کارشناس عرب مسائل خاورمیانه:
هدف اجلاس نقب، تلاش برای القای شکل‌گیری اتحاد سیاسی در میانه کمرنگ شدن حضور آمریکا در خاورمیانه است
کارشناس عرب مسائل خاورمیانه گفت: هدف اجلاس نقب، ایجاد این تلقی است که یک اتحاد سیاسی در حال شکل‌گیری است، در شرایطی که واشنگتن تلاش می‌کند مسئولیت‌هایش در خاورمیانه را کاهش دهد تا به نبرد مهمترش با چین و تا حدودی روسیه بپردازد.
به گزارش ایلنا، چند روز پس از برگزاری نشست شش جانبه اعراب، اسرائیل و آمریکا در صحرای نقب، آمریکا تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال کرد تا به نوعی تبعات برگزاری آن را به نمایش بگذارد.
برخی ناظران، معتقدند که هدف نشست نقب، زمینه‌سازی برای ایجاد یک ائتلاف سیاسی است در شرایطی که آمریکا تمرکز خود را به سمت چین و روسیه هدایت کرده است. در همین رابطه، «طارق عبود» کارشناس عرب مسائل خاورمیانه به ایلنا گفت: هدف اجلاس نقب، ایجاد این تلقی است که یک اتحاد سیاسی در حال شکل‌گیری است، در شرایطی که واشنگتن تلاش می‌کند مسئولیت‌هایش در خاورمیانه را کاهش دهد تا به نبرد مهمترش با چین و تا حدودی روسیه بپردازد.
یکشنبه گذشته نشست شش جانبه‌ای در صحرای نقب در اراضی اشغالی فلسطین با حضور وزاری خارجه اسرائیل، مصر، مراکش، امارات، بحرین و وزیر خارجه آمریکا با تمرکز بر موضوع برنامه هسته‌ای ایران و همچنین برجام برگزار شد. دو روز پس از برگزاری این نشست وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های جدیدی را علیه چند شخص حقوقی و یک شخص حقیقی ایرانی اعمال کرد. بهانه این تصمیم، همکاری فرد و نهادهای تحریم‌شده در تدارکات برنامه موشکی ایران و همکاری با مرکز تحقیقات جهاد خودکفایی سپاه و سازمان صنایع دفاعی ایران اعلام شده است.
اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در ارتباط با سپاه ظاهرا یکی از نتایج نشست صحرای نقب است که در آن به نیروهای سپاه پاسداران ایران نیز پرداخته شده بود. وب سایت اکسیوس با انتشار گزارشی جزئیاتی از آنچه در این نشست عنوان شده بود را مطرح کرد. آکسیوس به نقل از دو مقام ارشد اسرائیل نوشت که وزرای خارجه بحرین، امارات، مغرب و مصر در این نشست از توافق هسته‌ای ایران و تبعات منطقه‌ای آن ابراز نگرانی کرده و تاکید کرده‌اند که با تصمیم دولت بایدن برای حذف نام سپاه پاسداران ایران از لیست گروه‌های تروریستی مخالف هستند.
این نشست در حالی برگزار شد که مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها و بازگشت آمریکا به برجام تقریبا به پایان خود رسیده و پیش‌نویس نهایی آن آماده شده است و تنها چند موضوع مناقشه برانگیز باقی مانده است. منابع آگاه اعلام کرده‌اند ایران شرط حذف نام سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی را مطرح کرده که هنوز مورد موافقت آمریکا قرار نگرفته است.
