مکی در گفتوگو با ایلنا:
فرانسه نقش پلیس بد را در مذاکرات بازی میکند/ برجام سندی مهم برای تنشزدایی از روابط ایران و آمریکا است
تحلیلگر ارشد مسائل اروپا و آمریکا به بررسی مواضع اخیر رئیس جمهور فرانسه و همچنین مقامات آمریکایی در مواجه با برجام پرداخت.
مرتضی مکی در گفتوگو با خبرنگار ایلنا درباره اظهارات مکرون رئیس جمهور فرانسه مبنی بر حضور عربستان در مذاکرات توافق هستهای با ایران اظهار داشت: موضع دولت فرانسه موضع جدیدی نیست و در روند مذاکره منتهی به برجام در سال ۲۰۱۵ نیز فرانسویها تلاش کردند به نوعی ملاحظات اسرائیل و عربستان را در برجام مدنظر قرار دهند. به طوری که چند ساعت منتهی به امضای برجام آقای فابیوس وزیر خارجه وقت فرانسه مذاکرات را ترک کرد و به پاریس بازگشت.
وی ادامه داد: تحلیلی که از این سیاست فرانسه انجام شد این بود که فرانسویها تلاش دارند نقش پلیس بد را بازی کند، اما در واقع این بود که فرانسوی ها تحت فشاری که از سوی اسرائیل و عربستان به آنها وارد میشد و به دلیل اینکه امضای برجام بر خلاف خواست سیاستهای منطقهای عربستان و اسرائیل بود این کار را انجام دادند؛ اما نتوانستند در برابر مقاومت آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی مقاومت کنند و از این رو آقای فابیوس به ژنو بازگشت و توافقنامه برجام را امضا کرد. بلافاصله بعد از امضای توافقنامه برجام نیز اولین هیاتهایی که در سطح گسترده به ایران آمدند خودروسازان و دیگر شرکتهای آنها پیشتاز حضور در بازارهای ایران بودند.
این تحلیلگر ارشد مسائل بینالملل درباره موضع گیر اخیر فرانسویها نیز گفت: فرانسویها تلاش میکنند که ملاحظات اسرائیل و عربستان را در احیای برجام مدنظر قرار دهند و آنها را در برجام شرکت دهند که به هیچ وجه از سوی ایران پذیرفته نمیشود. آقای ظریف وزیر خارجه ایران نیز بارها اعلام کرد که حاضر به انجام گفتوگوهای منطقهای بدون حضور قدرتهای بزرگ و فرامنطقه است اما اینکه آنها بخواهند در روند مذاکرات برجام شرکت کنند از سوی ایران استقبال نخواهد شد.
وی درباره اظهارات اخیر بلینکن وزیر خارجه آمریکا درباره برجام و تغییر موضع دولت بایدن نسبت به پیش از انتخابات، یادآور شد: ایالات متحده اهداف حداکثری و حداقلی خود را دنبال میکند. در حالی که بارها پیش از اینکه به کاخ سفید راه پیدا کنند اعلام کردند که به برجام بازخواهند گشت اما مکانیزم برگشت را اعلام نکرده بودند. اکنون که در جایگاه قدرت قرار گرفتهاند میخواهند حداکثر بهره برداری را از سیاست فشار حداکثر ترامپ بر تهران ببرند و اهداف حداکثری خود را مطرح کنند تا بتوانند پشت میز مذاکره به اهداف حداکثری دیگر نیز دست پیدا کنند.
مکی ادامه داد: اما با توجه به موضع جمهوری اسلامی ایران، رویکرد تهران رویکرد مناسبی که منتهی به لغو تحریمها از سوی آمریکا شود، نیست. ایران به هیچ وجه حاضر به پذیرش چنین شرایطی نیست و بارها تاکید کرده است که آمریکاییها میز مذاکرات را ترک کردهاند و اگر قرار است تعهدات ایران اجرای شود این آمریکایی هستند که باید نخست تعهداتشان را اجرا کنند.
وی خاطر نشان کرد: علاوه برآن آمریکاییها تلاش میکنند از برجام سکویی برای استفاده در توافقنامه و مذاکرات پیرامون برنامه موشکی استفاده کنند اما احساس میکنند که با برجام هم میتوانند به شرط عدم اشاعه سلاح هستهای توسط ایران دست پیدا کنند. با توجه به دعوت آقای گوترش دبیرکل سازمان ملل به تعامل و گفتوگو برای حل مشکلات با ایران، احتمال دارد آمریکاییها بر موضوع اجرای تعهدات ایران پافشاری کنند و منتهی به بازگشت ایران به تعهداتش در برجام شود.
این استاد مسائل ژئوپلتیک درباره اینکه چقدر طرف غربی تلاش دارد برجام را حفظ کند، خاطر نشان کرد: در عمر ۴۱ ساله جمهوری اسلامی ایران و با توجه تنشهایی که بین ایران و ایالات متحده آمریکا در سطوح مختلف سیاسی، نظامی و امنیتی وجود داشته است، برجام یک نقطه عطفی در رابطه بین دو کشور محسوب میشود و برای اولین بار یک سند امضا شده است که دو طرف میتوانند راه را برای تنشزدایی و بهبود روابطشان بپیمایند.
وی تصریح کرد: به نظر نمیرسد که آمریکاییها بخواهند به راحتی این سند مهم را از دست بدهند. همانطور که این سند برای ایران مهم است، قطعاً برای اروپا و آمریکا نیز مهم است، منتهی آنها نمیخواهند به راحتی به تعهداتشان در قبال جمهوری اسلامی ایران عمل کنند، اما در نهایت اگر بخواهند به دنبال این باشند که سیاست خاورمیانه خودشان را پیش ببرند و آمریکا در جهت کاهش تعهدات خود در خاورمیانه عمل کند و بیشتر به شرق آسیا متمرکز شود؛ قطعاً برجام یک سند راهبردی در سیاست استراتژیک ایالات متحده آمریکا است.