر علوم و دوستان دیگر وزارتخانه گرفته‌ایم فکر می‌کنم بیست و سومین جشنواره تئاتر دانشگاهی با مشکل بودجه و پرداخت‌ها مواجه نشود.