بر اساس گزارش آکسیوس، وزیر خارجه آمریکا در نشست نقب از وزرای خارجه کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی درباره طرح جایگزین برجام نیز مشورت خواسته است. در این نشست وزرای خارجه عرب و اسرائیل مخالفت و نگرانی خود را از احیای برجام اعلام کرده‌اند در مقابل، بلینکن در نقب به بنت گفته که طرح جایگزین اسرائیل و اعراب برای برجام چیست. بلینکن در این نشست با تکرار برخی ادعاها درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران، به «نفتالی بنت» نخست‌وزیر اسرائیل گفته بود که «در صورت عدم احیای برجام چگونه اسرائیل می‌خواهد ایران را از دستیابی به توانایی تولید بمب اتم در شرایطی که ظرفیت غنی‌سازی امروز ایران به این کشور اجازه می‌دهد طی چند هفته بمب اتم تولید کند، بازدارد». مقام‌های اسرائیل به آکسیوس گفتند که در پاسخ، بنت به بلینکن گفته که ایران در صورتی که بداند آمریکا و کشورهای اروپایی تحریم‌های اعمال شده علیه این کشور را در سطح تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه تشدید خواهند کرد، از پیشبرد توانایی غنی‌سازی خود با خلوص ۹۰ درصد صرف نظر خواهد کرد. بنت در ادامه مخالفت خود با احیای برجام، در نشست نقب به وزیر خارجه آمریکا گفته که احیای برجام تنها یک راه‌حل موقتی تنها برای چند سال است که همزمان میلیاردها دلار در اختیار ایران قرار می‌دهد که تهران آن را برای فعالیت‌های منطقه‌ای خود هزینه خواهد کرد. آنطور که مقام‌های اسرائیلی گفته‌اند، بنت به بلینکن گفته است که «این ما هستیم که در منطقه از آن به بعد (بعد از احیای برجام) با آنها (ایران) مواجه می‌شویم.»
علاوه بر این، گزارش‌هایی در خصوص تلاش اسرائیل برای ایجاد یک سامانه پدافند موشکی و پهپادی در منطقه منتشر شده است. رسانه‌های اسرائیلی، ادعا می‌کنند که اسرائیل به برخی کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس، پیشنهاد تاسیس سامانه‌های راداری هشدار زودهنگام برای مقابله با حملات پهپادی و موشکی داده است. طبق ادعای رسانه‌های اسرائیلی، هدف این سامانه، مقابله با توان موشکی و پهپادی ایران است. بعد از حملات تنبیهی انصارالله یمن به امارات و عربستان، تمایل شرکای عرب اسرائیل نسبت به چنین سامانه‌ای، افزایش یافته است. بنابراین به احتمال زیاد، در نشست صحرای نقب، مساله این سامانه نیز مورد بررسی قرار گرفته است. بعد از این نشست، گفته می‌شود که کشورهای عربی از اسرائیل درخواست کمک تسلیحاتی کرده‌اند.
در میانه این تحولات، دو کشور در منطقه تلاش می کنند بین ایران از یک طرف و کشورهای عربی و آمریکا از طرفی دیگر وساطت کنند. این دو کشور عراق و قطر هستند. طبق برخی گزارش‌ها، «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر عراق، در خصوص مساله خروج سپاه از لیست سیاه آمریکا، ابتکار عملی ارائه کرده است که شامل تنش‌زدایی مرحله‌ای بین ایران و آمریکا با هدف خروج سپاه از لیست یاد شده است.
همزمان، قطر به دنبال نوعی ترتیبات امنیتی منطقه‌ای پسابرجامی با حضور ایران و کشورهای عربی منطقه است. قطر پیشنهاد داده است که بعد از احیای برجام، بین ایران و کشورهای عربی نوعی توافق بر سر مسائل منطقه‌ای حاصل شود. در دیدار وزرای خارجه ایران و قطر در چین، دیپلمات ارشد قطر بار دیگر بر اهمیت ترتیبات امنیتی منطقه‌ای تاکید کرد.
بر اساس بیانیه وزرات خارجه ایران، وزیر خارجه قطر با تاکید مجدد بر اهمیت ترتیبات امنیت منطقه‌ای با حضور جمهوری اسلامی ایران و ابراز امیدواری برای شکل گیری گفتگوهای جدی در این زمینه در منطقه، در خصوص آخرین تحولات مذاکرات وین نیز با وزیر امور خارجه ایران به تبادل نظر پرداخت.
در این نشست، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران همچنین با محکوم کردن برگزاری نشست اجلاس شرارت در فلسطین اشغالی، این اجلاس را خیانتی بزرگ به آرمان فلسطین دانست و رژیم صهیونیستی را مشکل اصلی جهان اسلام معرفی کرد.
تحرکات اخیر دیپلماتیک در منطقه، از یک طرف نشان می‌دهد که احیای برجام نزدیک است و از سوی دیگر، بیانگر این واقعیت است که احیای این توافق، ممکن است به صف‌بندی‌های جدیدی در منطقه منجر شود. حال باید منتظر ماند و دید که در سایه چنین صف‌بندی‌هایی برجام، پایدار می ماند یا اینکه قربانی نشست‌هایی دیگری از جنس «اجلاس شرارت» می شود.
