استاد علوم سیاسی:
مذاکرات وین، اولین گام برای احیای برجام است/ عزم و اراده برای احیای توافق هسته‌ای وجود دارد/ لغو تحریم‌ها پیچیده‌تر و دشوارتر از آن است که در زمان اجرای برجام وجود داشت
استاد علوم سیاسی دانشگاه اکران با ابراز امیدواری نسبت به نشست وین تاکید کرد که این نشست می‌تواند اولین گام برای احیای برجام باشد.
کارل کالتنتالر، استاد علوم سیاسی مدیر مرکز تحقیقات اطلاعات و امنیت دانشگاه اکران است. وی در گفت‌وگو با ایلنا به بیان نظرات خود در مورد آینده برجام و نشست وین پرداخت.
وی در ابتدا گفت: به نظر می رسد مذاکرات غیرمستقیم در وین اولین قدم جدی توسط ایالات متحده و ایران برای احیای مجدد موضع و آغاز یک مذاکره جدی در مورد احیای توافق هسته‌ای باشد. این گفتگوها نشان می‌دهد که اصولاً هر دو طرف می‌خواهند در جایی که منافعشان تأمین شود به توافق برسند. ایران می‌خواهد از زیر تحریم‌هایی که اقتصاد آن را فلج می کند خارج شود و ایالات متحده نیز می‌خواهد ایران را از تولید سلاح هسته‌ای باز دارد. دستیابی به توافقی که هر دو طرف بتوانند با آن زندگی کنند، روندی طولانی و دشوار خواهد بود.
وی در ادامه در مورد احتمال موفقیت نشست وین گفت: بسیار ممکن است که این آغازی برای احیای موفقیت آمیز توافق هسته‌ای باشد که ایالات متحده آن را ترک کرد اما موارد مختلفی وجود دارد که می‌تواند مانع بازگشت به چنین توافقی شود. یک مانع بسیار مهم عدم اعتماد بین ایالات متحده و ایران است؛ اکنون بی‌اعتمادی بیشتر از آنچه در مورد مذاکره در خصوص برجام بود، وجود دارد. عامل بسیار مهم دیگر اسرائیل است. دولت اسرائیل معتقد است اعتماد به ایران برای ادامه توافق یا کنار گذاشتن تحریم‌ها علیه ایران، امنیت اسرائیل را به خطر می‌اندازد. اسرائیل تلاش خواهد کرد تا توافق هسته‌ای جدیدی بین ایران و قدرت‌های غربی اتفاق نیفتد. این کشور از هر وسیله‌ای که لازم باشد برای ممانعت از شکل‌گیری این توافق استفاده می‌کند.
وی اضافه کرد: کاملاً ممکن است که ایالات متحده تحریم ها علیه ایران را لغو کند اما مدت زیادی طول می‌کشد تا این اتفاق بیفتد. در هیچ سناریویی انجام این کار سریع نخواهد بود. راه لغو تحریم‌ها پیچیده‌تر و دشوارتر از آن است که در زمان اجرای برجام وجود داشت. این نیز به مدت زمانی بستگی دارد که رهبری ایران مایل است منتظر لغو تحریم‌ها باشد. ایران ممکن است صبر را در این روند از دست بدهد و به این نتیجه برسد که مذاکرات بی‌نتیجه است.
وی در مورد احیای برجام گفت: با توجه به خواسته‌های دولت بایدن و آنچه رهبران ایران می‌خواهند، تا حدودی احتمال دارد که توافق هسته‌ای احیا شود. برای من، این یعنی کمی بیش از ۵۰٪ احتمال احیای توافق. طیف وسیعی از کشورها در خاورمیانه که نمی‌خواهند این توافق دوباره احیا شود، مخالفت داخلی با توافق در ایالات متحده، بی‌اعتمادی رهبری ایران به آمریکا، همه می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند و احیای توافق را دشوار کنند؛ به همین دلیل گفتن اینکه حتما توافق احیا خواهد شد غیرواقعی است.
این استاد دانشگاه گفت: از جانب برخی از بازیگران، برای زنده نگه داشتن توافق هسته‌ای عزم و اراده وجود دارد و دیگران نیز به همان اندازه برای جلوگیری از توافق تصمیم و اراده دارند. واضح است که رهبران ایران و ایالات متحده مهم‌ترین طرف‌ها هستند؛ باید دید در سیاست آمریکا چه اتفاقی می‌افتد؛ اگر مذاکرات بیش از ۳سال طول بکشد و دولت جدید در ایالات متحده سر کار بیاید و بگوید نمی‌خواهد دوباره وارد توافق شود؟ این همین عدم اطمینان و اعتماد به ایالات متحده است.
وی افزود: مجاب کردم رهبران ایران برای اعتماد به آمریکا آن هم زمانی که اقتصاد ایران دچار مشکل شده، بسیار سخت است. رهبری ایران احساس می کند که باید امنیت ملی و همچنین منافع سیاسی خود را تأمین کند. همچنین، ایران باید متقاعد شود که خود را در معرض تهدید فیزیکی ایالات متحده، اسرائیل یا کشورهای عربی قرار نمی‌دهد که ایران را به عنوان یک دشمن می‌بینند. با گفتن این گزاره، این احتمال وجود دارد که رهبران ایران باور کنند که دولت ایالات متحده در رفع تحریم‌ها جدی است و تصمیم به اجرای کامل تعهدات هسته‌ای خود گرفته است. دولت ایران ممکن است سعی کند با بالا بردن میزان غنی‌سازی اورانیوم، به استفاده از اهرم فشار ادامه دهد. اگر دولت آمریکا از مذاکرات خارج شود، این نشانه آن خواهد بود که جامعه اطلاعاتی آمریکا ارزیابی کرده است که ایران در حال توسعه توانایی سلاح‌های هسته‌ای است.
