همایش «کاربردهای علم اصول در تفسیر قرآن با تاکید بر تفسیر المیزان» برگزار شد

به گزارش ایلنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین محققیان، نویسنده مقاله کاربردهای علم اصول در تفسیر المیزان در این همایش که شامگاه چهارشنبه ۲۹ آبان ماه به مناسبت بزرگداشت ایام سالگرد ارتحال علامه طباطبایی در دارالقرآن این مفسر گرانقدر برگزار شد گفت: مفاهیمی مانند مطلق و مقید، عام و خاص و ... در تفسیر کاربرد زیادی دارد.

وی با بیان اینکه علامه طباطبایی در مباحث کلامی در برابر اشاعره و گاهی معتزله تکیه بر مباحث اصول کرده و نظرات آنان را رد کرده است افزود: در مباحثی مانند شفاعت در برابر وهابیت کاملا از علم اصول استفاده کرده است همچنین در آیات الاحکام در برابر مذاهب چهارگانه اهل سنت بسیار استفاده کرده است.

محققیان با بیان اینکه علامه در ذیل آیه ۴۸ سوره بقره به بحث شفاعت پرداخته است اضافه کرد: علامه در اینجا شفاعت در علم اصول را توضیح داده و فرموده است که جرم و گناهی که مجرم کرده سبب است برای عقوبت و شفیع صفتی را در مجرم بیان می‌کند که براساس آن مستحق لطف و رحمت می‌شود و یا صفتی را در خدا مانند ارحم الراحمین بودن ذکر می‌کند که به واسطه آن شفاعت به مجرم می‌رسد.

این پژوهشگر در اثبات فدک برای حضرت زهرا(س) اظهار کرد: علامه مباحثی مانند اصالة العموم، للذکر مثل حظ الانثیین و ... را در این زمینه مطرح کرده است همچنین اینکه وارث بودن سلیمان از داود(ع) مختص به میراث معنوی باشد را رد کرده است.

محققیان تصریح کرد: علامه در بحث حج تمتع در ذیل آیه ۱۹۶ بقره فرموده است که برای کسی که فاصله میان او و مسجدالحرام وجود دارد فرض، او تمتع است و شبهات اهل سنت برای توجیه کار خلیفه دوم در ممنوعیت عمره را رد کرده است.

 این پژوهشگر حوزه تصریح کرد: علامه در دفاع از اعتقادات شیعه  و هم در فقه با تکیه بر قواعد اصولی پرداخته است.

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین کوثری، در ارائه مقاله خود گفت: مسئله حجیت ظواهر از مسائل مهمی است که برای فقیه همچنین برای همه کسانی که با قرآن سر و کار دارند مهم است.

وی با بیان اینکه حجیت ظواهر مورد اتفاق است تصریح کرد: علامه طباطبایی فرموده است که دلائل مختلفی برای امکان فهم قرآن وجود دارد؛ اول اینکه قرآن عموم بشر از کافر و مومن را دعوت به تعقل در قرآن کرده و مشرکین و اهل کتاب را مخاطب خود قرار داده و حتی تحدی کرده است.

این پژوهشگر بیان کرد: علامه همان طور که مرحوم بلاغی معتقد است انواع اعجاز را برای قرآن توضیح داده و منحصر به فصاحت و بلاغت نکرده است بلکه تحدی به عدم اختلاف، علم و اثرگذاری و ... است لذا آیا می‌شود قرآن تحدی کند ولی قابل فهم نباشد.

کوثری اظهار کرد: اخبار متعددی از ائمه رسیده که به قرآن تمسک کنند و روایات را با قرآن بسنجند و اگر قرآن قابل فهم نبود این تمسک و ارزیابی روایات با قرآن بی معنا بود همچنین استشهاد در فهم یک ایه به آیات دیگر موید این مسئله است.

روایاتی از ائمه به صورت صریح دلالت بر فهم قرآن دارد، امام صادق فرمود که هر کسی خیال کند کتاب خدا مبهم است هلاک شده و دیگران را هلاک کرده است ئو اگر سخنی از ما شنیدید دلیل آن را از قرآن بپرسید.

این پژوهشگر بیان کرد: علامه معتقد است که ما متشابه به معنای مجمل در قرآن نداریم و این سخن خود را به حدیث مستند فرموده است؛ ایشان گفته همه آیات متشابه به قرینه محکمات مفهوم روشنی دارد.

کوثری تصریح کرد: آیات قرآن یا بلاواسطه مانند محکمات، محکم هستند و یا با واسطه که متشابهات هستند و آن‌ها هم توسط محکمات مفهوم هستند.

وی با اشاره به شبهه تحریف تصریح کرد: برخی نسبت به علامه کم عنایتی می‌کنند و می‌گویند که تفسیر قرآن به قرآن نادیده گرفتن روایات است در صورتی که وی بعد از بسیاری از آیات، تفسیر روایی هم دارد. می‌فرماید اگر تفسیر قرآن به قرآن می‌خواهید بکنید باید به روایات تسلط زیادی داشته باشید.